Η Τουρκία διαλύεται...

Οι κάλπες στην Τουρκία «ανοίγουν» στις 7 το πρωί.

Ή μήπως στις 6;

Φυσικά η ακριβής ώρα έχει ανακοινωθεί.

Το μπέρδεμα όμως είναι πως η Τουρκία, με εντολή Ερντογάν, δεν γύρισε μια ώρα πίσω τους δείκτες των ρολογιών.

Ευτυχώς όμως φαίνεται πως πλέον δεν περνά από το «χέρι» του προέδρου, όσο και εάν το θέλει, να σταματήσει και τα ρολόγια στην εποχή της παντοδυναμίας του ιδίου και του ΑΚΡ (Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης).

Οι εκλογές της 7ης Ιουνίου αν απέδειξαν κάτι, είναι ακριβώς αυτό ενώ οι τελευταίες εκτιμήσεις για το αποτέλεσμα της σημερινής εκλογικής διαδικασίας -και με όσα έχουν μεσολαβήσει-επιβεβαιώνει μια μεγάλη ιστορική αλήθεια.

Πως το «παλιό» και «φθαρμένο» πριν αποδεχθεί την αλλαγή που επιζητά η κοινωνία δίνει μια αιματηρή- όπως αποδεικνύεται και σε αυτή την περίπτωση-λυσσαλέα μάχη. Μια μάχη που συνήθως κρατάει πολύ.

Σήμερα, Κυριακή, 55εκατ. Τούρκοί πάνε στις κάλπες υπό τους ήχους βομβιστικών επιθέσεών και τις εικόνες ματωμένων κορμιών που τους στοιχειώνουν.

Υπό συνθήκες φόβου, οργής, πόλωσης και με φιμωμένα ΜΜΕ. Φαίνεται όμως πως μια μεγάλη μερίδα εκ των ψηφοφόρων επιμένουν να πριονίσουν τα πόδια του ανεξέλεγκτου, αυταρχικού και διεφθαρμένου καθεστώτος του Ερντογάν.

Πριν όμως η τουρκική κοινωνία μπορέσει να αναπνεύσει «καθαρό αέρα» φαίνεται να βιώνει και θα συνεχίσει να βιώνει τις οδύνες ενός πολύ δύσκολου τοκετού.

Η μη αλλαγή των πολιτικών ισορροπιών που διαμορφώθηκαν στις τελευταίες εκλογές σημαίνει εξίσου πολλά όσο και μια πιθανή ανατροπή τους.

Ήταν αυτές οι ισορροπίες που στέρησαν την αυτοδυναμία για πρώτη φορά από το 2002 από το κόμμα του Ερντογάν και παράλληλα ακύρωσαν τους σχεδιασμούς του ισλαμοσυντηριτικού για μετασχηματισμό του πολιτεύματος σε προεδρικό -με ιδιαίτερα αυξημένες αρμοδιότητες για τον ίδιο.

Και ήταν αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα που άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο βίας στη χώρα.

Η πιθανή επανάληψη λοιπόν ενός ανάλογου αποτελέσματος είναι αυτό που καθιστά αυτές τις εκλογές κρίσιμες αφού θα λειτουργήσει ως βέβαιος επιταχυντής εξελίξεων, από την επόμενη κιόλας ημέρα.

Και είτε- αυτό είναι το υπεραισιόδοξο και μάλλον αβάσιμο σενάριο- θα θέσει σε κίνηση τον τροχό του εκδημοκρατισμού της χώρας είτε η Τουρκία θα βυθιστεί σε μια περίοδο βαθείας πολιτικής αστάθειας, με προεκτάσεις σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας, με υψηλό ρίσκο για την οικονομία και ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες σε μια «γειτονία» που μυρίζει μπαρούτι.

Μια επιβράβευση βέβαια του ΑΚΡ και του Ερντογάν με αρκετές έδρες στην Εθνοσυνέλευση που να εξασφαλίζουν τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης θα ήταν σίγουρα ένα μεγάλο πισωγύρισμα.

1.Οι δημοσκοπήσεις και η αριθμητική της κάλπης

Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσκοπικά που δημοσιεύει το JamesinTurkey.com το ΑΚΡ συγκεντρώνει 41.7% αντί 40.9% τον Ιούνιο, το CHP (Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Λαού) εμφανίζεται ενισχυμένο φθάνοντας το 27,6% αντί για 25%, το ΜΗΡ (Εθνικιστικό Κόμμα) χάνει δυνάμεις από το ΑΚΡ και κυμαίνεται στο 15% αντί για 16,3% ενώ το HDP (Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού) διατηρεί τις δυνάμεις του με 12.7% αντί 13,1%.

Υπάρχει βέβαια πάντα οι αστάθμητοι παράγοντες μιας πιθανής νοθείας- στην Τουρκία έχει γίνει ευρύ κάλεσμα όπως και στις προηγούμενες εκλογές από αρκετές οργανώσεις για συντονισμένη και έντονη παρουσία εκπροσώπων στα εκλογικά κέντρα- αλλά και αυτός της ψήφου των Τούρκων που ζουν στο εξωτερικό.

Το θετικό μέχρι στιγμής είναι πως το φιλοκουρδικό κόμμα που έχει την στήριξη Αριστερών, προοδευτικών και διανοούμενων στην Τουρκία καταφέρνει να μπει και πάλι στη Βουλή, παίρνοντας το αντιδημοκρατικό όριο του 10% και εκλέγοντας βουλευτές στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Το δε ΑΚΡ φαίνεται πως αποτυγχάνει και πάλι να κερδίσει τον απαιτούμενο αριθμό εδρών για σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης.

Απέχει δε ακόμη περισσότερο από την συγκέντρωση των απαιτούμενων εδρών για την αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρικό.

Ήταν μάλιστα αυτή η διακηρυγμένη, πριν τις εκλογές του Ιουνίου, πρόθεση του κόμματος που έκανε πολλούς ψηφοφόρους να γυρίσουν την πλάτη τους στο ΑΚΡ.

Η όλη συζήτηση έχει βέβαια παγώσει αλλά οι ψηφοφόροι δεν φαίνονται αποφασισμένοι να ρισκάρουν την εκχώρηση τέτοιων εξουσιών.

Επίσης, οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν και τον «ανταγωνισμό» μεταξύ του κόμματος του Ερντογάν και του Εθνικιστικού κόμματος που αλιεύουν ψήφους από την ίδια λίμνη, και με ανάλογη ρητορική ενώ το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ενισχύεται.

Τα ποσοστά αυτά πάντως, εάν επιβεβαιωθούν και με το εκλογικό αποτέλεσμα, φέρνουν την πολιτική ζωή στην Τουρκία στο ίδιο σημείο που βρισκόταν την επομένη των εκλογών της 7ης Ιουνίου. Δηλαδή με μια νέα ανανεωμένη Εθνοσυνέλευση αλλά χωρίς κυβέρνηση.

2.Η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας και το αδιέξοδο

Μετά τον Ιούνιο αν και υπήρξαν συνομιλίες μεταξύ των κομμάτων Τούρκοι αναλυτές επέμεναν πως ως ένα βαθμό το πολιτικό αδιέξοδο ήταν «στημένο».

Παρά τις επαναλαμβανόμενες διαπραγματεύσεις του ΑΚΡ με το CHP και την κατά κοινή παραδοχή «ευελιξία» που επέδειξε το δεύτερο, το κόμμα του Ερντογάν ακολούθησε μια «σκληρή γραμμή».

Μάλιστα «έσπασε» και την πολιτική παράδοση που θέλει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να παίρνει διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Κατά συνέπεια, και μάλλον όχι αυθαίρετα, εκτιμάται πως ο ήταν ο ίδιος ο Ερντογάν, αυτός που ήθελε να στήσει νέες κάλπες ελπίζοντας σε ένα διαφορετικό αποτέλεσμα.

Εξάλλου μια συνεργασία με το CHP θα «φρέναρε» τα σχέδια του AKP για την ανάδειξη ενός παντοδύναμου προέδρου, εν προκειμένω του Ερντογάν, θα υπήρχε αυξημένος έλεγχος στα κρατικά ζητήματα, θα ασκούνταν πιέσεις για διαφάνεια και κάθαρση, σε μια σειρά από σκάνδαλα ενώ το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης θα εξαρτιόταν από έναν εταίρο που δεν μοιράζεται τις ίδιες ισλαμοσυντηριτικές αντιλήψεις.

Εξάλλου, ο Εντογάν έχει αποδείξει πως του αρέσει να μοιράζεται την εξουσία με κανέναν.

Ανάλογο θα είναι και το αδιέξοδο της 2ας Ιουνίου εάν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις. Βέβαια αυτές τις ημέρες υπάρχουν πληροφορίες περί συζητήσεων του ΑΚΡ για το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας τόσο το ρεπουμπλικανικό όσο όμως και με το εθνικιστικό κόμμα αλλά όχι και πληροφορίες πως αυτές βρίσκονται σε μια θετική κατεύθυνση.

3.Ο παράγοντας του φιλοκουρδικού HDP και το PKK

Το διάστημα μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων το HDΡ βρέθηκε αντιμέτωπο με τεράστιες προκλήσεις και δέχθηκε απίστευτες πιέσεις, αλλά κατάφερε να σταθεί όρθιο.

Από τη μια κέρδισε την πολιτική νομιμοποίηση με την είσοδό του στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενώ με την προθυμία του να μετάσχει στη μεταβατική κυβέρνηση με το AKΡ που θα οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές κατέρριψε τη ρητορική Ερντογάν και εθνικιστών πως λειτουργεί ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας για τη χώρα και σε ανοιχτή γραμμή με το εκτός νόμου και χαρακτηρισμένο ως τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία ΡΚΚ (Εργατικό Κουρδικό Κόμμα).

Από την άλλη βέβαια, εξαιτίας της έξαρσης βίας στις νοτιο-ανατολικές περιοχές της Τουρκίας όπου ζουν Κούρδοι, το HDP δέχθηκε ανηλεή κριτική και παρουσιάστηκε ως άμεσος συνεργός στις δράσεις του ΡΚΚ. 

Ως εκ τούτου το καθεστώς το χαρακτήρισε ευθέως ως «εσωτερικό εχθρό» που απειλεί την εδαφική ακεραιότητα της χώρας κάτι στο οποίο βοήθησαν και καλέσματα περί ανακήρυξης αυτονομίας ολόκληρών περιοχών δημάρχους που έχουν εκλεγεί με το κόμμα.

Οι συμπρόεδροι πάντως του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιγκέν Γιουκσεντάγκ, κάλεσαν το PKK σε ανακωχή αλλά η αλήθεια είναι πως δεν έπεισαν στο βαθμό που θα ήθελαν.

Tην ίδια στιγμή υπάρχουν αρκετές αναφορές πως το PKK δεν βλέπει και τόσο θετικά τελικά το κεντρικό πολιτικό ρόλο που οι ψηφοφόροι επιφύλαξαν στο HDP από τον Ιούνιο και μετά ενώ φαίνεται να υπάρχουν και πιέσεις προς την ηγεσία του κόμματος να κόψει τους δεσμούς με το PKK, κάτι που όμως φαίνεται αδύνατον να συμβεί.

4. Πως συνδέονται οι πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία με το Κουρδικό ζήτημα

Πριν τις εκλογές του Ιουνίου πολλοί υποστήριζαν πως ο κάλπες αυτές θα έκριναν τις εξελίξεις στο Κουρδικό ζήτημα.

Ο φυλακισμένος ηγέτης του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν είχε ζητήσει την διεξαγωγή συνεδρίου του κόμματος και τον περασμένο Μάρτιος σε γράμμα που παρέδωσε σε κουρδική αντιπροσωπεία, ανέφερε πως είχε έρθει η ώρα να τερματιστεί ο ένοπλος αγώνας και να ληφθεί σχετική απόφαση από το ανώτατο όργανο του κόμματος, διευκολύνοντας τις διαδικασίες.

Μετά τις εκλογές όμως και την είσοδο του HDP στην Εθνοσυνέλευση οι συζητήσεις για επίλυση «πάγωσαν» και η ρητορική του Ερντογάν οξύνθηκε.

Για να «χτυπηθεί» το ΗDP που στεκόταν εμπόδιο στα σχέδια του Εντογάν -αφού του στερούσε απαραίτητες έδρες στην Εθνοσυνέλευση- έπρεπε να αξιοποιηθεί το φάντασμα του PKK και να ξυπνήσει στους Τούρκους ο φόβος του διαμελισμού της χώρας εξαιτίας των προθέσεων και δράσεων από τους Κούρδους αυτονομιστές.

Η αλήθεια βέβαια είναι πως ο Ερντογάν δεν χρειάστηκε να «κατασκευάσει» από μηδενική βάση έναν «εχθρό» για τον μέσο Τούρκο και τα γεγονότα στην ευρύτερη περιοχή τον βοήθησαν σημαντικά. Το Ιράκ έχει ήδη αναγνωρίσει αυτόνομο κουρδικό κράτος στα σύνορα με την Τουρκία.

Στην βαριά τραυματισμένη Συρία και στα νότια σύνορα επίσης με την Τουρκία οι Κούρδοι έχουν ανακηρύξει το αυτόνομο κράτος της Ροζάβα ενώ η στήριξη που λαμβάνουν από τις ΗΠΑ είναι σημαντική. 

Οι ανησυχίες του καθεστώτος πως η μέρα που θα πρέπει να υποκύψει στην διεκδίκηση αυτόνομου κουρδικού κράτους πλησιάζει, δεν είναι αβάσιμες.

Ωστόσο, τα γεγονότα των τελευταίων μηνών με τους τουρκικούς βομβαρδισμούς σε θέσεις του PKK στα σύνορα με το Ιράκ- που οδήγησαν στο άνοιγμα ενός νέο κεφαλαίο αντιπαράθεσης και στις νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας,

 ο «πόλεμος» που σχεδόν κήρυξε ο Ερντογάν στους Κούρδους της Συρίας στα σύνορα με την Τουρκία, το καθεστώς στρατιωτικού νόμου σε κουρδικές περιοχές και ο αποκλεισμός ολόκληρων επαρχιών αποτελούν σε σημαντικό βαθμό «πρωτοβουλία» του Ερντογάν που επιθυμεί, όπως επισημάνθηκε, να αξιοποιήσει το «χαρτί» του εσωτερικού εχθρού και να κάνει τους ανήσυχους ψηφοφόρους να επιστρέψουν στην αγκαλιά του ΑΚΡ.

5.Βία, εκφοβισμός, φίμωση του Τύπου και αιματηρές επιθέσεις

Η προεκλογική περίοδος του Ιουνίου, ήταν τελικά το προμήνυμα των όσων θα ακολουθούσαν αν και πέντε μήνες πίσω ίσως φάνταζε σαν ένα αιματηρό φινάλε. 

Ένας νέος κύκλος βίας είχε ξεκινήσει από την άνοιξη με αιματηρές επιθέσεις με στόχο το HDP, αριστερές ομάδες, ακτιβιστές και είχε κορυφωθεί με την διπλή βομβιστική επίθεση στο Ντιγιάρμπακιρ, «προπύργιο των Κούρδων», κατά την τελευταία προεκλογική συγκέντρωση του κόμματος. 

Από τότε η βία, με προφανές το πολιτικό κίνητρο, αποτελεί μέρος της ζοφερής πραγματικότητας της κοινωνίας.

Οι πλέον σημαντικέ ήταν αναμφίβολα η διπλή και «ορφανή», αφού ουδείς ανέλαβε την ευθύνη, βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα με μια εκατόμβη νεκρών διαδηλωτών στην προσυγκέντρωση πορείας ειρήνης στην οποία ο κύρος πολιτικός φορέας διοργάνωσης ήταν το HDP. 

Ο συμπρόεδρος του κόμματος, Σ.Ντεμιρτάς έκανε τότε ανοιχτά λόγο για ένα κράτος δολοφόνο που επιτίθεται στους πολίτες του.

Νωρίτερα το καλοκαίρι, ακτιβιστές και μέλη νεολαίας του ρεπουμπλικανικού κόμματος αλλά και φιλοκουρδικών οργανώσεων, έχασαν τη ζωή τους κατά την βομβιστική επίθεση στο πολιτιστικό κέντρο του Σουρούτς κοντά στα σύνορα με το Κομπάνι της Συρίας. 

Στόχος της συγκέντρωσης ήταν η παροχή βοήθειας στους Κούρδους πρόσφυγες.

Στο μεταξύ στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, της Άγκυρας αλλά και άλλων πόλεων της Τουρκίας ξεχύνονταν ομάδες εθνικιστών, με δάδες, σημαίες και σχηματίζοντας με τα δάχτυλά των χεριών τους το σύμβολο των Γκρίζων Λύκων.

Τα πογκρόμ κατά Κούρδων καταστηματαρχών, συνδικαλιστών, γραφείων οργανώσεων, γραφείων του HDP αλλά και μέσων ενημέρωσης έλαβαν μεγάλες διαστάσεις.

 Στην Ελλάδα μάλιστα, αρκετοί έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τα γεγονότα ως εν δυνάμει νέα Σεπτεμβριανά.

Οι οδομαχίες στους δρόμους μεταξύ νεαρών αντικαθεστωτικών και αστυνομίας δεν λείπουν- ακόμη και στα περίχωρα του κέντρου της Κωνσταντινούπολης- ενώ για μια ακόμη φορά η κυβέρνηση επέλεξε την προσφιλή σε αυτή μέθοδο της φίμωση των ΜΜΕ.

Οι έφοδοι αστυνομίας σε τηλεοπτικούς σταθμούς, οι επιθέσεις σε εφημερίδες-σε ρητορική επίπεδο αλλά και με εμπρησμούς- απλά επιβεβαιώνουν το πόσο η Τουρκία διολισθαίνει στον αυταρχισμό.

6.Το «παιχνίδι» του Ερντογάν με το Ισλαμικό Κράτος, το προσφυγικό και τη Ρωσία

Ξεκάθαρα, για το «καθεστώς» Ερντογάν, την ευθύνη για όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα φέρουν πρωτίστως οι Κούρδοι δηλαδή το ΗDP και το PKK: επιδιώκουν την αποσταθεροποίηση της χώρας για να διευκολυνθεί η ανακήρυξη αυτονομίας.

Όταν το επιχείρημα αυτό δεν πείθει ο Ερντογάν καταφεύγει στο Ισλαμικό Κράτος που πάντά κατονομάζεται ως η δύναμη που βρίσκεται πίσω από τρομοκρατικές επιθέσεις- όπως στην Άγκυρα ή το Σουρούτς.

Όλως περιέργως όμως - η μάλλον καθόλου περιέργως- το Ισλαμικό Κράτος ουδέποτε ανέλαβε την ευθύνη αν και θα είχε κάθε λόγο εάν βρισκόταν πίσω από αυτέ τις επιθέσεις. Ωστόσο το καθεστώς, αξιοποιεί και αυτό το «χαρτί» αν και ο πρόεδρος της χώρας ακόμη δεν έχει δώσει εξηγήσεις για τα όσα του έχουν καταλογιστεί- και μάλιστα με επαρκές για τα δημοσιογραφικά τουλάχιστον δεδομένα υλικό- για την υποστήριξη που φέρεται να παρείχε στο Ισλαμικό Κράτος.

Ένας άλλος ένας εχθρός που το Ακ Σαράι - ή Λευκό Παλάτι- του «Σουλτάνου» παρουσίασε προεκλογικά στους ψηφοφόρους ήταν η Ρωσία. 

Η Άγκυρα ως μέλος του ΝΑΤΟ απαίτησε από τα μέλη και συμμάχους της να δεσμευτούν πως θα την υπερασπιστούν, με αφορμή την παραβίαση του εθνικού εναερίου χώρου της από ρωσικά μαχητικά που επιχειρούσαν στη Συρία. 

Έτσι κατασκευάστηκε και ο «εξωτερικός εχθρός».

Και το θέμα όμως της προσφυγικής κρίσης, μπήκε στη φαρέτρα του Ερντογάν. Ενώ αποτελεί κοινό τόπο για όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες πως οι αρχές στην Τουρκία δεν κάνουν τίποτε για να εμποδίσουν την επικίνδυνη δράση κυκλωμάτων που εκμεταλλεύονται τους Σύρους πρόσφυγες, η Άγκυρα επιχειρεί να «βγάλει» όσο περισσότερα μπορεί από την όλη υπόθεση.

Κατά τις συνομιλίες των κρατών-μελών της ΕΕ με την Τουρκία, η τελευταία ζήτησε ως αντάλλαγμα την κατάργηση της βίζας, την χρηματοδότηση-αν και υπάρχουν πολλές «σκιές» στον τρόπο που έχει αξιοποιήσει πόρους διεθνών οργανισμών για την ανακούφιση των προσφύγων- και την αναθέρμανση των συζητήσεων για την ενταξιακή προοπτική της χώρας.

Βέβαια ήταν το ίδιο καθεστώς που εξακολουθεί να κινεί τα νήματα στην Τουρκία, αυτό που είχε αποφασίσει να στραφεί προς Ανατολάς, αποστρέφοντας το βλέμμα του από την Ευρώπη.

Ωστόσο, δεδομένης της προεκλογικής περιόδου το AKP και ο Ερντογάν έχουν να «πουλήσουν» στους ψηφοφόρους λόγια καθησυχάσου για το προσφυγικό και ολίγον από ευρωπαϊκό όνειρο, που είναι φυσικά ταυτόσημο με τον αναγκαίο εκδημοκρατισμό της χώρας.

 Αλλά για αυτό δεν θα βρει κανείς καμία δήλωση του Ερντογάν.

Πηγή: huffingtonpost.gr