Γράφει ο ιστορικός-ερευνητής
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
Ο Ταξχος ε.α. Π.Σταυρουλόπουλος πριν τον Αύγουστο του 1974 υπηρετούσε με τον βαθμό του Ανχη ΠΖ, στο Αρχηγείο Στρατού στην Αθήνα.
Την 13/7/74 διετάχθη να συνοδεύσει με το Αρματαγωγό «Λέσβος» που είχε Κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Ελ.Χανδρινό, την σειρά αντικατάστασης των απολυόμενων της ευρισκόμενης στην Κύπρο δύναμης της ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Αρματαγωγό «Λέσβος»
Διετάχθησαν να επιστρέψουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα και δη στην Λίνδο Ρόδου.
Ακολούθως μετά την επικράτηση του πραξικοπήματος έλαβαν διαταγή να πλεύσουν ξανά προς Κύπρο όπου έφθασαν το μεσημέρι της 19/7/74.
Παρέλαβαν τους απολυόμενους ΕΛΔΥΚάριους και αφού αποβίβασαν τους αντικαταστάτες τους απέπλευσαν την νύχτα της 19 προς 20 Ιουλίου 1974 για επιστροφή στην Ελλάδα.
Ευρισκόμενοι κοντά στην Πάφο, διετάχθησαν να αποβιβασθούν με τις ακατους του Αρματαγωγού στην πόλη και με φορτηγά που επιτάχθηκαν να σπεύσουν μέσω Τρόοδος να πλαισιώσουν τους ήδη ευρισκόμενους στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ., υπόλοιπους άνδρες του συντάγματος, όπως και έγινε με ημερομηνία άφιξης την επομένη το πρωί 21/7/74.
Ο Ανχης ΠΖ Π.Σταυρουλόπουλος ως μη οργανικά ανήκων στην ΕΛ.ΔΥ.Κ. διετάχθη να αναλάβει την διοίκηση σε ένα Τάγμα Επίστρατων στην Λάρνακα, όπως και έγινε.
Αργότερα κατά την διάρκεια της εκεχειρίας διετάχθη να αναλάβει την διοίκηση ενός Τάγματος, ο διοικητής του οποίου τραυματίστηκε σοβαρά.
Αργότερα κατά την διάρκεια της εκεχειρίας διετάχθη να αναλάβει την διοίκηση ενός Τάγματος, ο διοικητής του οποίου τραυματίστηκε σοβαρά.
Την 10/8/74 με διαταγά του Αρχηγού Στρατού ανέλαβε τα καθήκοντα του υποδιοικητή της ΕΛ.ΔΥ.Κ., στην θέση του Ανχη ΠΖ Κ.Παπαγιάννη ο οποίος διετάχθη να επαναπατριστεί λόγω της συμμετοχής του στο πραξικόπημα κατά του Αρχ.Μακαρίου.
Την 13/8/74 με διαταγή του Αρχηγού Στρατού ανέλαβε τα καθήκοντα του Στρατοπεδάρχη. από το απόγευμα της ίδιας ημέρας έμεινε επικεφαλής της δυνάμεως αμύνης του στρατοπέδου αποτελούμενης εκ δυο λόχων τυφεκιοφόρων μειωμένης σύνθεσης, διμοιρίας του λόχου βαρέων όπλων και του λόχου διοικήσεως συντάγματος, συνολικής δύναμης 317 ανδρών.
Ο διοικητής, το επιτελείο και η υπόλοιπη δύναμη της ΕΛ.ΔΥ.Κ., αποσύρθηκαν αρχικά σε απόσταση 5 χλμ στα μετόπισθεν και ακολούθως 16 χλμ στα μετόπισθεν.
Την αμέσως επομένη πρωία ξέσπασε η τουρκική επιχείρηση «Αττίλας-2» μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων στην Γενεύη των διπλωματικών αντιπροσωπειών Ελλάδος-Τουρκίας και Κύπρου.
Δύναμη εκ 6,900 Τούρκων επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά του ελληνικού στρατοπέδου, υποστηριζόμενη απο αεροπορία, πυροβολικό και 3 ίλες μέσων αρμάτων ‘ητοι 45 άρματα.
Η δύναμη πυρός της ΕΛ.ΔΥ.Κ. στηρίχθηκε στον ατομικό οπλισμό των ανδρών και σε 2 ΠΑΟ των 106 χιλιοστών καθώς και ολίγων όλμων των 57 χιλιοστών. Μοναδική υποστήριξη της μονάδος υπήρξε απο την 187 ΜΠΠ με ανασχετικές βολές κατέ των αρμάτων μάχης των Τούρκων.
Ο συσχετισμός δυνάμεων ηταν δραματικά εις βάρος της ΕΛ.ΔΥ.Κ. ητοι ένας ΕΛΔΥΚαριος έναντι είκοσι δύο Τούρκων (1:22).
Ο οπλισμός επίσης.
τυφέκιο Μ1
FN-FAL
Τόμσον
πιστόλι 0.45”
Ο ατομικός οπλισμός της ΕΛ.ΔΥ.Κ. τυφέκια Μ1 και ολίγα FN-FAL για τους οπλίτες, αυτόματες αραβίδες Τόμσον για τους υπαξιωματικούς και πιστόλι 0.45” για τους αξιωματικούς, έναντι τυφεκίων G-3 τουρκικής κατασκευής των Τούρκων.
G-3 τουρκικής κατασκευής (Κύπρος 1974)
Οι άνδρες της ΕΛ.ΔΥ.Κ. είχαν τοποθετηθεί από τον Συνταγματάρχη διοικητή του Συντάγματος Ν.Νικολαϊδη ως εξης:
2ος λοχος τ/φ εντός στρατοπέδου με μέτωπο την τουρ.δυ.κ. και τα νώτα του στρατοπέδου.
4ος λοχος τ/φ εντος στρατοπέδου με μέτωπο προς Γερόλακκο
Λόχος διοικήσεως εκτός στρατοπέδου στο παράπλευρο ύψωμα β’
διμοιρία βαρέων όπλων εκτός στρατοπέδου και εμπροσθεν κτιρίου «Σχολής Γρηγορίου»
διοικηση μαχης και διαβιβασεις επι του υψωματος Ιερού Ναού Αγ.Γεωργίου ΕΛ.ΔΥ.Κ., εντός του στρατοπέδου 150 μέτρα από το μέτωπο μάχης.
2ος λοχος τ/φ εντός στρατοπέδου με μέτωπο την τουρ.δυ.κ. και τα νώτα του στρατοπέδου.
4ος λοχος τ/φ εντος στρατοπέδου με μέτωπο προς Γερόλακκο
Λόχος διοικήσεως εκτός στρατοπέδου στο παράπλευρο ύψωμα β’
διμοιρία βαρέων όπλων εκτός στρατοπέδου και εμπροσθεν κτιρίου «Σχολής Γρηγορίου»
διοικηση μαχης και διαβιβασεις επι του υψωματος Ιερού Ναού Αγ.Γεωργίου ΕΛ.ΔΥ.Κ., εντός του στρατοπέδου 150 μέτρα από το μέτωπο μάχης.
Η διαταγή του στρατοπεδάρχη Ανχη Π.Σταυρουλόπουλου προς τους διοικητές λόχων και επικεφαλής Λ.Β.Ο. κ.κ. Κωνσταντούλα, Ιωαννίδη, Δελλή , ηταν «άμυνα μεχρις εσχάτων».
Τους έγινε σαφές ότι εις περίπτωση που η άμυνα σπάσει λόγω της υπεροπλίας των Τούρκων σε άνδρες και πολεμικό υλικό, η μάχη θα συνεχισθεί εντός του στρατοπέδου και μόνον όταν αυτή καταστεί απελπιστική θα διαταχθεί απαγκίστρωση και αυτό μόνο κατόπιν προσωπικής διαταγής του κ.Σταυρουλόπουλου (αυστηρώς προσωπική διαταγή).
Τους έγινε σαφές ότι εις περίπτωση που η άμυνα σπάσει λόγω της υπεροπλίας των Τούρκων σε άνδρες και πολεμικό υλικό, η μάχη θα συνεχισθεί εντός του στρατοπέδου και μόνον όταν αυτή καταστεί απελπιστική θα διαταχθεί απαγκίστρωση και αυτό μόνο κατόπιν προσωπικής διαταγής του κ.Σταυρουλόπουλου (αυστηρώς προσωπική διαταγή).
Η επίθεση των Τούρκων για την κατάληψη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ ξεκινά…
Α’ μέρα αμύνης (14/8/74)Οι Τούρκοι την 14/8/74 πιστεύοντας ότι η υπεροπλία τους σε άνδρες και υλικό ήταν από μόνη της ικανή να κάμψει τους Έλληνες μαχητές επιτέθηκαν υπό την συνεχή υποστήριξη της αεροπορίας τους κατά του στρατοπέδου τέσσερις φορές.
Αν/ρχης Σταυρουλόπουλος
Όλες οι επιθέσεις απεκρούσθησαν απο τους υπερασπιστές του στρατοπέδου προκαλώντας μεγάλες απώλειες στους επιτιθέμενους, ενώ οι ημέτερες απώλειες ήταν μόνο τραυματίες.
το ηθικό των ανδρών λόγω της παρουσίας του επικεφαλής (Ανχη Σταυρουλόπουλου) πλησίον της πρώτης γραμμής αμύνης.
Β’ μέρα αμύνης (15/8/74)
Κατά την δεύτερη μέρα οι Τούρκοι είχαν αρχικά επικεντρωθεί εναντίον της επίθεσης στην Λευκωσία στο προάστειο του Αγίου Παύλου της πόλεως του Αγίου Δομετιου, όπου επικεφαλής των ημετερων δυνάμεων ηταν ο Τχης ΠΖ Δημήτριος Αλευρομάγειρος. Όταν οι Τούρκοι δεν κατάφεραν τίποτα και εκεί, ξαναέστρεψαν την επιθετική ορμή τους κατά της ΕΛ.ΔΥ.Κ. με δυο επιθέσεις, οι οποίες επίσης απεκρούστηκαν, με σοβαρές απώλειες για τους Τούρκους.
Κατά την δεύτερη μέρα οι Τούρκοι είχαν αρχικά επικεντρωθεί εναντίον της επίθεσης στην Λευκωσία στο προάστειο του Αγίου Παύλου της πόλεως του Αγίου Δομετιου, όπου επικεφαλής των ημετερων δυνάμεων ηταν ο Τχης ΠΖ Δημήτριος Αλευρομάγειρος. Όταν οι Τούρκοι δεν κατάφεραν τίποτα και εκεί, ξαναέστρεψαν την επιθετική ορμή τους κατά της ΕΛ.ΔΥ.Κ. με δυο επιθέσεις, οι οποίες επίσης απεκρούστηκαν, με σοβαρές απώλειες για τους Τούρκους.
Το βραδυ της ίδιας ημέρας ο κ.Σταυρουλόπουλος περιήλθε όλα τα ορύγματα και χαρακώματα και έδωσε θαρρος και οδηγίες στους αξιωματικούς, υπαξιωματικους και οπλιτες που αμύνονταν ηρωικά επι 48 ώρες ήδη.
Ταυτόχρονα ο κ.Σταυρουλόπουλος – όπως αναφέρεται και στην αναφορά του προς το Αρχηγείο Στρατού μετά τον πόλεμο – ζήτησε ενισχύσεις σε τεθωρακισμένα και υγειονομικό υλικό καθότι οι ιατροί του συντάγματος είχαν ακολουθήσει την διοίκηση στα μετόπισθεν.
Παρότι του δόθηκαν διαβεβαιώσεις ακάμα και από τον δντη δ/ΥΓ του ΓΕΕΦ για ικανοποίηση του αιτηματός του, ούτε ιατροί ούτε υγειονομικό υλικό του εδόθησαν.
Γ΄μερα αμυνης (16/8/74)
Την τρίτη μέρα οι Τούρκοι αντιλαμβανόμενοι ότι έχουν λίγες ώρες μέχρι την έναρξη της συμφωνηθείσας εκεχειρίας, έριξαν όλες τις δυνάμεις τους κατά του στρατοπέδου, σε συνεχείς επιθέσεις – γιουρου’υσια, οι οποίες όλες αποκρούστηκαν.
Οι βολές της 187 ΜΠΠ συνέχισαν να κρατούν τα άρματα των Τούρκων μακριά από τα συρματοπλέγματα του στρατοπέδου.
Δυστυχώς κατά την 11.00 οι βολές της 187 ΜΠΠ σταμάτησαν.
Η επίσημη δικαιολογία ήταν οτι τελείωσαν τα βλήματα. Εκ των υστερων ιστορικοί ερευνητές αποκάλυψαν οτι βλήματα υπήρχαν. Απλά η δκση ΠΒ/ΓΕΕΦ την διέταξε να στρέψει τα πυροβόλα της προς το μέτωπο Μόρφου και να εκτελέσει βολές προς εκείνη την κατεύθυνση. Μολαταύτα ακόμα και έτσι, η ΕΛ.ΔΥ.Κ. μπορούσε να υποστηριχθει απο την 182 ΜΠΠ που είχε ταχθεί πλησίον, η οποία όμως δεν άνοιξε ποτέ πυρ.
Κατόπιν τούτου τα άρματα των τούρκων χωρις το ανασχετικό μπαράζ του ελληνικού πυροβολικού και την παντελή έλλειψη αντιαρματικών όπλων της ΕΛ.ΔΥ.Κ. κατάφεραν και πέρασαν μέσα στην γραμμή αμύνης εκτός στρατοπέδου επι του υψώματος β’ όπου μαχόταν ο λόχος διοικησεως ητοι άνδρες του μηχανικού, των διαβιβάσεων, του εφοδιασμού-μεταφορών, του υγειονομικού, του ταχυδρομικού, του τεχνικού κλπ.
Η μαχη εξελίχθηκε σώμα με σώμα – μέχρι που ο επικεφαλής της διμοιριας ΜΧ Λοχαγος ΜΧ Σταυριανάκος εφονεύθη μαχόμενος ηρωικώς. Τότε οι δυνάμεις αμυνης κατ εντολη του διοικητου του Λ/δκσεως Τχη ΠΖ Δελλή άρχισε μάχες απαγκιστρώσεως εκ του υψώματος.
Με ορατο πλέον κίνδυνο να υπερκεραστούν οι άνδρες οι οποίοι μάχονταν εντός του στρατοπεδου και να χτυπηθουν απο τα πλαγια και απο τα νωτα, αφου σταθμισε καλα την κατασταση, ο κ.Σταυρουλοπουλος διεταξε περι την 14.00 «απαγκιστρωσιν εν ημερα και υπο την ισχυραν πιεσιν του εχθρου».
Οι τούρκοι λόγω του ότι βρέθηκαν αναμεμιγμένοι με τους ΄Ελληνες μαχητές και έχοντας λόγω ΝΑΤΟ ίδιου τύπου στολές, άρχισαν να πυροβολούν ανεξέλεγκτα με αποτέλεσμα να εξοντώσουν οι ίδιοι πολλοίς ομοεθνείς άνδρες τους.
Ένα τρικ επίσης του Αντισμηναρχου Κολλια με τους άνδρες των Διαβιβάσεων κατάφερε να στρέψει τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας κατά των επιτιθεμένων ομοεθνών τους τούρκων στρατιωτών.
Κατα την απαγκιστρωση παρουσιαστηκαν σκηνες απειρου ηρωισμου και αυτοθυσιας, πολλες απο τις οποιες αναφερονται στις αναφορες του κ.Σταυρουλοπουλου.
Ο 2ος λοχος ο οποιος δεν ελαβε την διαταγη απαγκιστρωσης κινδυνεψε να περικυκλωθει και μονο το γεγονος οτι ο κ.Σταυρουλοπουλος το αντεληφθη εγκαιρα και εσπευσε εν μεσω πυρων με το τζιπ του να τους ειδοποιησει δια ζωσης, τους εσωσε.
Το γεγονός ότι ακόμα κυμάτιζε η ελληνική σημαία εντός του στρατοπέδου τον έκανε να αντιληφθεί ότι ο 2ος λόχος ήταν ακόμα μέσα και οι άνδρες του μάχονταν.
Ένας από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν από την κεντρική πύλη το στρατόπεδο ήταν ο ίδιος ο κ.Σταυρουλοπουλος, αφού πρώτα διέσωσε την ελληνική σημαία του στρατοπέδου.
Για αυτήν την αυτοθυσία του επικεφαλής τους Αντισυνταγματάρχη για να τους σώσει οι ΕΛΔΥΚαριοι έκτοτε τον αποκαλούν «ο πατέρας μας» μέχρι και σήμερα!
Οι τουρκοι κατά την τριήμερη αυτήν μάχη η οποία ειρήσθω εν παρόδω διδάσκεται από την βρετανική στρατιωτική ακαδημία ως «η πιο άνιση μάχη των νεότερων χρόνων», είχαν απώλειες σε νεκρούς κατά τους παρατηρητές του ο.η.ε. 700 νεκρούς, κατά τους παρατηρητές των Βρετανών 800 νεκρούς – που είναι η πιο πιθανή εκδοχή – κατά δε τρίτους μη στρατιωτικούς παρατηρητές, περί τους 1.000 νεκρούς! (όπως προανέφερα η πιο ρεαλιστική εκδοχή είναι των άγγλων που τους υπολόγισαν σε 800 νεκρούς και 1.700 τραυματίες).
Η Πολιτεία μετά το τέλος των εχθροπραξιών κράτησε τον κ. Σταυρουλοπουλο μέχρι την ιεραρχική προαγωγή του σε συνταγματάρχη το 1975 ως υποδιοικητή της ΕΛΔΥΚ
μετά την προαγωγή του μετετέθη σε ανενεργή θέση διοικητού τάγματος επιστρατεύσεως στην Κρήτη, μονάδα αποτελούμενη από μόνο 20 οπλίτες και εφ. αξιωματικούς.
Μετα την διετια της υπηρεσίας του στο τάγμα επιστρατεύσεως, απεστρατεύθη με τον βαθμό του μίνι - ταξιάρχου.
μετά την προαγωγή του μετετέθη σε ανενεργή θέση διοικητού τάγματος επιστρατεύσεως στην Κρήτη, μονάδα αποτελούμενη από μόνο 20 οπλίτες και εφ. αξιωματικούς.
Μετα την διετια της υπηρεσίας του στο τάγμα επιστρατεύσεως, απεστρατεύθη με τον βαθμό του μίνι - ταξιάρχου.
Απεβιωσε χθες σε ηλικια 92 ετων (γεννηθεις την 31/12/1925)
πηγη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου