Του ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Η σφαγή 22 χιλιάδων Πολωνών αιχμαλώτων από τους Σοβιετικούς στο δάσος του Κατίν, στη Ρωσία, τον Απρίλη-Μάη 1940, είναι μια από τις πολλές πτυχές βαρβαρότητας του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, που παρέμεινε αμφισβητούμενη για πολλές δεκαετίες, καθώς η αλήθεια των γεγονότων είναι διαθέσιμη και ταυτόχρονα επώδυνη και απαράδεκτη για πολλούς.
Πρωταρχικά, βέβαια, για τους Σταλινικούς, που τη διέπραξαν και τη συγκάλυψαν, και για όλους τους ηγέτες της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι και τον Γκορμπατσόφ.
Αλλά ενώ ο ίδιος ο Γκορμπατσόφ όπως και οι Πρόεδροι της μετακομμουνιστικής Ρωσίας Γέλτσιν, Πούτιν και Μεντβέντεφ παραδέχτηκαν -έστω χωρίς να κατονομάζουν τον Στάλιν και την τότε ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ- ότι την ευθύνη του εγκλήματος φέρει η ρωσική πλευρά, οι Κύπριοι κομμουνιστές τη θεωρούν μέχρι σήμερα «μια σφαγή που έγινε από τους ναζί και έντεχνα αποδίδεται από τον Ψυχρό Πόλεμο και εντεύθεν στη Σοβιετική Ένωση».
Είναι γνωστό στους ιστορικούς και στους μελετητές ότι, μετά που στρατιώτες του Χίτλερ ανακάλυψαν τους μαζικούς τάφους το 1943 κοντά στο Σμόλενσκ, ο «μάγος» της ναζιστικής προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς επέρριψε την ευθύνη στον Κόκκινο Στρατό του Στάλιν, αλλά οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν κάθε ανάμειξη και με τη σειρά τους κατήγγειλαν τους Γερμανούς ως τους εκτελεστές.
Είναι γνωστό στους ιστορικούς και στους μελετητές ότι, μετά που στρατιώτες του Χίτλερ ανακάλυψαν τους μαζικούς τάφους το 1943 κοντά στο Σμόλενσκ, ο «μάγος» της ναζιστικής προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς επέρριψε την ευθύνη στον Κόκκινο Στρατό του Στάλιν, αλλά οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν κάθε ανάμειξη και με τη σειρά τους κατήγγειλαν τους Γερμανούς ως τους εκτελεστές.
Αυτό που έκαναν και οι δύο πλευρές ήταν να χρησιμοποιήσουν τη βαρβαρότητά τους ως προπαγάνδα της μιας εναντίον της άλλης. Πέρασε μισός αιώνας και έπρεπε να πέσει το Σιδηρούν Παραπέτασμα για να μάθει ο κόσμος ότι αυτήν τη φορά οι φονιάδες των λαών Ναζί, οι μεγαλύτεροι ψεύτες στην Ιστορία, έλεγαν την αλήθεια!
Ο Στάλιν το Σεπτέμβρη 1943, όταν επανακατέλαβε το Σμόλενσκ και την περιοχή του Κατίν, έσπευσε να συγκαλύψει τις αποκαλύψεις των χιτλερικών με μια σοβιετική εκδοχή της σφαγής, με την Επιτροπή Burdenko που συμπέρανε ότι οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτέλεσαν τους Πολωνούς αξιωματικούς το φθινόπωρο του 1941 και όχι οι Σοβιετικοί την άνοιξη του 1940.
Ο Στάλιν το Σεπτέμβρη 1943, όταν επανακατέλαβε το Σμόλενσκ και την περιοχή του Κατίν, έσπευσε να συγκαλύψει τις αποκαλύψεις των χιτλερικών με μια σοβιετική εκδοχή της σφαγής, με την Επιτροπή Burdenko που συμπέρανε ότι οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτέλεσαν τους Πολωνούς αξιωματικούς το φθινόπωρο του 1941 και όχι οι Σοβιετικοί την άνοιξη του 1940.
Αλλά, το 1989 ο Πολωνός κομμουνιστής ηγέτης Γιαρουζέσκι διακήρυξε κάτω από πολλή πίεση ότι την ευθύνη του Κατίν φέρει η ΕΣΣΔ και ότι η ενοχή βαραίνει τον Στάλιν και τη Σοβιετική Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφάλειας NKVD.
Τη συμβολική ημέρα 13 Απριλίου 1990, ο τότε Γ.Γ. του Σοβιετικού Κ.Κ. Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εξέδωσε μια διακήρυξη για το Κατίν και παρέδωσε στους Πολωνούς δύο κουτιά με τεκμήρια.
Τη συμβολική ημέρα 13 Απριλίου 1990, ο τότε Γ.Γ. του Σοβιετικού Κ.Κ. Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εξέδωσε μια διακήρυξη για το Κατίν και παρέδωσε στους Πολωνούς δύο κουτιά με τεκμήρια.
Η σοβιετική «ομολογία» ήταν σχετικά περιορισμένη, αφού κατονόμαζε τον επικεφαλής της NKVD Λαβρέντι Μπέρια ως ένοχο, αλλά δεν προχωρούσε την ευθύνη στο ψηλότερο επίπεδο ηγεσίας. Ενάμιση χρόνο μετά, η σοβιετική εξουσία κατέρρευσε και ήρθε στα πράγματα ο Μπόρις Γέλτσιν και η μετακομμουνιστική Ρωσία.
Τον Οκτώβρη 1992, ο Γέλτσιν μετέφερε μυστικά ντοκουμέντα στον Πολωνό Πρόεδρο Λεχ Βαλέσα, περιλαμβανομένης για πρώτη φορά μιας διαταγής του Πολιτικού Γραφείου του Σοβιετικού Κ.Κ. ημερομηνίας 5 Μαρτίου 1940, όπου ο Μπέρια διέταξε την εκτέλεση χιλιάδων Πολωνών αιχμαλώτων - από τις 230 χιλιάδες που είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι και μεταφέρθηκαν στη Ρωσία μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία.
Τον Οκτώβρη 1992, ο Γέλτσιν μετέφερε μυστικά ντοκουμέντα στον Πολωνό Πρόεδρο Λεχ Βαλέσα, περιλαμβανομένης για πρώτη φορά μιας διαταγής του Πολιτικού Γραφείου του Σοβιετικού Κ.Κ. ημερομηνίας 5 Μαρτίου 1940, όπου ο Μπέρια διέταξε την εκτέλεση χιλιάδων Πολωνών αιχμαλώτων - από τις 230 χιλιάδες που είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι και μεταφέρθηκαν στη Ρωσία μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία.
Η υπογραφή του Στάλιν βρίσκεται στην κορυφή του εγγράφου. Επίσης των άλλων μελών του Πολιτικού Γραφείου, Μπέρια, Βοροσίλοφ, Μικογιάν, Μολότοφ, ενώ υπήρχε και η έγκριση των υπόλοιπων δύο, Καλίνιν και Καγκάνοβιτς, που απουσίαζαν στη διάρκεια της συνάντησης όπου λήφθηκε η σχετική απόφαση.
Οι εκτελέσεις εγκρίθηκαν και άρχισαν ένα μήνα αργότερα. Περιέλαβαν στρατηγούς και άλλους αξιωματικούς του στρατού, καθηγητές πανεπιστημίων, δάσκαλους, διπλωμάτες, γιατρούς, δικηγόρους, δημοσίους υπαλλήλους, μηχανικούς, δημοσιογράφους, συγγραφείς, καλλιτέχνες, πολιτικούς - δηλαδή όσους αποτελούσαν την πολωνική πνευματική και πολιτική ελίτ που έπρεπε να εκκαθαριστούν προληπτικά ως οι μελλοντικοί διαφωνούντες σε μια κομμουνιστική Πολωνία.
Οι εκτελέσεις εγκρίθηκαν και άρχισαν ένα μήνα αργότερα. Περιέλαβαν στρατηγούς και άλλους αξιωματικούς του στρατού, καθηγητές πανεπιστημίων, δάσκαλους, διπλωμάτες, γιατρούς, δικηγόρους, δημοσίους υπαλλήλους, μηχανικούς, δημοσιογράφους, συγγραφείς, καλλιτέχνες, πολιτικούς - δηλαδή όσους αποτελούσαν την πολωνική πνευματική και πολιτική ελίτ που έπρεπε να εκκαθαριστούν προληπτικά ως οι μελλοντικοί διαφωνούντες σε μια κομμουνιστική Πολωνία.
Χαρακτηρίστηκαν από το Πολιτικό Γραφείο του Κ.Κ. της ΕΣΣΔ ως «εχθροί του κράτους, αντεπαναστάτες και αντισοβιετικοί». Αυτό ήταν το έγκλημά τους που έπρεπε να πληρώσουν με τη ζωή τους.
Σήμερα το Κατίν είναι μια πικρή μνήμη για τους Πολωνούς και μια πηγή μεγάλης αντιπαράθεσης στις σχέσεις Ρωσίας-Πολωνίας. που συνεχίζει να απαιτεί δικαιοσύνη για τα θύματα και μια συγγνώμη από τη Ρωσία.
Σήμερα το Κατίν είναι μια πικρή μνήμη για τους Πολωνούς και μια πηγή μεγάλης αντιπαράθεσης στις σχέσεις Ρωσίας-Πολωνίας. που συνεχίζει να απαιτεί δικαιοσύνη για τα θύματα και μια συγγνώμη από τη Ρωσία.
Η προταθείσα για Όσκαρ ταινία του Πολωνού σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα «Κατίν», του οποίου ο πατέρας ήταν ανάμεσα στα θύματα της σφαγής, κυκλοφόρησε το 2007, αλλά επιτέλους πριν από λίγες ημέρες (2 Απριλίου 2010) προβλήθηκε και στη Ρωσία. Και είναι ίσως το πρώτο αισιόδοξο σημάδι ότι η χώρα είναι έτοιμη να κοιτάξει κατάματα αυτό το σκοτεινό κομμάτι του παρελθόντος της.
www.sigmalive.com/simerini/columns/eks%20aformis/257557
www.sigmalive.com/simerini/columns/eks%20aformis/257557
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου