Τη “γαλάζια πατρίδα” δεν τη θυμήθηκαν… ξαφνικά οι ισλαμιστές της Τουρκίας

Μια από τις συμφωνίες που υπεγράφησαν, με ελληνική πρωτοβουλία, ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Ισμέτ Πασά (Ινονού), τον Οκτώβριο του 1930, ήταν και το Πρωτόκολλο περιορισμού των ναυτικών εξοπλισμών.


Προέβλεπε ότι «εις ουδεμίαν παραγγελίαν προσκτήσεως ή ναυπηγήσεως πολεμικών μονάδων ή εξοπλισμών προβαίνουσιν, άνευ προηγουμένης ειδοποιήσεως του ετέρου συμβαλλομένου μέρους, εξ μήνας πρότερον, επί τω σκοπώ όπως παρέχεται εις τας δυο Κυβερνήσεις η ευκαιρία να προλαμβάνουν ενδεχομένην άμιλλαν ναυτικών εξοπλισμών, δια της φιλικής ανταλλαγής απόψεων και της παροχής εξηγήσεων υπό του ενός και του ετέρου μέρους εν πνεύματι πλήρους ειλικρινείας».

Γράφει ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΛΛΑΡΟΣ

 

Με άλλα λόγια, η κάθε πλευρά έπρεπε να ενημερώσει την άλλη για κάθε παραγγελία νέων σκαφών έξι μήνες πριν.

Είναι η περίοδος που κυριαρχούσε μια γενικότερη τάση αφοπλισμού ή περιορισμού των στρατιωτικών δαπανών, απόρροια και του φιλειρηνικού κλίματος της Κοινωνίας των Εθνών.

Είχαν προηγηθεί, σε διεθνές επίπεδο, οι ναυτικές Συνδιασκέψεις της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου, οι οποίες προώθησαν, χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα, το ζήτημα του αφοπλισμού.

Η ελληνική (οικονομική) αδυναμία

 

Πώς, όμως, φτάσαμε στην υπογραφή του συγκεκριμένου συμφώνου;

Για την Ελλάδα, ο περιορισμός της κούρσας των στρατιωτικών εξοπλισμών ήταν εκ των ων ουκ άνευ, λόγω της δυσχερούς δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας, απόρροια τόσο εσωτερικών προβλημάτων (βλ. προσφυγικό) όσο και της διεθνούς οικονομικής κρίσης του προηγούμενου έτους.

Επίσης, η εξωτερική πολιτική της τετραετίας 1928-1932 είχε διαφορετικό, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, προσανατολισμό.

Επεδίωκε την περιφερειακή συνεργασία, ως θεμέλιο της ασφάλειας και της ειρήνης στην περιοχή.

Ο ίδιος ο Βενιζέλος ήταν αντίθετος με την απόκτηση βαρέων σκαφών, προτιμούσε η χώρα να αποκτήσει ελαφρά σκάφη, όπως τα αντιτορπιλικά τύπου «Κουντουριώτης».

Σε αγόρευσή του στη Βουλή, τον Φεβρουάριο του 1930, τόνισε την ανάγκη το ελληνικό πολεμικό ναυτικό να αποκτήσει ελαφρές μονάδες και ισχυρή αεροπορία.

Ο Κρητικός πολιτικός πίστευε ότι το αεροπλάνο ήταν το όπλο που θα έκρινε τις πολεμικές συγκρούσεις του μέλλοντος, ενώ δεν έχανε ευκαιρία να δείχνει το ενδιαφέρον για αυτό.

 

Στις 22 Οκτωβρίου 1930, επιβιβάστηκε σε ένα «Γιούνκερς G-38», το μεγαλύτερο αεροπλάνο της εποχής, και πέταξε πάνω από την Αθήνα.

Δεν είναι, επίσης, τυχαίο το γεγονός, ότι επί Βενιζέλου ιδρύθηκε το υπουργείο Αεροπορίας, με πρώτο υπουργό τον Αλέξανδρο Ζάννα.

Η «Γαλάζια Πατρίδα» του Κεμάλ
Την ίδια περίοδο, στην Τουρκία τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Με σημερινά δεδομένα, θα λέγαμε ότι η Τουρκία του Κεμάλ ήθελε να μετατρέψει το Αιγαίο σε τουρκική λίμνη, σε μια μεσοπολεμική «Γαλάζια Πατρίδα».

Σύμφωνα με αναφορά του Γ. Πανά, αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, προς το υπουργείο Ναυτικών, τον Μάιο του 1929, γινόταν λόγος ότι η Άγκυρα είχε παραγγείλει στα ιταλικά ναυπηγεία αντιτορπιλικά, υποβρύχια και ανθυποβρύχια, κάτι που θα δημιουργούσε τεράστια ναυτική ανισορροπία μεταξύ των δυο κρατών.

Επίσης, η επισκευή ενός πρώην γερμανικού θωρηκτού, του «Goeben», το οποίο βρισκόταν στα χέρια της τουρκικής κυβέρνησης, αποτελούσε τη μεγαλύτερη απειλή για το ελληνικό πολεμικό ναυτικό.

Το πλοίο θα έπαιρνε το όνομα «Γιαβούζ» (Yavuz) και οι δυνατότητές του ξεπερνούσαν κατά πολύ αυτές του «Αβέρωφ»… ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΕ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ


πηγη