Σε αυτό το άρθρο - του Αντισμήναρχου (Ι) Θ. Χατζηπούφλη - γίνεται αναφορά στο ρόλο του ΗΠ (EW) κατά τη διάρκεια του πολέμου των Νησιών FALKLANDS που έγινε στη δεκαετία του '80.
Άλλες συγκρούσεις που έγιναν πιο πρόσφατα είναι στην κοιλάδα BEKAΑ το 1982, στον Περσικό Κόλπο το 1991, και στο Κόσσοβο το 1999. Κάθε μια από αυτές παρέχουν άριστα παραδείγματα της αποτελεσματικής χρήσης του ΗΠ μέσω των διαφόρων αρχών πολέμου.
Αρχές πολέμου
Είναι σημαντικό να αποκτήσουμε κατανόηση των βασικών εφαρμογών των αρχών πολέμου, και πώς ο ΗΠ μπορεί να έχει επιπτώσεις σε αυτές τις αρχές. Αναφέρονται παρακάτω οι αρχές που επηρεάζονται συχνά από τον ΗΠ (EW).
α. Επιλογή και επιμονή στο στόχο. Η πιο βασική αρχή που καθορίζει τι σκοπεύει μια στρατιωτική δράση να ολοκληρώσει, είναι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που κατευθύνονται προς καθορισμένο και διατιθέμενο σκοπό που συμβάλλει στους στρατηγικούς, επιχειρησιακούς ή τακτικούς σκοπούς. Αυτή η αρχή βρέθηκε στο γενικό σκοπό μιας ευρείας στρατιωτικής επιχείρησης ή στην επιθυμητή έκβαση μιας συγκεκριμένης επίθεσης. Κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο ,"κερδίζοντας και διατηρώντας την υπεροχή στον αέρα " ήταν ένας από τους κύριους αεροπορικούς ΑΝΣΚ. Ο ΗΠ ήταν η σημαντικότερη δύναμη στην ολοκλήρωση αυτού του στόχου.
β. Αιφνιδιασμός. Αναχαιτίστε τον εχθρό σε χρόνο, μέρος και με τρόπο για τον οποίο δεν είναι ούτε προετοιμασμένος, ούτε αναμένει κάποια επίθεση. Ο ΗΠ μπορεί να κάνει την κύρια διαφορά σε αυτήν την αρχή του πολέμου. Μια μορφή αιφνιδιασμού είναι η παραπλάνηση, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξαπατήσει εντελώς τον αντίπαλο, δίνοντάς του μια ψεύτικη αίσθηση εμπιστοσύνης. Ο αιφνιδιασμός είναι η ισχυρότερη επιρροή στις αεροδιαστημικές επιχειρήσεις, και οι διοικητές πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να τον επιτύχουν. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης των FALKLANDS, το Αργεντινό Ναυτικό χρησιμοποίησε τον ΗΠ εξοπλισμό του για να επιτύχει τον αιφνιδιασμό όταν επιτέθηκαν και βύθισαν το HMS SHEFFIELD.
γ. Ασφάλεια. Προστατεύστε τις φίλιες δυνάμεις και τις επιχειρήσεις τους από εχθρικές ενέργειες που θα μπορούσαν να δώσουν στον εχθρό ένα απροσδόκητο πλεονέκτημα. Η ασφάλεια επιτυγχάνεται παίρνοντας διαρκή, και θετικά μέτρα για να εμποδίσουμε ένα αιφνιδιασμό να συμβεί και να διατηρήσει την ελευθερία κινήσεων του. Η ασφάλεια παρέχεται μέσο και των τριών τμημάτων του EW: ELECTRONIC SUPPORT MEASURES (ESM), ELECTRONIC COUNTERMEASURES (ECM), και ELECTRONIC PROTECTION MEASURES (EPM). Τα ESM παρέχουν προειδοποιήσεις απειλών στα Α/Φ και στα πλοία. Τα ECM συστήματα, όπως CHAFF/FLARE DISPENSERS και παρεμβολείς αυτοπροστασίας, παρέχουν ασφάλεια από απειλές που χρησιμοποιούν το ΕW φάσμα και τα EPM παρέχουν ασφάλεια στις φίλιες δυνάμεις από τα εχθρικά ECM.
δ. Ευελιξία. Η εκτέλεση των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε ένα χρονικό σημείο και σε ένα ποσοστό που βελτιστοποιεί τη χρήση των φίλιων δυνάμεων και που εμποδίζει ή αρνείται την αποτελεσματικότητα των εχθρικών δυνάμεων. Ο σκοπός της ευελιξίας είναι να κυριαρχήσει στη δράση, να παραμείνει απρόβλεπτη, και να δημιουργήσει την αβεβαιότητα στο μυαλό του εχθρού.
Η σύγκρουση των Νησιών FALKLANDS
Τη νύχτα της 2ας Απριλίου 1982, μερικά μίλια από το PΟRT STANLEY, την πρωτεύουσα των Νήσων FALKLANDS, 150 Αργεντινοί στρατιώτες ειδικών δυνάμεων προσγειώθηκαν και επιτέθηκαν και στην κατοικία του βρετανού κυβερνήτη και στις Βασιλικούς Βρετανικούς κοιτώνες του Ναυτικού. Ογδόντα (80) Βρετανοί των ειδικών δυνάμεων του Ναυτικού, πολέμησαν για τρεις ώρες προτού αποφασίσει ο Βρετανός κυβερνήτης, ότι περαιτέρω αντίσταση ήταν μάταιη. Αυτό ήταν το πρώτο στάδιο στην "Επιχείρηση ROSARIO”, η στρατιωτική κατάληψη των Νήσων FALKLANDS.
Μέχρι το τέλος της πρώτης ημέρας, δυο χιλιάδες (2.000) Αργεντινοί ναύτες και στρατιώτες είχαν προσγειωθεί σε διάφορα νησιά με διάφορα σκάφη και C-130 HERCULES και FOKKER μεταφορικά αεροσκάφη. Τρεις ημέρες αργότερα η Μεγάλη Βρετανία προσπάθησε με μια δύναμη Βρετανών να επανακτήσει τα νησιά. Ο πόλεμος που ακολούθησε άφησε πολλά διδάγματα και στις δύο πλευρές, που όλες περιλαμβάνουν τη χρήση του EW και του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος.
Το Βρετανικό Ναυτικό εφάρμοσε μια ζώνη αποκλεισμού 200 NM γύρω από τα νησιά. Οποιοδήποτε αεροσκάφος ή πλοίο εισέρχονταν σε αυτή τη ζώνη, χαρακτηριζόταν εχθρικό. Οι Βρετανοί επίσης διακινούσαν τις επικοινωνίες τους μέσο του "μεγάλου" υποβρυχίου τους του στόλο τους στο νότιο Ατλαντικό. Άγνωστο στους Αργεντινούς, ήταν ότι υπήρχαν μόνο ένα ή δύο βρετανικά υποβρύχια στην περιοχή. Το μεγαλύτερο μέρος της κυκλοφορίας των επικοινωνιών ήταν μια ηλεκτρονική παραπλάνηση.
Αυτή η παραπλάνηση εμπόδιζε την τροφοδοσία των Αργεντινών στρατευμάτων στα νησιά με προμήθειες από τη θάλασσα, και τους οδήγησαν σε μια λιγότερο αποδοτική λύση, με προμήθειες από τον αέρα. Την Κυριακή, 2 Μαΐου, το βρετανικό πυρηνοκίνητο υποβρύχιο CONQUEROR βύθισε το αργεντινό ταχύπλοο σκάφος, GENERAL BELGRANO. Tο BELGRANO κατευθυνόταν προς αλλά όχι μέσα στη ζώνη αποκλεισμού, όταν βυθίστηκε.
Το πρώτο μάθημα που μπορούμε να μάθουμε από τη σύγκρουση είναι η ευκολία με την οποία το CONQUEROR βύθισε το Belgrano. Το αργεντινό σκάφος δεν είχε απολύτως κανένα ανθυποβρυχιακό εξοπλισμό και επίσης είχε ελλειπή συνοδεία. Tο Conqueror δε χρησιμοποίησε υψηλής τεχνολογίας τορπίλη, αλλά μάλλον μιας παλαιάς τεχνολογίας WWII.
 |
| Το Belgrano κατά την βύθισή του από βρετανικό υποβρύχιο. |
Οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν επιτυχώς τις αρχές του αιφνιδιασμού και της ευελιξίας σε αυτή την επίθεση. Το Βρετανικό υποβρύχιο παρακολουθούσε το GENERAL BELGRANO για αρκετές ημέρες, και αποφάσισε να επιτεθεί όταν ήρθε πιο κοντά στη ζώνη αποκλεισμού. Αυτή η επίθεση ήταν πλήρης έκπληξη στο Αργεντινό σκάφος, που οφείλεται σε μεγάλο μέρος στην έλλειψη ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Το CONQUEROR πραγματικά ήρθε μέσα από τις 1.400 υάρδες στο GENERAL BELGRANO και κανένα από τα Αργεντινά σκάφη δεν ήταν κατάλληλα εξοπλισμένο για ανθυποβρυχιακό πόλεμο για να παρέχει την ασφάλεια, ώστε η έκβαση της μάχης να είναι τελείως διαφορετική.
Οι Αργεντινοί εκδικήθηκαν σύντομα για τη βύθιση του GENERAL BELGRANO. Στις 4 Μαΐου του 1982, ένα αργεντινό αεροσκάφος θαλάσσιας περιπόλου εντόπισε δύο βρετανικά σκάφη περίπου 70 μίλια νοτιοανατολικά των Νησιών FALKLANDS. Αυτά τα πλοία ήταν το αεροπλανοφόρο HMS HERMES και ο καταστροφέας HMS SHEFFIELD. Tο SHEFFIELD ενεργούσε ως αναμεταδότης ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης περίπου 20 μίλια Δυτικά του HERMES. Χτυπήθηκε από ένα EXOCET βλήμα φερόμενο από το Γαλλικής κατασκευής Α/Φ SUPER ENTENDARD και υπέστη σοβαρές ζημίες σε μικρό χρόνο μετά την αποκάλυψή του από το Αργεντινό σκάφος περιπολίας.
Πώς το SHEFFIELD, -ένας σύγχρονος τύπος πλοίου-, έκπληκτικό συνολικά, ήταν απροετοίμαστο για αυτήν την επίθεση; Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συνέβαλλαν. Οι Αργεντινοί έκαναν λίγα πράγματα σωστά και οι Βρετανοί έκαναν πολλά πράγματα λάθος. Οι Αργεντινοί πετούσαν καθημερινές πτήσεις αναγνώρισης με Α/Φ MIRAGE όπως και πριν από την επίθεση, και οι Βρετανοί είχαν συνηθίσει στη θέα αυτών των πτήσεων. Οι Αργεντινοί πέταξαν τα ENTENDARDS σε ίχνη πτήσης παρόμοια με τα ίχνη πτήσεως των αναγνωριστικών MIRAGE. Τα Α/Φ περιπολίας είχαν ενημερώσει τα ENTENDARDS ως προς τη θέση των Βρετανικών σκαφών.
Τα δύο Α/Φ πέταξαν στη συνέχεια πολύ χαμηλά, κάτω από την κάλυψη των ραντάρ σε μια απόσταση περίπου 25 μιλίων από τα πλοία. Με σκοπό να φτάσουν μέσα από τα 25 μίλια από το SHEFFIELD, τα ENTENDARDS χρησιμοποίησαν μια τεχνική που λέγεται "PECKING THE LOBE" για να καθοδηγήσουν τα Α/Φ τους στα πλοία. Χρησιμοποίησαν τα ESM συστήματα των Α/Φ για να έχουν διόπτευση από τα πλοία και πραγματοποίησαν την αρχή του αιφνιδιασμού.
Πετώντας στα όρια κάλυψης ραντάρ του πλοίου, και χρησιμοποιώντας τις διοπτεύσεις από τον ESM εξοπλισμό, ήταν σε θέση να κρατήσουν τα ραντάρ τους κλειστά και να αποφύγουν την ανίχνευσή τους έως ότου ήταν έτοιμοι να πυροδοτήσουν τα βλήματα τους. Μόλις έφθασαν στα 25 μίλια, εκτέλεσαν άνοδο, άνοιξαν τα ραντάρ τους, τροφοδότησαν με τις πληροφορίες στόχων τους υπολογιστές των EXOCET και πυροδότησαν-εκτόξευσαν τα βλήματα. Οι EXOCETS μετά χρησιμοποίησαν τις πληροφορίες από τα ραντάρ των Α/Φ για αρχική καθοδήγηση. Τα ραντάρ των βλημάτων παρέμειναν σε θέση STBY μέχρι που έφθασαν στο στάδιο τελικής κατεύθυνσης. Εν τω μεταξύ τα Α/Φ είχαν γυρίσει και κατευθυνόταν πίσω στη βάση τους. Κανένας πιλότος δεν είδε τα πλοία οπτικά. Δεν ήξεραν εάν τα βλήματά τους χτύπησαν τους στόχους τους. Το βλήμα που χτύπησε το SHEFFIELD ανιχνεύθηκε μόνο οπτικά 5 δευτερόλεπτα πριν από την πρόσκρουση. Αυτός δεν ήταν αρκετός χρόνος για να ενεργοποιήσουν τα αντίμετρα. Ευτυχώς για τους Βρετανούς το δεύτερο βλήμα δεν ευστόχησε στο HERMES.
 |
| Το HMS Sheffield (D80) ήταν ένα αντιτορπιλικό του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού. Μπήκε σε υπηρεσία το 1975. Το σκάφος υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Φώκλαντ και βυθίστηκε στις 10 Μαΐου 1982. |
Συμβολή στην Αργεντινή επιτυχία ήταν τα διάφορα σημαντικά λάθη που έγιναν από τους Βρετανούς. Όταν τα ENTENDARDS άνοιξαν τα ραντάρ τους για να καθοδηγήσουν τα βλήματα, ένα Βρετανικό πλοίο είχε αναχαιτίσει τις εκπομπές τους. Η αναχαίτιση μεταδόθηκε άμεσα στο SHEFFIELD και στο HERMES. Το HERMES αναγνώρισε την αναχαιτισθείσα εκπομπή σαν Αργεντινό MIRAGE ΙΙΙ αναχαίτισης, κι όχι σαν ENTENDARD. Αυτό το λάθος σημαίνει πως ξοδεύτηκε αρκετός χρόνος σε συζήτηση και ο κίνδυνος ήταν υποτιμημένος. Εκτός αυτού, το γεγονός ότι τα δύο μαχητικά είχαν γυρίσει ήδη πίσω φάνηκε να δείχνει ότι είχαν αποφασίσει να μην επιτεθούν.
Επιπλέον, οι Βρετανοί δεν ήξεραν ότι οι Αργεντινοί εκπαιδεύθηκαν για να εκτοξεύουν βλήματα EXOCET από τα ENTENDARDS. Για όλους αυτούς τους λόγους οι Βρετανοί δεν έδωσαν σημασία στις αναχαιτισθείσες εκπομπές ραντάρ.
Ένα άλλο πρόβλημα που οι Βρετανοί είχαν ήταν ότι τη στιγμή της εκτόξευσης, το SHEFFIELD αναμετάδιδε και ελάμβανε μηνύματα μέσω δορυφόρου. Οι δορυφορικές επικοινωνίες χρησιμοποιούσαν μια συχνότητα που επικάλυπτε τη συχνότητα των ραντάρ του ENTENDARD και του EXOCET. Ο ESM εξοπλισμός του SHEFFIELD (ABBEY HILL) δεν μπορούσε να ανιχνεύσει τις εκπομπές ραντάρ από τα Α/Φ ή τα βλήματα επειδή είχε ακούσια επικαλυφθεί μόνος του από τις δορυφορικές επικοινωνίες. Επίσης, το ραντάρ του SHEFFIELD ήταν μάλλον παλαιό και οι ήρεμες συνθήκες θάλασσας επέτρεψαν στα EXOCET να προσεγγίσουν χαμηλά και μη ανιχνεύσιμα. Ενώ το SHEFFIELD ήταν εξοπλισμένο με CHAFFLAUNCHERS, δε χρησιμοποιήθηκαν επειδή τα βλήματα δεν ανιχνεύθηκαν έγκαιρα. Αυτός ο τύπος των DISPENSERS χρησιμοποιήθηκε επιτυχώς, σε διάφορες πιο πρόσφατες μάχες όπου ENTENDARDS εκτόξευσαν βλήματα EXOCET, στα βρετανικά πλοία.
Άλλες σοβαρές ανεπάρκειες ήταν η έλλειψη υπέρυθρου δέκτη προειδοποίησης και ένας πιο ενημερωμένος παρεμβολέας παραπλάνησης. Ένας από τους σημερινούς μετρητές στα βλήματα, όπως τα EXOCET είναι ένα IR σύστημα ανίχνευσης που ονομάζεται AN-SAR 8. Χρησιμοποιείται για να συμπληρώσει τα συστήματα ραντάρ, αυτό το σύστημα είναι πλήρως αυτόματο και ανιχνεύει τις IR υπογραφές που εκπέμπονται από τα βλήματα.
Υπάρχουν πολύτιμα διδάγματα ΗΠ (EW) από τις εμπλοκές του BELGRANO και του SHEFFIELD. Κατ' αρχήν, έχετε ενημερωμένο ηλεκτρονικό εξοπλισμό που απαιτείται για να παρέχει ασφάλεια. Αυτό απαιτεί μακροχρόνια σχεδίαση και διορατικό προγραμματισμό. Δευτερευόντως, εξασφαλίστε ότι η λειτουργία της διαβίβασης και της λήψης δεν παρεμποδίζει τη "φιλική χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος ". Πιθανώς το μεγαλύτερο λάθος του Βρετανικού Ναυτικού ήταν η έλλειψη αποτελεσματικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης. Μια αερομεταφερόμενη πλατφόρμα έγκαιρης προειδοποίησης όπως τα Ε-2 HAWKEYE θα ήταν μια ανεκτίμητη μονάδα. Χωρίς αυτή, ο στόλος τους ήταν τρωτός στις αιφνιδιαστικές επιθέσεις. Κατά τη διάρκεια των αμφίβιων αποβάσεων στο SAN CARLOS, το HMS COVENTRY χρησιμοποιήθηκε ως στύλος ραντάρ. Σε αυτό το ρόλο έγκαιρης προειδοποίησης, έγινε ο στόχος διάφορων αργεντινών βομβών και βυθίστηκε.
Οι Βρετανοί έχασαν και άλλα πλοία κατά τη διάρκεια του πολέμου, και δύο ακόμα από βλήματα EXOCET. Το δεύτερο πλοίο που χάθηκε από EXOCET ήταν το ATLANTIC CONVEYER, ένα πλοίο κοντέινερ που δεν έφερε πάνω του ECM εξοπλισμό. Το Βρετανικό Ναυτικό έχει αναπτύξει από τότε μια έκδοση του ελικοπτέρου SEA KING, που φέρνει ένα αερομεταφερόμενο ραντάρ που ονομάζεται SEARCHWATER.
Tο SEARCHWATER συνδυαζόμενο με τα Βρετανικά HARRIERS οπλισμένα με βλήματα AIR-TO-AIR AIM-9L ALL ASPECT παρέχουν ασφάλεια στο στόλο. Είκοσι πέντε (25) από τα είκοσι επτά (27) AIM-9Ls,που εκτοξεύτηκαν πέτυχαν άμεσα το στόχο τους. Οι Αργεντινοί δεν είχαν τίποτα συγκρίσιμο. Tα HARRIERS από μόνα τους είχαν ασφάλεια από το ALE 40 CHAFF ΚΑΙ FLARE DISPENSERS, και τα ECM PODS ήταν ειδικά σχεδιασμένα για να αντιμετωπίζουν τα Αργεντινά συστήματα.
Δύο Βρετανικά βομβαρδιστικά VULCAN είχαν τροποποιηθεί να φέρουν AGM-45 SHRIKE ANTI-RADIATION βλήματα(ARMs). Επιτυχής καταστολή της εχθρικής Αεράμυνας (SEAD) πραγματοποιήθηκε ενάντια στο αργεντινό ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης στο PORT STANLEY και ενάντια στο ραντάρ ελέγχου πυρός SKYGUARD. Ο ΗΠ (EW) έδωσε στους Βρετανούς το πλεονέκτημα στον αέρα.
Συμπέρασμα
Η σύγκρουση των Νησιών FALKLANDS επεξήγησε εντυπωσιακά τη σημασία της ενημερωμένης αυτοπροστασίας. Η απώλεια των BELGRANO, SHEFFIELD, και πολλών Αργεντινών Α/Φ οφειλόταν στην έλλειψη κατάλληλου εξοπλισμού αυτοπροστασίας.
Ο πόλεμος των Νησιών FALKLANDS κατέδειξε σε μεγάλη κλίμακα τα αποτελέσματα του πολλαπλασιαστή ισχύος ΗΠ. Ο ΗΠ όχι μόνο υποστήριξε τους πολεμικούς ΑΝΣΚ, αλλά τους έκανε πραγματικότητα με τις ελάχιστες ανθρώπινες απώλειες. Το πραγματοποίησε μέσω της ηλεκτρονικής παραπλάνησης και προστασίας των Α/Φ σε συνδυασμό με αποτελεσματικό SEAD και έγκαιρο ELINT.
Όλες οι πρόσφατες συγκρούσεις διευκρινίζουν ότι: προκειμένου να είναι νικηφόρες οι μάχες στη στεριά και στη θάλασσα κάποιος πρέπει πρώτα να κερδίσει τη μάχη στον αέρα, και για να κερδίσει τη μάχη στον αέρα κάποιος πρέπει να κερδίσει τη μάχη στο Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βasic Electronic Warfare, v.2.2, May 2002, issued by Canadian Air Force (Chapter 26: Recent Conflicts)
____________________________________
Ο Ασμχος (Ι) Θεόδωρος Χατζηπούφλης ανήκει στην 57η Σειρά Ιπταμένων και είναι Διοικητής του Διακλαδικού Σχολείου Ηλεκτρονικού Πολέμου (ΔΣΗΠ) από το 2006. To άρθρο δημοσειύτηκε στο περιοδικό "Τακτική Ανασκόπηση" - Τεύχος 8. Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν σε μορφή PDF στον ιστότοπο της ΠΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου