Μη αναστρέψιμη η κατάσταση
Την ίδια ώρα, οι νέοι της πατρίδας μας φεύγουν οριστικά από τη χώρα, η οποία μετατρέπεται σε κοινωνία γερόντων και ο πληθυσμός της μιξάρεται με εκατοντάδες χιλιάδες ξένους.
Το δημογραφικό επιδεινώνεται με τη μεγάλη μεταναστευτική ροή, με αποτέλεσμα ακόμα και ο πιο δύσπιστος αναγνώστης, που αρνείται να απαλλαγεί από τις μικροκομματικές ιδεοληπτικές παρωπίδες, να αντιλαμβάνεται τον άμεσο κίνδυνο πληθυσμιακής αλλοίωσης της Ελλάδας.
Για να διατηρηθεί ένα έθνος πληθυσμιακά θα πρέπει ο δείκτης γεννήσεων να είναι 2,1.
Στην Ελλάδα δυστυχώς είναι 1,3 και εάν αφαιρεθεί το 0,2 που είναι παιδιά μεταναστών, απομένει 1,1, που καταδεικνύει πορεία εξαφάνισης.
Επίσης η σύγκριση των γεννήσεων και των θανάτων της πρόσφατης πενταετίας είναι αποκαρδιωτική.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΘΑΙΝΕΙ
Τον κώδωνα του κινδύνου για τη χώρα μας χτυπά η έκθεση του ινστιτούτου διαΝΕΟσις, καθώς επιβεβαιώνει τη μείωση του πληθυσμού ξεκινώντας από το 2011 και μετά.
Όπως σημειώνει, μέχρι το 2050 θα είμαστε λιγότεροι (8,8 εκατομμύρια, σύμφωνα με το μεσαίο σενάριο) και γηραιότεροι (το 1/3 του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, από 1/5 σήμερα).
Στην έρευνα της διαΝΕΟσις με θέμα «Η ελληνική οικογένεια και το δημογραφικό πρόβλημα», ομάδα ερευνητών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), με συντονιστή και επιστημονικό υπεύθυνο τον Διευθυντή Ερευνών του ΕΚΚΕ Διονύση Μπαλούρδο, μελέτησαν για λογαριασμό της διαΝΕΟσις τα διαθέσιμα δεδομένα για τη γονιμότητα στην Ελλάδα, κατέγραψαν την κατάσταση και στον υπόλοιπο κόσμο, ανέλυσαν τα αίτια των φαινομένων που επικρατούν και τις οικογενειακές πολιτικές που ακολουθούν χώρες που κατόρθωσαν να τα διαχειριστούν καλύτερα από άλλες, και κατέληξαν σε μια μελέτη η οποία, εκτός από τη χαρτογράφηση του προβλήματος, περιγράφει και προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπισή του.
Σύμφωνα με την έκθεση:
Σήμερα οι οικογένειες γίνονται μικρότερες.
Οι μονομελείς και οι μονογονεϊκές οικογένειες αυξάνονται.
Λίγα ζευγάρια συμβιώνουν και περισσότερες γυναίκες αποφασίζουν να μην κάνουν καθόλου παιδιά, από ό,τι στο παρελθόν.
Η μέση ηλικία των γυναικών όταν αποκτούν το πρώτο τους παιδί αυξάνεται, ενώ αυξάνεται και η μέση ηλικία του πρώτου γάμου, μειώνονται οι γάμοι και αυξάνονται τα διαζύγια.
Μέσα στην κρίση, η αύξηση της ανεργίας και η οικονομική αβεβαιότητα οδήγησαν τα ζευγάρια στο να καθυστερούν την απόκτηση του πρώτου παιδιού και στο να αναβάλλουν την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού.
Η αναζήτηση και η αξιοποίηση των ευκαιριών απασχόλησης και για τα δύο φύλα δεν συνοδεύτηκε από την ανάπτυξη επαρκών παροχών, καθώς και δομών και υπηρεσιών του κοινωνικού κράτους για τη στήριξη της οικογένειας.
Το αποτέλεσμα; Οι Ελληνίδες κάνουν πολύ λίγα παιδιά.
Το φαινόμενο της πολύ χαμηλής γονιμότητας φυσικά δεν είναι καινούριο, ούτε μόνο ελληνικό.
Από τη δεκαετία του ’90 κιόλας σε ολόκληρη την Ευρώπη υπήρξε μια σημαντική πτώση στα ποσοστά γονιμότητας.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, έχουμε το μικρότερο ποσοστό γεννήσεων εκτός γάμου (9,4%) από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, όπου σε 11 άλλες χώρες οι γεννήσεις εκτός γάμου είναι περισσότερες από τις γεννήσεις εντός (στην Ισλανδία π.χ. 7 στις 10 γεννήσεις είναι εκτός γάμου).
Οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον τρόπο ζωής των πολιτών σε ολόκληρη την ήπειρό μας είναι πολλές και πολύ μεγάλες.
Πλέον 1 στα 3 νοικοκυριά στην ΕΕ. είναι ενήλικες που ζουν μόνοι τους.
Το 20% των ανδρών ηλικίας άνω των 55 που έχουν χωρίσει στην Ελλάδα, όπως επισημαίνει η έρευνα, «επενδύουν σε επόμενο κύκλο γάμου και αποκτούν και παιδί».
Το 2008, ένα 58,4% των Ελλήνων ηλικίας 18-34 ζούσε με τους γονείς του. Το 2017 το ποσοστό είχε εκτοξευτεί στο 66,7%.
Κι αυτό εξηγείται μόνο εν μέρει από την οικονομική κρίση και την ανεργία: σήμερα οι μισοί Έλληνες νέοι που έχουν πλήρη απασχόληση ζουν με τους γονείς τους.
Η διάμεση ηλικία των Ελλήνων πλέον φτάνει τα 44 έτη (από 39 το 2000 και 30 το 1960).
To 1999 o δείκτης γονιμότητας στη χώρα μας έφτασε στο ναδίρ του 1,23, κάτω δηλαδή από το όριο της «ακραία χαμηλής γονιμότητας».
Έκτοτε υπήρξε μια μικρή αύξηση (το επονομαζόμενο «rebound» ή «catching-up effect» που συνήθως ακολουθεί μεγάλες πτώσεις της γονιμότητας) αλλά ο δείκτης παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το 2016 ήταν στο 1,38.
Πλέον, οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο τους παιδί κατά μέσο όρο στην ηλικία των 30,3 ετών (το 2016 -από 28,8 το 2008).
Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ΕΕ. είναι τα 29 έτη.
Σχεδόν μία στις τρεις γεννήσεις στη χώρα μας πραγματοποιείται από γυναίκες ηλικίας 30-34 ετών και μία στις τέσσερις από γυναίκες ηλικίας 35-39 ετών.
Στην Ελλάδα, δε, εμφανίζεται και ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πρώτων γεννήσεων από μητέρες ηλικίας άνω των 40 στην Ευρώπη (5,3%).
Αυτή η αναβολή της τεκνοποίησης και της απόκτησης του πρώτου παιδιού πολύ φυσιολογικά μειώνει τις πιθανότητες απόκτησης και δεύτερου ή τρίτου παιδιού.
Μόνο ένα 8,3% των Ελληνίδων που γεννήθηκαν το 1955 δεν έκαναν κανένα παιδί στην αναπαραγωγική τους ηλικία.
Στις Ελληνίδες που γεννήθηκαν το 1965, όμως, το ποσοστό ήταν 16,3%.
Είπαμε, όμως, ότι το θέμα της γονιμότητας δεν είναι τόσο απλό.
Στην Αγγλία και την Αυστρία, για παράδειγμα, το ποσοστό των γυναικών που δεν κάνουν κανένα παιδί είναι υψηλότερο από της Ελλάδας: περίπου 20% και στις δύο χώρες.
Ο δείκτης γονιμότητας στις δύο χώρες όμως είναι πολύ διαφορετικός: 1,8 στην Αγγλία, και 1,53 στην Αυστρία.
Ο λόγος είναι το μέγεθος των οικογενειών -στην Αγγλία είναι πολύ περισσότερες οι οικογένειες που έχουν τρία παιδιά, ενώ στην Αυστρία είναι πιο κοινές οι οικογένειες που έχουν ένα.
Και οι δύο χώρες, πάντως, είναι σε καλύτερα επίπεδα από την Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου