Γράφει ο Βασίλης Γιαννακόπουλος*
γεωστρατηγικός αναλυτής και συγγραφέας του βιβλίου «Αραβική Άνοιξη»
Με την πρόσφατη επίσκεψη στη Λιβύη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Δημήτρη Αβραμόπουλου, ενημερωθήκαμε ότι οι βλέψεις της Τρίπολης σχετικά με την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) δεν ταυτίζονται με τα ελληνικά συμφέροντα.
Σε σχετική ερώτηση των δημοσιογράφων, ο υπουργός Διεθνούς Συνεργασίας της Λιβύης και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Mohammed Abdel Aziz, απάντησε: «Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει οριστική απόφαση για το θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.
Υπήρχαν συνεννοήσεις και συνομιλίες και μου δόθηκε σήμερα το πρωί η ευκαιρία να συνομιλήσω με τον συνάδελφό μου για αυτό το θέμα.
Διότι το θέμα αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και τη Λιβύη.
Πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των χωρών που έχουν θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα και τη Λιβύη.
Επιδιώκουμε να υπάρξει μία γενική συμφωνία που να συμπεριλαμβάνει όλες τις χώρες που τους αφορά αυτό το θέμα.
Γιατί εμείς θέλουμε να κοιτάξουμε προς το μέλλον συνολικά, όχι μεμονωμένα».
Από τις δηλώσεις του Λίβυου αξιωματούχου προκύπτει ότι «τουλάχιστον στην παρούσα φάση, η Λιβύη δεν προτίθεται να συναινέσει με την ελληνική πλευρά για την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ σύμφωνα με τη διεθνώς αποδεκτή αρχή της μέσης γραμμής και τους όρους της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Επίσης, φαίνεται ότι «προηγήθηκαν διμερείς ελληνο-λιβυκές συνομιλίες για το θέμα και πιθανόν το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να γνώριζε τη θέση της Τρίπολης».
Εξάλλου, θα πρέπει να τονισθεί ότι η νέα μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης, που σχηματίσθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 2012 και αντιμετωπίζει ως ένα βαθμό πρόβλημα πολιτικής επιβίωσης, έχει αναλάβει την κατάρτιση του νέου λιβυκού Συντάγματος.
Στη συνέχεια, εφόσον εγκριθεί με δημοψήφισμα το νέο Σύνταγμα, θα προγραμματισθεί η διεξαγωγή εκλογών μέχρι τα μέσα του 2013, ώστε να προκύψει η πρώτη μετα-κανταφική κυβέρνηση εκλεγμένη απευθείας από το λιβυκό λαό.
Επομένως, η ελληνική πλευρά δεν θα μπορούσε να είναι αισιόδοξη για τη στάση της λιβυκής μεταβατικής κυβέρνησης και κατά πάσα πιθανότητα η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στην Τρίπολη δεν αποσκοπούσε στη σύναψη κάποιας προσυμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Αυτό που προβληματίζει και πιθανόν προκάλεσε εντύπωση στην ελληνική αποστολή είναι η λιβυκή πρόταση για διευθέτηση του θέματος σε περιφερειακό επίπεδο.
Με άλλα λόγια, η δήλωση του Mohammed Abdel Aziz φαίνεται να προσεγγίζει και να προωθεί τις τουρκικές θέσεις περί οριοθέτησης της ΑΟΖ.
Δηλαδή, δεν προτίθεται να αναγνωρίσει το δικαίωμα των ελληνικών νήσων να διαθέτουν τη δική τους ΑΟΖ, όπως ρητά αναφέρει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (άρθρο 121, παράγραφος 2).
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στο παρελθόν η Λιβύη αφενός είχε αμφισβητήσει την ΑΟΖ που δικαιούται η νήσος Γαύδος, αφετέρου είχε υποστηρίξει ότι ο κόλπος της Σύρτης έπρεπε να θεωρηθεί ως κλειστός.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αυξάνεται η λιβυκή ΑΟΖ εις βάρος της Ελλάδας, της Ιταλίας και κυρίως της Μάλτας.
Τα ερωτήματα λοιπόν που προκύπτουν είναι:
Ο Abdel Aziz εννοούσε ότι θα πρέπει να υπάρξει μια πολυμερής συμφωνία μεταξύ των χωρών: Λιβύης, Ελλάδας, Μάλτας, Ιταλίας, Αιγύπτου και Τυνησίας, καθότι οι προαναφερθείσες λιβυκές αξιώσεις αφορούν όλες τις γειτονικές της χώρες;
Οι τουρκο-λιβυκές σχέσεις έχουν αναβαθμισθεί σε τέτοιο βαθμό, που η Τρίπολη κινείται σύμφωνα με τις επιδιώξεις της Άγκυρας και προωθεί τα τουρκικά συμφέροντα;
Η Λιβύη βρήκε πρόσφορο έδαφος προκειμένου να προωθήσει τα συμφέροντά της, ενώ συγχρόνως ικανοποιεί και τις επιδιώξεις της Τουρκίας;
Προς το παρόν, τα ερωτήματα αυτά παραμένουν αναπάντητα. Ίσως, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να γνωρίζει τις απαντήσεις.
Αν όμως η Τρίπολη συμπορεύεται με την Άγκυρα στο θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ, θα πρέπει να αναλογισθούμε γιατί συμβαίνει αυτό.
Πως κατόρθωσε η Τουρκία να καταστεί σημαντικός αμυντικο-οικονομικός εταίρος της σημερινής Λιβύης των αντικαθεστωτικών, όταν αρχικά ο Τούρκος πρωθυπουργός αντιδρούσε δημόσια με την υιοθέτηση της απόφασης 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων υπεράνω της Λιβύης, 17 Μαρτίου 2011), αλλά και με τη στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ;
Ως ένα βαθμό, η απάντηση βρίσκεται στην έντονη διπλωματική δραστηριότητα της Άγκυρας.
Συγκεκριμένα:
Στις 3 Απριλίου 2011, η Άγκυρα έστειλε στη Misrata ένα τουρκικό πλοίο με τη συνοδεία 10 αεροσκαφών F-16, προκειμένου να παραλάβουν 250 Λίβυους τραυματίες.
Στις αρχές Ιουλίου 2011, η Τουρκία αναγνώρισε το Μεταβατικό Εθνικό Συμβούλιο των Λίβυων αντικαθεστωτικών ως τον εκπρόσωπο του λαού της Λιβύης.
Στα τέλη Ιουλίου 2011, η Turkish Petroleum International Company (θυγατρική της TPAO) προμήθευσε τους Λίβυους αντικαθεστωτικούς με δύο φορτία υγρού καυσίμου –ζωτικής σημασίας για τον αγώνα τους κατά των κανταφικών δυνάμεων- αξίας τουλάχιστον 10 εκατ. δολαρίων.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 2011 (τρεις βδομάδες μετά την κατάληψη της Τρίπολης από τους αντικαθεστωτικούς), ο Τούρκος πρωθυπουργός επισκέφθηκε τη λιβυκή πρωτεύουσα, προσευχήθηκε με εκατοντάδες Λίβυους πολίτες, αρκετοί από τους οποίους ανέμιζαν την τουρκική σημαία, και χαιρέτισε την επανάσταση της Λιβύης.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 2011, η Turkish Airlines αποφάσισε να ξαναρχίσει τις πτήσεις της προς τη Βεγγάζη και την Τρίπολη.
Στις 12 και 13 Ιανουαρίου του 2012, πραγματοποιήθηκε το τριμερές οικονομικό φόρουμ (Τυνησίας, Λιβύης και Τουρκίας) στην τυνησιακή πόλη Hammamet, για τη σύσταση κοινοπραξιών που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη των δύο χωρών της Βόρειας Αφρικής.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο εν λόγω φόρουμ η Τουρκία συμμετείχε με περίπου 140 επιχειρηματίες.
Zafer Çağlayan
Στις 24 Ιανουαρίου 2012, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών, Zafer Çağlayan, ανακοίνωσε την απόφαση της τουρκικής τράπεζας Eximbank να διαθέσει το ποσό των 250 εκατ. δολαρίων για τη δανειοδότηση της Λιβύης και διαβεβαίωσε ότι θα υποστηρίξει τους Τούρκους επιχειρηματίες που αναμένουν εναγωνίως να επενδύσουν στη Λιβύη.
Στις 25 Ιανουαρίου 2012, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Zafer Çağlayan, ανακοίνωσε τη δωρεά 30 αστυνομικών οχημάτων και 6.000 αστυνομικών στολών προς τη λιβυκή αστυνομία, την εκπαίδευση 1.500 Λίβυων αστυνομικών, δικαστών, εισαγγελέων και άλλων δημόσιων υπαλλήλων στην Τουρκία εντός του 2012, καθώς επίσης και την αναβάθμιση της τουρκο-λιβυκής συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της επικοινωνίας και του εμπορίου.
Στα τέλη Μαρτίου 2012, οι τουρκικές Ακαδημίες Πολέμου και το τουρκικό think tank BILGESAM δημοσίευσαν μελέτες του Dr. πλοιάρχου Cihat Yaycı αναφορικά με την πρόταση οριοθέτησης της Ανατολικής Μεσογείου και το ρόλο-επιρροή της Λιβύης στην οριοθέτηση των θαλάσσιων τμημάτων της εν λόγω περιοχής.
Ειδικότερα, σε περίπτωση οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, ο πλοίαρχος Cihat Yaycı τόνιζε ότι η Λιβύη θα αυξήσει τη θαλάσσια περιοχή της κατά 62%, κερδίζοντας περίπου 39.000 τετραγωνικά χλμ.
Στις 30 Μαρτίου 2012, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, Taner Yildiz, δήλωσε ότι η Τουρκία αποφάσισε να αγοράσει από τη Λιβύη έως και 20.000 βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα, προκειμένου να καλύψει την περικοπή από την εισαγωγή ιρανικού πετρελαίου, λόγω της εφαρμογής των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.
Ali Kamal
Στις 8 Απριλίου 2012, ο Λίβυος υπουργός Βιομηχανίας, Mahmoud Fteisi, συναντήθηκε στην Τρίπολη με τον Τούρκο πρέσβη στη Λιβύη, Ali Kamal.
Στις 8 Απριλίου 2012, ο Λίβυος υπουργός Βιομηχανίας, Mahmoud Fteisi, συναντήθηκε στην Τρίπολη με τον Τούρκο πρέσβη στη Λιβύη, Ali Kamal.
Στις 19 Μαΐου 2012, η λιβυκή εφημερίδα Corina -με έδρα τη Βεγγάζη- ανέφερε ότι υπογράφηκε τουρκο-λιβυκή αμυντική συμφωνία, η οποία προβλέπει την παροχή τεχνικής βοήθειας προς το λιβυκό στρατό, για τη φύλαξη των συνόρων και των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
Η εν λόγω συμφωνία επιτεύχθηκε μετά από επίσκεψη τουρκικής στρατιωτικής αντιπροσωπείας στην πόλη Derna (ανατολική Λιβύη) και αφορούσε στην εγκατάσταση ηλεκτρονικού εξοπλισμού ασφάλειας, στη συντήρηση και επισκευή λιβυκών αεροδρομίων, καθώς και στην κατασκευή ενός νέου αεροδρομίου στο εσωτερικό της χώρας.
Επίσης, στην κατασκευή συνοριακών παρατηρητηρίων, στην ανακαίνιση ορισμένων λιμένων, στην εκπαίδευση του λιβυκού στρατού και της αστυνομίας.
Μάλιστα, ο Λίβυος Διευθυντής Σχέσεων και Διεθνούς Συνεργασίας, ταξίαρχος Hamad Muftah Shelwi, δήλωσε ότι είχε υπογραφεί άλλη μια τουρκο-λιβυκή αμυντική συμφωνία, η οποία προέβλεπε την προμήθεια τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών για τον έλεγχο των λιβυκών συνόρων, καθώς και την προμήθεια περιπολικών σκαφών για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, του λαθρεμπορίου και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων.
Στα μέσα Ιουλίου 2012, 817 σπουδαστές της λιβυκής αστυνομικής ακαδημίας μετέβησαν στην Κωνσταντινούπολη, για να παρακολουθήσουν πρόγραμμα εκπαίδευσης διάρκειας 7,5 μηνών στο Αστυνομικό Κέντρο Adile Sadullah Mermerci.
Στις 7 Δεκεμβρίου 2012, ο πρόεδρος του Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (General National Congress - GNC) της Λιβύης, Mohamed Yousef el-Magariaf, επισκέφθηκε την Τουρκία μετά από πρόσκληση του Τούρκου προέδρου, Abdullah Gül.
Σε κοινή συνέντευξη τύπου, ο Gül τόνισε ότι η Τουρκία υποστήριξε τη λιβυκή επανάσταση, υπενθυμίζοντας ότι ο τουρκικός στρατός συμμετείχε στη διεθνή επιχείρηση που υποστήριξε τις αντικανταφικές δυνάμεις.
Από την πλευρά του, ο Magariaf επιβεβαίωσε τις δηλώσεις του Gül και υποστήριξε ότι υπάρχουν βαθιές ιστορικές σχέσεις μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας.
Επίσης, οι δύο ηγέτες τόνισαν ότι προετοιμάζεται μια διμερής τουρκο-λιβυκή συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών.
*www.geostrategy.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου