- Το κείμενο που ακολουθεί, είναι η μαρτυρία ενός ΕΛΔΥΚάριου, ενός ανθρώπου που η πατρίδα τον παράτησε για να πεθάνει και τον καταράστηκε επειδή επέζησε από την προδοσία... Διαβάστε το με προσοχή. Αναρωτιέμαι τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα...
Μας ετοίμαζαν καιρό...
Ξεκινήσαμε σαν μονάδα ειδικής εκπαίδευσης σε ανορθόδοξο πόλεμο με πραγματικά πυρά στην Μακεδονία...
Ήμουνα πολυβολητής.
Αρχές Ιουλίου μ' ένα μεταγωγικό ήρθαμε στην Κύπρο.
Εγινε το κίνημα...
....
Οι Τούρκοι όμως σίγουροι ότι οι Αμερικανοί δεν ήθελαν γενικευμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο για να μην αποδυναμώσει η νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ τόλμησαν την εισβολή.
Υπό τις ευλογίες μάλιστα των Ρώσων που δεν ήθελαν την Κύπρο στο ΝΑΤΟ.
Κανείς δεν ήξερε ότι η Κύπρος ήταν δικασμένη σε διχοτόμηση, γιατί δεν βοήθησε τους Ισραηλινούς στην αραβο-ισραηλινή σύρραξη, αλλά και γιατί η πετρελαϊκή κρίση είχε αρχίσει...
Ταυτόχρονα η διχοτόμηση ήταν σολομώντεια λύση για τους δυο "συμμάχους" της Αμερικής στο ΝΑΤΟ...
Η κάθοδος του ρωσικού στόλου στο Αιγαίο, αλλά και του 6ου αμερικανικού στόλου και ο βρεττανικός αεροπορικός έλεγχος της περιοχής Ρόδος - Κύπρος, έδειχνε ότι δεν θα επιτρεπόταν ελληνοτουρκικός πόλεμος...
Η ανησυχία μεγαλώνει..
Είπανε για σήματα απο υποκλοπή που έλεγαν ότι η Τουρδύκ μίλαγε συνέχεια με τη
Μερσίνα που ετοίμαζε στόλο για απόβαση..
Είπανε πως τόπανε κι οι Τζώνηδες στην τηλεόρασή τους..
Ακόμη πως η Τουρδύκ βγήκε σε διασπορά και επιφυλακή και πως δουλεύανε μπουλντόζες στην Αγίρδα για πρόχειρο αεροδρόμιο..
Οι φωτιές έκαιγαν ακόμη στο Πενταδάκτυλο, έλεγαν πως κι αυτές επίτηδες δεν σβήστηκαν..
Δεν μας έλεγαν τίποτα...
Μόνο: "αυτοσυγκράτηση"...
Καταλάβαμε ότι οι Τούρκοι έρχονταν παρότι μας έλεγαν ότι θα έκαναν ασκήσεις επίδειξης...
Είχανε αποπλεύσει απο τις 10:30 το πρωϊ της 19ης και μεις είμασταν κλεισμένοι...
Υπήρχε σχέδιο άμυνας που έλεγε ότι βγαίναμε σε διασπορά μάχης, καθαρίζαμε τους θύλακες των τουρκοκυπρίων ειδικά αυτόν Λευκωσίας - Αγ Ιλαρίωνα που ήταν ο σημαντικότερος και έπειτα χτυπάγαμε τις αμφίβιες δυνάμεις πριν κάνουν προγεφύρωμα.
Το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (όπως μάθαμε αργότερα) γνώριζε την επιβίβαση των τούρκων στη Μερσίνα και ζήταγε απο το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων στην Ελλάδα τη διαταγή για να κινηθεί αλλά αυτή η διαταγή δεν δινόταν...
Ο αρχηγός του ΓΕΕΦ είχε κληθεί στην Αθήνα και ο ταξίαρχος Γεωργίτσης που τον αναπλήρωνε αρκέστηκε στην επανάκληση κάποιων μονάδων που είχαν μετακινηθεί με το πραξικόπημα και στην επιστράτευση κάποιων ειδικοτήτων το μεσημέρι της 19ης...
Δεν μπορούσε μάλλον χωρίς την διαταγή της Αθήνας να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο άμυνας...
Τουλάχιστον δεν διέταζε τη διασπορά μας και θα μας έβρισκε η αεροπορία τους στα στρατόπεδα..
18 - 19 Ιουλίου 1974
Το ΓΕΕΦ διέταξε την μερική και "αθόρυβη" επιστράτευση των χειριστών αντιαεροπορικών.
Εθεσε σε κατάσταση συναγερμού όλες τις ναυτικές εγκαταστάσεις του νησιού.
Ακόμη να πάρουμε εντολή για διάταξη εκτός στρατοπέδου...
Άραγε οι καταδρομείς και οι άλλες μονάδες Κυρήνειας - Αμμοχώστου να είναι ακόμη στη Λευκωσία όπου είχαν έρθει με το πραξικόπημα ή να είναι στις θέσεις τους στις ακτές;
Δεν ξέραμε...
Την Παρασκευή 19 Ιουλίου 1974, ο αμερικανός υφυπουργός εξωτερικών Σίσκο συναντήθηκε στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό Ανδρουτσόπουλο, τον στρατηγό Μπονάνο και τον Ιωαννίδη, ζητώντας ως μεσολαβητής την εκτόνωση της κρίσης με την παραχώρηση από ελληνικής πλευράς μιας ζώνης διέλευσης προς τη θάλασσα για τους τουρκοκυπρίους.
Η ελληνική πλευρά αρνήθηκε επίμονα παρά την επιμονή του Σίσκο για την σοβαρότητα της κατάστασης.
Έτσι ο Σίσκο αναχώρησε για την Άγκυρα στις 10:45 και έγινε δεκτός από τον Ετσεβίτ στις 00:45 μέχρι 02:30 δυο ώρες πριν την απόβαση χωρίς να φέρει αποτέλεσμα.
Επέστρεψε άπρακτος στην Αθήνα όταν η εισβολή είχε ήδη αρχίσει.
Η Σοβιετική Ένωση μέσω του πρεσβευτή της έδωσε διακοίνωση στην ελληνική κυβέρνηση με την οποία ζητούσε να απομακρυνθούν οι ελληνικές δυνάμεις από το νησί.
Ταυτόχρονα έθεσε περιπολικό σκάφος ανοικτά της Κυρήνειας για να αναφέρει τα γεγονότα.
Η Βρετανία πάγωσε τις επικοινωνίες στην Κύπρο, αύξησε την αεροπορική επιτήρηση στην περιοχή Κρήτης - Ρόδου και αργά το βράδυ ζήτησε γραπτά από την ελληνική κυβέρνηση να μην προβεί σε καμία ενέργεια που θα επιδείνωνε την κατάσταση!!!
Στις 20:00 ο διοικητής της Ναυτικής Διοίκησης Κύπρου ενημέρωσε το ΓΕΕΦ ότι παρακολουθεί δύο νηοπομπές προερχόμενες από Μερσίνα να πλέουν προς Κύπρο, από το ραντάρ του Αποστόλου Ανδρέα (10 ώρες μετά τον απόπλου τους!!!)
Ωρα 21:15 το ραντάρ του Απ Ανδρέα αναφέρει 6 σκάφη σε απόσταση 40 νμ πλέοντα με σχηματισμό γραμμής μετώπου προς τον κόλπο της Αμμοχώστου.
Ωρα 21:40 ο ίδιος σταθμός αναφέρει άλλα 8-10 σκάφη πλέοντα προς Κορμακίτη - Κυρήνεια, 30 νμ ΒΔ της πρώτης νηοπομπής.
Σάββατο 20 Ιουλίου, ώρα 00:15, τα 6 σκάφη παραπλέουν το ακρωτήρι του Απ. Ανδρέα σε απόσταση μεγαλύτερη των 12 νμ και κατευθύνονται προς Αμμόχωστο.
Η δεύτερη νηοπομπή των 10 σκαφών στα 30 νμ βόρεια του ακρωτηρίου Απ Ανδρέας πλέει προς το ακρωτήρι του Κορμακίτη.
Σάββατο 20 Ιουλίου, ώρα 01:30, η νηοπομπή των 6 σκαφών εξακολουθεί να πλέει προς τον κόλπο Αμμοχώστου με 8 κόμβους.
Τα προς βορρά εντοπισθέντα σκάφη διαπιστώνεται ότι είναι 11 και βρίσκονται 35 μίλια ΒΑ της Κυρήνειας.
Αναφέρονται συνέχεια στο ΓΕΕΦ και αυτό στην Αθήνα παίρνοντας και μεταφέροντας την διαβεβαίωση ότι πρόκειται για άσκηση επίδειξης!!!
Σάββατο 20 Ιουλίου, ώρα 02:00, τα 6 σκάφη προς Αμμόχωστο αναστρέφουν την πορεία τους και πλέουν βορειοανατολικά απομακρυνόμενα.
Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι επρόκειτο για παραπλανητική ενέργεια για να προσελκύσει την ελληνική αμυντική δύναμη στην Αμμόχωστο.
Η νηοπομπή των 11 σκαφών εξακολουθεί να πλέει προς Κορμακίτη.
Λόγω της ταχύτητας που έπλεε όμως και μέχρι την αυγή που έπρεπε να φτάσει, έδειχνε ότι αντικειμενικός σκοπός ήταν η Κυρήνεια και όχι ο κόλπος του Μόρφου.
Την ίδια ώρα ο τουρκοκυπριακός σταθμός Μπαϋράκ άρχισε να μεταδίδει στρατιωτικά εμβατήρια...
Σάββατο 20 Ιουλίου, ώρα 04:00, η ομάδα των 11 σκαφών κρατά σε απόσταση 10-12 μιλίων από τις ακτές της Κύπρου.
Ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ διατάσει με δική του πρωτοβουλία (και σωτήρια) την εφαρμογή του σχεδίου διασποράς...
Το ίδιο κάνουν και οι άλλες μονάδες εθνοφυλακής, έστω τόσο αργά...
Το ΓΕΕΦ με δική του πρωτοβουλία διέταξε την εφαρμογή του σχεδίου αμύνης στις 07:00 το πρωϊ της 20 Ιουλίου, ενώ στις 08:40 έδωσε την συγκατάθεσή του ο υπαρχηγός του ΑΕΔ!!!
Αν δεν αυτενεργούσαν οι διοικητές των μονάδων θα είχαν συντριβεί από την τουρκική αεροπορία.
Και πάλι όμως, η απαράδεκτη καθυστέρηση εφαρμογής του σχεδίου άμυνας συνιστούσε αυτό που λέμε "στρατηγικό αιφνιδιασμό" με αρκετές απώλειες κυρίως σε στρατιωτικό υλικό (πυροβόλα και οχήματα).
Αν είχαν όμως οι αμυντικές δυνάμεις κινηθεί έγκαιρα, η τουρκική απόπειρα απόβασης θα ήταν γι αυτούς πανωλεθρία όπως οι ίδιοι οι τούρκοι παραδέχονται (Αλή Μπιράντ - Απόφαση Απόβαση).
Σάββατο 20 Ιουλίου - ΑΤΤΙΛΑΣ Ι
Με το πρώτο φως της αυγής στις 04:45 άρχισαν να πέφτουν οι πρώτες "ναπάλμ" στην παράκτια ζώνη του Πενταδάκτυλου για εξουδετέρωση ελληνικών θέσεων έτσι ώστε τα αποβατικά που "κρατούσαν" ακόμη στη θάλασσα να βγουν στην ακτή...
Ο Πενταδάκτυλος καιγόταν για τα καλά.
Σε λίγο οι βαμβαρδισμοί επεκτάθηκαν στο δρόμο Αγ.Ιλαρίωνα - Κυρήνειας για να μη μπορούμε να κινηθούμε εναντίον των αποβιβασθέντων και σε θέσεις στρατοπέδων που προφανώς είχαν μελετήσει αρκετά πριν...
Άρχισαν να βομβαρδίζουν και το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ που μόλις λίγο νωρίτερα είχαμε εγκαταλείψει σε θέσεις διασποράς...
Μεταγωγικά αεροσκάφη και ελικόπτερα έριχναν αλεξιπτωτιστές (ταξιαρχία) στην περιοχή Κιόνελι - Μάνδρα.
Δεν είχαμε οδηγίες επίθεσης. Τα μεχμετζίκ (τούρκοι) κατέβαιναν ανενόχλητοι στον Καραβά και έπεφταν στο Κιόνελι και μεις δεν είχαμε οδηγίες επίθεσης γιατί περιμέναμε το ΓΕΕΦ!!!
Η οργή μας δεν περιγράφεται...
Γύρω στις 09:30 ακούστηκαν οι ριπές της πρώτης εμπλοκής που σε λίγο φούντωσαν.
Το 251 ΤΠ χτύπαγε το προγεφύρωμα των μεχμετζίκ που είχε "κάτσει" στην ακτή αν και ανενόχλητο λες κι ήρθε καλοκαιρινό περίπατο...
Πεταχτήκαμε πάνω ενθουσιασμένοι και μετά βίας μας κράταγαν στις θέσεις μας...
Αργότερα μάθαμε ότι το 251 ΤΠ και ομάδες απο το Πενταδάκτυλο είχαν θερίσει κυριολεκτικά τους αποβιβασμένους, που προχωρούσαν αργά σε πυκνές γραμμές (μπουλούκι) με το αριστερό χέρι στο πρόσωπο να κρύβει τα μάτια και να σκοτώνονται ομαδικά με τους αξιωματικούς πίσω τους να βρίζουν...
Γύριζαν οι τραυματίες και έπεφταν στο κυρτό της ακτής φωνάζοντας "αμάν αννάμ" κι εγκαταλείπονταν εκεί χωρίς τραυματιοφορείς και νοσοκόμους...
Απειροπόλεμοι χωρίς υποστήριξη πυροβολικού και τεθωρακισμένων, χωρίς επαρκή υποστήριξη απο την αεροπορία τους γιατί η εμπλοκή ήταν στα 100μ.
Κατέβαιναν συνέχεια και κατέβαιναν στη σφαγή, παρότι δεν τους χτυπήσαμε ούτε με το 1/20 της δύναμής μας που ήταν αιφνιδιασμένη και ασυντόνιστη...
Και όμως παρ' όλα αυτά οι τούρκοι αιφνιδιάστηκαν, παρά την άνεση χρόνου που είχαν.
Αν το 251 μόνο του είχε υποστήριξη πυροβολικού θα είχε καθαρίσει το θύλακα σε λίγη ώρα...
Η μάχη κράταγε όμως με αυτόματα, ατομικό οπλισμό και λίγους όλμους και έτσι οι τούρκοι παρά τις τεράστιες απώλειες κράτησαν τις θέσεις τους.
Επιχειρησιακά το 251 ΤΠ των 90 ανδρών δεν μπορούσε να επιτεθεί για να ρίξει στη θάλασσα μια δύναμη 2000 και πλέον αποβιβασμένων...
Και μεις μέναμε καθηλωμένοι αναμένοντας σχέδιο μάχης απο το ΓΕΕΦ!
Την ίδια ώρα αλεξιπτωτιστές που έπεσαν στο χωριό Μια Μηλιά αποδεκατίστηκαν απο τους κατοίκους που βγήκαν στους αγρούς σκοτώνοντας και παίρνοντας τον οπλισμό τους...
Η ταξιαρχία τους όμως ανενόχλητη έπεσε στο Κιόνελι - Αγ. Ιλαρίωνα και ενώθηκε με τον τουρκοκυπριακό θύλακα...
Στις 10 πμ έγινε μια απόπειρα προώθησης προς το Κιόνελι, το οποίο διέθετε οχυρωματικά έργα, πολυβολεία και ήταν ο ισχυρότερος τουρκοκυπριακός θύλακας.
Κατά τη διάρκεια της προώθησής μας με υποστήριξη 6 τεθωρακισμένων περνώντας παράπλευρα το στρατόπεδο της Τουρδύκ κατά του οποίου "έβαλαν" τα άρματα πλην όμως ήταν εγκαταλειμμένο δυο μέρες νωρίτερα, σταματήσαμε στο ρέμα 1000μ πριν το Κιόνελι, γιατί παραπέρα δεν είχαν ασύρματη επαφή τα άρματα με τη διοίκηση, που παρέμενε στο παρατηρητήριο μάχης.
Το πεδίο μπροστά μας ακάλυπτο γεμάτο χόρτα που φλέγονταν και στα 800 μέτρα τούρκοι αλεξιπτωτιστές έπεφταν αδιάκοπα ενισχύοντας την άμυνα του θύλακα.
Η προώθησή μας απαιτούσε ισχυρή κάλυψη πυροβολικού (που δεν είχαμε εκείνη την ώρα), διαφορετικά σε ανοιχτό και φλεγόμενο πεδίο μπροστά από πολυβολεία ήταν αυτοκτονία.
Πήραμε εντολή για σύμπτυξη χωρίς απώλειες, αφού η ενέργειά μας ήταν μάλλον αναγνωριστική και επιστρέψαμε άπρακτοι, για να επανέλθουμε το απόγευμα.
Στις 18:20 πήραμε εντολή επίθεσης και προσβολής του Κιόνελι ΒΔ, με σκοπό να εκκαθαρίσουμε το θύλακα και να αποκτήσουμε επαφή με τα τμήματα που πίεζαν το προγεφύρωμα των Τούρκων στο Πεντεμίλι της Κυρήνειας.
Θα είχαμε πλευρική υποστήριξη από την Εθνοφρουρά και προώθηση πάλι με λίγα προπορευόμενα άρματα, ενώ θα περιμέναμε ενίσχυση απο την επιλαρχία.
Προωθούμαστε γρήγορα στην κοιλάδα.
Στο 1 χιλιόμετρο στις 19:30 δεχόμαστε καταιγισμό πυρών από τις τουρκικές θέσεις που είχαν ενισχυθεί με αλεξιπτωτιστές.
Φτάσαμε στην αντιαρματική τάφρο 600μ. νότια του χωριού.
Τα άρματα δεν μπορούσαν να συνεχίσουν, πυρά υποστήριξης δεν είχαμε πλέον και έτσι περάσαμε την τάφρο και έρπειν, με πυρ και κίνηση πλησιάζαμε τις τουρκικές θέσεις που άρχισαν τα διασταυρούμενα πυρά.
Σε λίγο είμαστε καθηλωμένοι από τα πολυβόλα τους.
Εχει αρχίσει να σκοτεινιάζει.
Το πυροβολικό άρχισε ν' αραιώνει τις βολές του και τα δύο τάγματα της Εθνοφυλακής το 301 ΤΕ και το 11ο ΤΕ (Λόχος Λυσσαρίδη) δεν επιτέθηκαν ακόμη...
Ούτε η επιλαρχία κλήθηκε για να προσβάλει με τα άρματα τα οχυρωμένα πολυβολεία.
Ο λοχίας Κόγκας πλησιάζοντας αρκετά πολυβολείο σε αναπέτασμα εδάφους μπροστά του, δέχεται καταιγισμό πυρών και σκοτώνεται.
Το ίδιο έξι ακόμη οπλίτες..
Το σκοτάδι, ο καπνός από τα χόρτα που καίγονται και η σκόνη μας στερούν το οπτικό πεδίο και λόγω της διάταξής μας κινδυνεύαμε να προσβληθούμε από φίλια πυρά.
Αν πάλι μέναμε καθηλωμένοι το πρωί θα μας έβρισκε η αεροπορία τους.
Πήραμε διαταγή σύμπτυξης στις 03:00 και με τάξη αποχωρήσαμε μεταφέροντας νεκρούς και τραυματίες.
Στο αριστερό της διάταξης ο υπολοχαγός Τσώνος Σωτήριος τραυματίστηκε βαριά καλύπτοντας την αποχώρηση και σε λίγες μέρες υπέκυψε στα τραύματά του.
Στη γραμμή της Λευκωσίας σε μήκος 5 χιλιομέτρων γίνονταν αψιμαχίες μεταξύ του 211 ΤΠ και υπολλειμάτων τουρκοκυπρίων αφού ο κύριος όγκος του είχε αποιτραβηχτεί για ενίσχυση στο Κιόνελι (στρατηγικής σημασίας για την εδραίωση της απόβασης).
Το 211 ΤΠ έχασε την ευκαιρία να προωθηθεί αρκετά μη εκτιμώντας καλά την δύναμη του εχθρού στη γραμμή Λευκωσίας.
Τα σποραδικά πυρά των τουρκοκυπρίων και η ρίψη χειροβομβίδων χωρίς τραβηγμένη περόνη έδειχναν άπειρο στράτευμα και αδύναμο...
Αντίθετα με μας οι Μονάδες Καταδρομών μας στις 23:00 κατέλαβαν αιφνιδιαστικά δύο υψώματα στο Κοτζάκαγια του Πέλλα Πάϊς, απέναντι απο την κορυφή του Αγ. Ιλαρίωνα εκκαθαρίζοντας δραστικά αρκετούς θύλακες του Πενταδάκτυλου.
Όπως μάθαμε αργότερα, το απόγευμα της ίδιας μέρας το αρματαγωγό Λέσβος που είχε παραλάβει 450 απολυθέντες της ΕΛΔΥΚ και έπλεε νότια της Πάφου για Πειραιά, επιστρέφει στην Πάφο προσβάλλοντας τον τουρκικό θύλακα και αποβιβάζοντας με μικρά σκάφη τους εφέδρους δίνοντας την εντύπωση αμφίβιας επιχείρησης.
Ο τουρκοκυπριακός θύλακας ζητά αεροπορική κάλυψη, που δεν του παρέχεται άμεσα και σε λίγη ώρα παραδίνεται (ουσιαστικά σε άοπλους επιτιθέμενους!!!)
Το Λέσβος αναχωρεί νότια και η τουρκική αεροπορία που την επομένη στις 14:00 φτάνει σε αναζήτηση ελληνικού "στόλου" βρίσκει δική της νηοπομπή που είχε σπεύσει να ελέγξει τις πληροφορίες, εμπλέκεται και χτυπιούνται μεταξύ τους, με αποτέλεσμα τη βύθιση του αντιτορπιλικού Κοτζάτεμπε και την κατάρριψη τριών τουρκικών αεροσκαφών από τα συνοδευτικά Αντάτεμπε και Τσακμάκ...
Κυριακή 21 Ιουλίου 1974
Γύρω στις 04:00 γυρίσαμε στις θέσεις διασποράς στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ.
Διάβολε γιατί δεν πήραμε το Κιόνελι;
Εμείς εκτελέσαμε τον αντικειμενικό στόχο που ήταν η κατάληψη του χώρου μπροστά από τα οχυρώματα.
Γιατί η Εθνοφρουρά δεν πλαγιοκόπησε για την κατάληψη;
Θέλανε να τα πάρουμε κατά μέτωπο, σε διασταυρούμενα πυρά ή να σκοτωθούμε όλοι;
- Πάρε να βάλεις κάτι στο στόμα σοου, φωνάζει ο διπλανός μου.
- Γ........ ανθενωτικοί, γιατί δεν πολεμάνε; Βρίζω και κλωτσάω το ανάχωμα
- Πάψε ρε, μη λες έτσι, όλοι θα πολεμήσουν, όλοι...
- Έπρεπε να τους έχουμε ρίξει στη θάλασσα διάβολε, αύριο θά 'ρθουν κι άλλοι και θα φέρουν άρματα... Έπρεπε νά 'μαστε στην ακτή τώρα...
- Αύριο σειρά, αύριο θά 'ρθουν και δικοί μας απο Ελλάδα, ησύχασε...
(Αργότερα για να καλύψουν την βύθιση του " Κοτζάτεμπε " οι Τούρκοι πέτυχαν την χορήγηση εξ Αμερικής αν δεν απατώμαι, ίδιου τύπου σκάφους το οποίο πήρε πάλι την ίδια ονομασία. Κοτζάτεμπε! Ανατολίτικες κουτοπονηριές προς κάλυψη ρεζιλέματος!)
Το πρωί μας βρήκε ακροβολισμένους στα χαρακώματα των θέσεων διασποράς στο στρατόπεδο, σε μεγάλη ακτίνα.
Με το πρώτο φως της μέρας άρχισαν και πάλι οι αραιοί βομβαρδισμοί τους από τις τορπιλακάτους και την αεροπορία.
Χτύπαγαν στόχους σε όλο το νησί αδιάκριτα, αλλά έδειχναν άστοχοι.
Το λέω γιατί παρακολουθούσαμε ένα εγκαταλειμμένο όχημα μεταφοράς που έκαναν πάνω από δέκα βουτιές και ρίψεις χωρίς να το κτυπήσουν.
Το απόγευμα ένα αεροσκάφος το πέτυχε με την πρώτη.
Φήμες ότι Τζώνηδες πιλότοι μπήκαν στην επιχείρηση, δικαίωναν τις αναφορές των ράκαλ που άκουγαν μια τούρκικα, μια αγγλικά...
Ελικόπτερα έφερναν ενισχύσεις στο πρόχειρο αεροδρόμιο της Αγίρδας.
Κάθε τόσο έπεφταν αλεξιπτωτιστές στη γραμμή Κιόνελι-Λευκωσία.
Μείναμε στη θέση μας λόγω του ότι ο τουρκοκυπριακός θύλακας Λευκωσίας δεν είχε εξουδετερωθεί και ενισχυόμενος θα ήταν επικίνδυνος για το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, λέει!!!
Αντί όμως να ζητηθεί έστω από τα υπόλοιπα τάγματα η συντονισμένη επίθεση κατά του προγεφυρώματος στο Πεντεμίλι και την απώθηση στη θάλασσα, στάλθηκαν άτακτα και χωρίς αποτέλεσμα δυο λόχοι και οι κύριες δυνάμεις ασχολήθηκαν με την κατάληψη των τουρκοκυπριακών θυλάκων στο νησί.
Καταλήφθηκαν βέβαια όλοι εκτός της Λευκωσίας και του Αγ. Ιλαρίωνα, αλλά σήμερα στρατηγικός στόχος έπρεπε νάναι το προγεφύρωμα στο Πεντεμίλι με συντονισμένη επίθεση.
Αν το παίρναμε οι θύλακες θα παραδίνονταν αμαχητί και οι Τούρκοι δεν θα μπορούσαν να αποβιβάσουν ενισχύσεις, γιατί θα επανδρώναμε όλα τα αντιαεροπορικά και τα πολυβολεία στο Πενταδάκτυλο και θα στήναμε νέα ναρκοπέδια...
Ετσι μείναμε να περιμένουμε το μεγάλο κύμα αεροπορικής επιδρομής τους μετά το μεσημέρι...
Η δικιά μας αεροπορία που είναι;
Μπήκε ή δεν μπήκε ή Ελλάδα στον πόλεμο;
Κυριακή 21 Ιουλίου 1974 - πολιτικό παρασκήνιο
Από την προηγούμενη με ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζητάται η κατάπαυση πυρός.
Η Ελλάδα του Ιωαννίδη δεν δέχεται οργισμένη, γιατί έχει εξαπατηθεί από τους Αμερικανούς και εξετάζει το ενδεχόμενο εμπλοκής σε ελληνοτουρκικό πόλεμο, υπό την σκιά φήμης που ξεπήδησε από την πλευρά των "συμμάχων" για μετακινήσεις βουλγαρικών στρατευμάτων στα σύνορα και απειλής από Βορρά!!!
Η Τουρκία δεν δέχεται άμεσα, γιατί πρέπει να προλάβει να στείλει ενισχύσεις και βαριά άρματα στο προγεφύρωμα της Κύπρου, που κινδυνεύει να ριχτεί στη θάλασσα.
Το μεσημέρι αποπλέουν.
Έτσι θα πήγαινε σε συνομιλίες από θέση ισχύος και θα γλίτωνε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, που κρινόταν "ακαθόριστος" λόγω ποιοτικής υπεροχής της Ελλάδας σε ναυτικό και αεροπορία.
Το οχηματαγωγό Ρέθυμνο με ενισχύσεις ελαφρά άρματα και 500 κύπριους εθελοντές αναχωρεί το απόγευμα απο Ελλάδα για Κύπρο.
Δύο υποβρύχια κοντά στην Κύπρο διατάσσονται για ενέδρα στη νηοπομπή ή και για εμπλοκή με τα τουρκικά σκάφη ανοικτά της Κυρήνειας και ανακαλούνται συνεχώς μέχρι που πιάνουν ανοικτά της Ρόδου.
Ο Ιωαννίδης δίνει εντολές εμπλοκής σε πόλεμο και ο Μπονάνος με τον Αρχηγό του Ναυτικού δεν εκτελούν...
Αναποφασιστικότητα ή εμπλοκή των αποφάσεων από αμερικανόφιλη παραδιοίκηση;
Εξετάζεται η αποστολή της Β Μοίρας Καταδρομών με Νοράτλας.
Σμήνος F4-B διατάσσονται να μεταβούν εν αναμονή στην Κρήτη.
Στον Έβρο ο στρατός δεν μπορεί να ταχτεί πλήρως σε ανατολικό μέτωπο, λόγω της φήμης για βουλγαρική εμπλοκή.
Λιβύη, Πακιστάν και Ιράν τάσσονται υπέρ της Τουρκίας έτοιμες να στείλουν μέχρι στρατεύματα!!!
Μόνοι εναντίον όλων, για μια ακόμη φορά...
Κυριακή 21 Ιουλίου 1974 (η μάχη συνεχίζεται στην Κύπρο)
Στις 14:00 σταμάτησαν οι βομβαρδισμοί για δυό ώρες για να διευκολύνουν φάλαγγα Βρεττανών υπηκόων που απεγκλωβίζονται από Νικόσια...
Έχουν απλώσει μεγάλες βρεττανικές σημαίες στα καμιόνια για να μην χτυπηθούν κατά λάθος απο τα μεχμετζίκ και πηγαίνουν νότια...
Κυριακή 21 Ιουλίου, ώρα 17:00
- Εχθρικά αεροσκάφη από βορρά...
- Λάβατε θέσεις!
Διάβολε είναι πολλά...
Αρχίζουν ν' αδειάζουν βόμβες παντού τριγύρω μας... Κόλαση... Δεν βλέπουμε τίποτα...
Εν μέσω ρίψεων σηκώνουμε οπλοπολυβόλα και κτυπάμε ότι πιάνουμε μέσα στα σύννεφα καπνού και φωτιάς.
Έπεσε!... Ουρλιάζει κάποιος δίπλα... Το 12ο από χτες... Πεταγόμαστε πάνω...
Καλυφτείτεεε!... Ουρλιάζει ο λοχαγός... Πέφτουμε... Η φωνή του πνίγεται στην ομοβροντία... Κόλαση... Μαυρίλα... Φωτιά... Ουρλιαχτά... Βρισιές... Χτυπάτε τους π.....δες... Κέντρο... Αίτηση βολής... κέντροο!
Στο διάβολο... Όρθιοι να τους βλέπουμε καλύτερα... κι ότι γίνει!
Το bar καίει στα χέρια και τα μαυρισμένα χαλίκια από τις ναπάλμ χτυπάνε στο πρόσωπο, παντού, δε σε νοιάζει, θές μόνο να χτυπήσεις άλλο ένα... ένα ακόμη...
Ένα τσούξιμο στο πόδι... πέφτω στο όρυγμα... πάνω μου χώμα από ρουκέτα... σηκώνομαι
πάλι... το μπαρ μου που πήγε;... νάτο... π.....δες... Ελάτε πάλι...
Γα....να μεχμετζίκ fantom και napalm αυτοί; Μ1, Βrouning και Βar εμείς... Θα τους φάμε και μ' αυτά...
Δε τέλειωνε μέχρι που σκοτείνιαζε...
Οι Τούρκοι δεν πολεμάνε ποτέ τη νύχτα... φοβούνται λέει μη σκοτωθούνε νύχτα... κάτι λέει το Κοράνι τους...
Κυριακή 21 Ιουλίου 1974, ώρα 23:00
Απογειώνονται από τη Σούδα της Κρήτης 15 Νοράτλας μεταφέροντας τελικά την ΒΜ Καταδρομών αντί της Α σε πτήση ύψους 500 ποδών , με σιγή ασυρμάτου και φώτα πορείας σβηστά (τυφλή πτήση).
Δύο χάνουν προσανατολισμό και προσγειώνονται στη Ρόδο.
Συνεχίζουν 13 Νοράτλας σε τυφλή πτήση για Νικόσια...
Κυριακή 21 Ιουλίου 1974 προς 22 - Μεσάνυχτα
Δεν περιμένουμε βοήθεια από Ελλάδα και είμαστε σα δαιμονισμένοι από την αεροπορική επιδρομή το απόγευμα.
Ξαφνικά ακούγονται αεροπλάνα να πετούν χαμηλά πάνω από το αεροδρόμιο.
Αρχίζουμε να τα προσβάλουμε με τα πρώτα πυρά.
Το τρίτο στη σειρά πέφτει απο αντιαεροπορικό πριν το διάδρομο και συντρίβεται, ενώ τ'άλλα που ακολουθούν δέχονται ελαφρά πυρά...
Παύσατε πυρ!!! παύσατε πυρ, είναι δικοί μας!!! Ακούγεται στη νύχτα και σε λίγο σιγούν τα όπλα...
Ένα κοντά στ' άλλο κατεβάζει γρήγορα στρατό και φεύγει...
Έλληνες καταδρομείς!!! -φωνάζουν- και μας κόβονται τα γόνατα...
Τι να πεις... δε λέγεται...
Από χαρά γιατί πιστεύαμε πια πως δε θα' ρθουν κι από οργή και λύπη γιατί τους χτυπήσαμε πριν λίγο.
Γίνεται πανδαιμόνιο... κάποιοι τρέχουν έξω απ' το διάδρομο στο χτυπημένο... Σταμάτησε το μυαλό μας... θα τρελαθούμε... Κάνε Θεέ να ζουν τα παληκάρια μας...
Τους πήρανε γρήγορα, δε μάθαμε τίποτα κείνη την ώρα...
Παράνοια... Κι ήτανε μόνο η αρχή...
Δευτέρα 22 Ιουλίου 1974, ώρα 09:00
Ο τουρκικός στόλος που είχε αποπλεύσει από χτες φτάνει ανατολικά του Πεντεμίλι και αποβιβάζει την 39η Μεραρχία και άρματα Μ48, ανενόχλητος αφού το προγεφύρωμα στο Πεντεμίλι και η κορυφή Αγ. Ιλαρίωνα ήταν ακόμη στα χέρια τους.
Στις 11:00, έχουν ταχθεί σε θέσεις μάχης και ξεκινούν επίθεση με τριπλό μέτωπο για διεύρυνση του προγεφυρώματος προς Κυρήνεια, νότια προς Κιόνελι και ανατολικά.
Αντιαρματική υποστήριξη με άρματα, πυροβόλα ή βλήματα Σαγκέρ δεν υπήρχε στην πλευρά της Κυρήνειας, ούτε αντιαρματικοί τάφροι, ούτε ναρκοπέδια.
Η Κυρήνεια ήταν ανυπεράσπιστη σε άρματα και το χειρότερο ο πληθυσμός της δεν είχε εκκενωθεί όλος απ' την Εθνοφρουρά λες και δεν περίμεναν επίθεση!!!
Ο λόχος καταδρομέων του Ροκά, ο λόχος Κατούντα,ο Κουρούπης, ο Κατσάνης, ο Τσάκας ήταν ασυντόνιστοι μεταξύ τους και με προστριβές λόγω της προσπάθειας των καταδρομέων να ηγηθούν στο 241ΤΠ σε κρίσιμη ώρα άμυνας μέσα στην πόλη...
Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες όμως σε λίγες ώρες η Κυρήνεια είχε καταληφθεί.
Κάποιοι απο τους αμάχους έτρεξαν προς το ξενοδοχείο Ντόουζ και τέθηκαν υπό την ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ.
Στο Ντόουζ κατέφυγαν και Βρεττανοί οι οποίοι απομακρύνθηκαν τελικά με βρεττανικά πλοία δείχνοντας ότι ούτε οι ίδιοι αισθάνονταν ασφαλείς...
Οι 75 εθνοφρουροί που παρέμειναν τελευταίοι υπερασπιστές στο κάστρο της πόλης, διέφυγαν απο μυστική έξοδο και μια χαράδρα έξω απ' την πόλη...
Δευτέρα 22 Ιουλίου 1974 - ...Τούρκοι πέρασαν...
Ο πληθυσμός της Κυρήνειας και των γύρω χωριών, που δεν είχαν εκκενωθεί βάσει σχεδίου της εθνοφρουράς γίνονται θύματα μιας πρωτόγνωρης κτηνωδίας...
Οι Τούρκοι συγκέντρωναν αιχμαλώτους και άλλους τους εκτελούσαν (όπως ο σωρός των αποκεφαλισμένων εθνοφρουρών), άλλους τους κράταγαν για αποστολή στις τουρκικές πόλεις όπως τα Αδανα...
Έψαχναν τα σπίτια με σκυλιά και ξετρύπωναν γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους.
Καταγράφηκαν ανεξέλεγκτοι βιασμοί από κορίτσια 13 ετών και έγκυες, μέχρι γριές 70 ετών...
Κατάφεραν απόσπαση ορισμένων αιχμαλώτων από το ξενοδοχείο Ντόουμ, όπου ήταν υπό την προστασία της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ και τους εκτελούσαν.
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα ενός μικρού αγοριού, που ενώ φυγαδεύεται από άνδρα της ειρηνευτικής δύναμης, αποσπάται βίαια από τούρκο αξιωματικό και εκτελείται με βολή περιστρόφου στο κεφάλι!!!
Η Κυρήνεια και η γύρω περιοχή γέμισαν πτώματα στρατιωτών και αμάχων εκτεθειμένα για μέρες, σύμφωνα με την τούρκικη συνήθεια...
Αυτοί είναι οι Βάρβαροι Τουρανο-μογγόλοι...
Δικαιώνεται ο Βίκτωρ Ουγκώ στο: "Τούρκοι πέρασαν, χαλασμός, θάνατος πέρα ως πέρα"
Δευτέρα 22 Ιουλίου 1974 - Ο Γενίτσαρος
Αξίζει να αναφέρουμε την περίπτωση Τούρκου υπολοχαγού, που παραλάμβανε κάποιους αιχμαλώτους έξω απ' το Πεντεμίλι και τους τοποθετούσε σε μια διώροφη οικία, πάνω τις γυναίκες και τα παιδιά κάτω τους άνδρες.
Τους προστάτευε σθεναρά σε κάθε απόπειρα βιαιοπραγίας απο δικούς του, τους πήγαινε τρόφιμα και ρούχα, μέχρι που κατάφερε να τους στείλει στο Ντόουζ για ασφάλεια...
Οι δικοί μας είχαν εκπλαγεί με την συμπεριφορά του Τούρκου, ο οποίος μάλιστα μίλαγε άπταιστα ελληνικά, γιατί είχε σπουδάσει - λέει - ελληνικά στην Τουρκία...
Όταν έδιωχνε τους τελευταίους για το Ντόουζ, κάποιος δεν κρατήθηκε και τον ρώτησε:
Ελληνας είσαι;
Τον κοίταξε για λίγο αμίλητος, έπειτα ξαφνικά ανοίγει το πουκάμισό του και σφίγγει δυνατά με το χέρι τον χρυσό σταυρό που φόραγε, κάνοντάς του νεύμα να μην μιλήσει...
Κι όμως είναι πραγματική ιστορία, με γενίτσαρο του σήμερα...
Δευτέρα 22 Ιουλίου 1974 - ώρα 16:00
Η συμφωνημένη κατάπαυση πυρός έγινε στις 16:00, αλλά ίσχυσε μόνο για μας...
Οι Τούρκοι που με την 39η Μεραρχία και τα Μ48, έχουν πετύχει επέκταση θυλάκων και στα άλλα δυο μέτωπα και έτσι έχουν βελτιώσει κάπως το αρχικό προγεφύρωμα, παραβίασαν την κατάπαυση πυρός και προωθήθηκαν αμαχητί!!!
Στα τρία μέτωπα (Αγ. Ιλαρίωνα, Ασπρη Μούτη και Τρίμιθι), που εμείς έντιμα τηρήσαμε σιγή όπλων έστω και αν είχαμε εγκλωβισμένα τμήματα πριν το Πενταδάκτυλο που πιάστηκαν αιχμάλωτα άνανδρα!!!
Αυτός ήταν ο ηρωισμός και η τιμή των πάνοπλων μεχμετζίκ...
Τώρα πλέον είχαν το προγεφύρωμα του στρατηγικού στόχου της πρώτης μέρας της απόβασης... περπατώντας!!!
Στις 17:00, μια ώρα μετά την κατάπαυση πυρός, στον Β. τομέα της Λευκωσίας προσπάθησαν να προωθηθούν καλυμμένοι πίσω από ένα κοπάδι πρόβατα!!!
Έγιναν αντιληπτοί απ' την αρχή με γέλια απ' την Εθνοφρουρά, αφέθηκαν να πλησιάσουν αρκετά και θερίστηκαν μαζί με το κοπάδι...
Στις 18:00 -και ενώ έχουμε σιγή όπλων δυό ώρες- 500 περίπου Τούρκοι με όλμους πλησιάζουν με έρπειν κρυφά το στρατόπεδό μας (της ΕΛΔΥΚ ) στα 500 μ. ανατολικά και άλλοι τόσοι δυτικά, ελπίζοντας να το καταλάβουν αιφνιδιαστικά.
Έγιναν αντιληπτοί και παρά τις εντολές του ΓΕΕΦ για διατήρηση της εκεχειρίας αυτοί πλησίαζαν μέχρι σημείου άλματος εφόδου, βοηθούμενοι απ' το σκοτάδι που άρχισε να πέφτει και την αφέγγαρη νύχτα...
Ο σκοπός του 4ου λόχου ακούστηκε να φωνάζει:
- Αλτ τις ει, ακούγοντας θορύβους γύρω του και έριξε στον αέρα προειδοποιητικά...
Ηταν πολύ κοντά, νομίζοντας ότι δεν θα εμπλακούμε...
Το ΓΕΕΦ επέμενε να τηρήσουμε σιγή όπλων με τους Τούρκους δίπλα μας!!!
Ο διοικητής όμως του 2ΤΠ με πρωτοβουλία του, διέταξε αρχικά προειδοποιητικές βολές και στη συνέχεια έδωσε διαταγή πυρός, μέχρι που απομακρύνθηκαν...
Το πρωί βρήκαμε στα συρματοπλέγματα αρκετούς νεκρούς Τούρκους φορτωμένους με
όλμους και οπλοπολυβόλα...
Η κατάπαυση πυρός δεν ίσχυε για άνανδρους και προσπαθούσαν να την εκμεταλλευτούν όσο γίνεται καλύτερα.
Έξω απ' τη Σκύρο τρία ελληνικά μαχητικά F-5 συναντήθηκαν με δυο τούρκικα F-102.
Ενα F-102 έβαλε με φάλκον κατά ενός F-5, που το απέφυγε με ελιγμό.
Το F-5 που ακολουθούσε με χειριστή τον υποσμηναγό Δινόπουλο, προσέβαλε το F-102 με Gar-8 και το κατέριψε.
Το δεύτερο F-102 προφανώς πανικόβλητο, φεύγει προς Ελλάδα και αφού περιπλανάται ακολουθούμενο στρέφει ανατολικά και κάνει αναγκαστική προσγείωση πριν τη Σμύρνη...
Αυτή ήταν η τούρκικη αεροπορία που έχασε 19 αεροσκάφη στη μάχη της Κύπρου.
Την ίδια μέρα το οχηματαγωγό Ρέθυμνο που είχε αποπλεύσει απο Ελλάδα με 500 Κύπριους εθελοντές και ελαφρά άρματα, και ενώ ήταν 200νμ νότια της Ρόδου παίρνει εντολή να σπέυσει στη Ρόδο που κινδυνεύει απο εισβολή!!!
Κατέπλευσε στη Ρόδο και έκπληκτο είδε ότι η πόλη ζούσε σε κανονικό ρυθμό...
Αντισ/χης Κουρούπης - ο ήρωας διοικητής του 251ΤΠ
Μεγάλη ήταν η συμβολή του 251 ΤΠ και του διοικητή του αντισ/χη Κουρούπη, ο οποίος από την πρώτη μέρα της αποβάσεως και αβοήθητος, πάγωσε με δυο λόχους την ασυγκρίτως μεγαλύτερη αποβατική δύναμη στον όρμο Πεντεμίλι και ακολούθως (υπό την πίεση των Μ48 της 39ης Μεραρχίας των Τούρκων) συμπτύχθηκε μαζί με την 33 Μοίρα Καταδρομών (του ταγμ/χη Κατσάνη, του λοχ/γού Κατούντα και του υπολ/γού Ροκά) υπερασπιζόμενοι ηρωϊκά μέχρι τέλους την πόλη...
Έπεσε ηρωικά έξω απ' την Κυρήνεια το απόγευμα της 22 Ιουλίου '74, ενώ ανασύντασε δυνάμεις για αντεπίθεση κατά του προγεφυρώματος την οποία μόλις είχε διατάξει!!!
Στα 15 μέτρα της εφόρμησης δέχτηκε καταιγισμό πυρών και έπεσε έχοντας μόλις τραβήξει το πιστόλι του.
Δεν πλησιάστηκε λόγω δραστικών πυρών και έκτοτε θεωρείται πεσών στο πεδίο της μάχης...
Θεωρήθηκε αγνοούμενος μέχρι το 1991, οπότε απεκαλύφθη η πορεία του και το 1994 (απουσία του ΓΕΣ) στήθηκε ανδριάντας του έξω από το διοικητήριο της Καλαμάτας.
Ήταν απ' αυτούς που έπρεπε να ηγούνται επάξια της άμυνας της Κύπρου...
Τρίτη 23 Ιουλίου
Την επομένη της κατάπαυσης πυρός οι Τούρκοι προωθήθηκαν αργά και διστακτικά στη θέση του 11ΣΠ , ανάμεσα στην ΕΛΔΥΚ και στο αεροδρόμιο, το οποίο προσπάθησαν να πλησιάσουν, αλλά ανακόπηκαν από τη Β Μ Καταδρομών που από το βράδυ της προηγούμενης που ήρθε, ανέλαβε την προστασία του.
Αργότερα το αεροδρόμιο τέθηκε υπό την προστασία του ΟΗΕ με παρέμβαση Βαλντχάϊμ και έτσι παραμένει ως σήμερα.
Αναδιπλούμενοι οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τον δρόμο Λευκωσίας - Μόρφου.
Ανατολικά από το θύλακα Λευκωσίας κατέλαβαν το χωριό Κάτω Δίκομο, διευρύνοντάς τον.
Τρίτη 23 Ιουλίου 1974 - 181ΜΠΠ
Διανύουμε τη δεύτερη μέρα από την συμφωνία κατάπαυσης πυρός και οι Τούρκοι βλέποντας ότι την τηρούμε προχωρούν συνεχώς...
Καταφέρνουν έτσι να εγκλωβίσουν τμήματα που έχουν διαταγή διατήρησης της θέσης και όταν σιγουρευτούν για την οπλική υπεροχή τους να τα εξοντώσουν...
Έτσι εγκλώβισαν και διέλυσαν με ενέδρα την 181ΜΠΠ, η οποία απεγκλωβιζόταν αμαχητί αφού έβλεπε ότι οι Τούρκοι την περικύκλωναν και η Μοίρα είχε εντολή κατάπαυσης πυρός, επιτρέποντας στα μεχμετζίκ να την πλησιάσουν κυκλωτικά και ακίνδυνα...
Στην έξοδό της προς Συγχαρί, ανακόπηκε η πορεία της και αναδιπλούμενη έπεσε σε ενέδρα και εξοντώθηκε, μόλις που νύχτωνε...
Τρίτη 23 Ιουλίου 1974 - πολιτική σκηνή
Αδιέξοδο.
Την ίδια μέρα παραιτήθηκε ο Σαμψών και ανέλαβε ο Κληρίδης, ο οποίος συναντήθηκε αμέσως με τον Ντεκτάς για να επιστρέψει απογοητευμένος.
Στην Ελλάδα οι αρχηγοί των Όπλων στρατηγοί Μπονάνος, Γαλατσάνος και Αραπάκης, ζητούν από τον Γκιζίκη να καλέσει τους πολιτικούς να αναλάβουν την διακυβέρνηση της χώρας...
Με παρέμβαση Αβέρωφ στον Γκιζίκη, καλείται τελικά ο Κ. Καραμανλής από την Γαλλία.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εκδίδει την υπ. αρ. 354 απόφαση με την οποία ζητά πάλι άμεση κατάπαυση πυρός και αποφυγή πράξεων βίας...
Τετάρτη 24 Ιουλίου 1974
Οι Τούρκοι εκμεταλλευόμενοι την εξουδετέρωση της 181 ΜΠΠ , προώθησαν δυνάμεις και κατέλαβαν το φρούριο του Μπουφαβέντο στο Πενταδάκτυλο, υψώνοντας προκλητικά μια μεγάλη σημαία.
Περίπολος 16 ανδρών εθελοντών της Εθνοφρουράς, που παρακολουθεί τις κινήσεις του εχθρού στη γραμμή μετώπου, δέχεται επίθεση από Τούρκους καταδρομείς που την πλησίασαν από τα νώτα των γραμμών τους με τρία λεωφορεία στα οποία είχαν αναρτήσει λευκή σημαία, για να υπερφαλαγγίσουν την περίπολο όπως και έγινε με αμφότερες απώλειες.
Τούρκοι καταδρομείς εισχωρούσαν στα ενδότερα της εθνοφρουράς για δολιοφθορές σε στρατηγικούς στόχους...
Η τουρκική υπεροπλία πλέον, αλλά και η ατιμία της εκμετάλλευσης της ανακωχής για ασφαλή προώθηση ήταν ασύγκριτη, απέναντι σε μια άτακτη Εθνοφρουρά, που έδειχνε ανίκανη να απαντήσει...
Οι Έλληνες αξιωματικοί των τμημάτων της Εθνοφρουράς πέρα από την απείθεια, αντιμετώπιζαν ανοικτά και την εχθρότητα πλέον των ελληνοκυπρίων εθνοφρουρών...
Στην Ελλάδα ορκίστηκε η κυβέρνηση Καραμανλή, με υπουργό άμυνας τον Αβέρωφ, ο οποίος αν και δέχτηκε λίστα κρίσης και απόδοσης αξιωματικών της Κύπρου, δεν προέβη σε αλλαγές μέχρι το τέλος της εισβολής.
Εξετάζεται το ενδεχόμενο της αλλαγής του αρχηγού ΓΕΕΦ.
Ο Καραμανλής αρνείται να συζητήσει με Ετσεβίτ και καλεί επανειλημμένα υπουργικά συμβούλια για την αντιμετώπιση της κατάστασης...
Πέμπτη 25 Ιουλίου 1974
Αρχίζει στη Γενεύη η διάσκεψη για το κυπριακό, με τη συμμετοχή του έλληνα υπ. εξωτερικών Γ. Μαύρου, του τούρκου Τ. Γκιουνές και του βρετανού Κάλαχαν, υπό την παρακολούθηση των εργασιών της απο τον αμερικανό Μπάφαμ, άνθρωπο του Κίσιγκερ.
Η Τουρκία πήγε στις διαπραγματεύσεις με τον αέρα του νικητή, θεωρώντας εαυτόν πλέον ρυθμιστή των πραγμάτων στην Κύπρο, ανένδοτη στις συνομιλίες και ανυποχώρητη...
Όχι δεν έπαψε ο πόλεμος στην ανακωχή
Όπου έβλεπαν αδύνατο μέτωπο ή κενό χώρο προχωρούσαν.
Αν μια περίπολος έστω προέβαλλε πυρά αντίστασης σταματούσαν ώρες, μέχρι να σιγουρευτούν για το μέγεθος της αντίστασης...
Είμασταν καθηλωμένοι σε γραμμή άμυνας ΕΛΔΥΚ - Νικόσια - αεροδρόμιο.
Με τη μούρη μαυρισμένη απ' τις Ναπάλμ, σκισμένη στολή, άρβυλα έτοιμα να τρυπήσουν, δεν πεινάμε, δεν διψάμε, δεν κοιμώμαστε...
Είμαστε οργισμένοι.
Γιατί ενώ έπρεπε να τους έχουμε ρίξει στη θάλασσα, κάποιοι μας καθήλωσαν σε γραμμή άμυνας...
Ξέρουν άραγε τα μεχμετζίκ ότι η Ελλάδα δεν θα πολεμήσει;
Είναι εκεί απέναντί μας σαν λύκοι λουμωχτοί και ξέρουμε ότι περιμένουν την ευκαιρία να μας επιτεθούν, ανανεωμένοι, δυναμωμένοι με εφεδρείες όπλα και εφόδια.
Κάτι λένε για συμφωνίες που ετοιμάζει ο Μαύρος στη Γενεύη.
Ποιές συμφωνίες με τους Τούρκους απέναντι με το χέρι στη σκανδάλη;
Παραμύθια πια...
Ή αυτοί ή εμείς.
Παρασκευή 26 Ιουλίου 1974
Τουρκικά τμήματα κατέλαβαν τα χωριά Αγ.Ερμόλαος και Σύσκληπος και τη διάβαση (αυχένα) του Αγ. Παύλου.
Στον Αγ. Ερμόλαο αμύνετο το 301ΤΕ με διοικητή τον ταγματάρχη Κων/νο Αχιλλείδη.
Το τάγμα συνεπτύχθη δυτικότερα.
Στην Ελλάδα το 519 προεδρικό διάταγμα χορηγεί αμνηστεία και οι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώνονται.
Σάββατο 27 Ιουλίου 1974
Η 32 ΜΚ στο ύψωμα Καμένο, βάλεται απο πυρά πυροβολικού, αλλά διατηρεί τη θέση της.
Αψιμαχίες του 301 ΤΕ, στον Αγ. Ερμόλαο.
Αναμονή.
Κυριακή 28 Ιουλίου 1974
Ο Ετσεβίτ καλεί τον Καραμανλή σε συνομιλία για το Κυπριακό και αυτός δικαίως αρνείται...
Το 301 ΤΕ δέχεται επίθεση μεγάλης κλίμακας και εγκαταλείπει τον Αγ. Ερμόλαο.
Υποχωρεί καλυπτόμενο απο τη 286 ΜΤΠ, που αποκρούει στη συνέχεια επίθεση εναντίον της πριν το μεσημέρι...
Το ΓΕΕΦ αναφέρει στο ΑΕΔ την άσχημη κατάσταση που επικρατεί, ελπίζοντας στην παρέμβαση κυρίως λόγω νέας Κυβέρνησης...
Δευτέρα 29 Ιουλίου 1974
Το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς Κύπρου αναφέρει στο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδος : "ηθικόν καταπεπτωκός... εάν καθυστερήσει η διευθέτησις της καταστάσεως το στράτευμα και ο πληθυσμός θα στραφούν κατά των Ελλήνων αξιωματικών και της Ελλάδος γενικώς".
Κατά τη διάρκεια των εργασιών της Γενεύης, ο υπουργός εξωτερικών Γ. Μαύρος δίνει εντολή για την άμεση απελευθέρωση ενός Τούρκου συνταγματάρχη και 14 άλλων Τούρκων αξιωματικών αιχμαλώτων, μονομερώς και χωρίς αντάλλαγμα...
Ο συνταγματάρχης πριν απελευθερωθεί, ανακρινόμενος ανέφερε ότι είχε εισέλθει στην Κύπρο με πολιτικά, με 300 άλλους αξιωματικούς από τις 5 Ιουλίου 1974, προετοιμάζοντας το έδαφος της εισβολής...
Η εισβολή σχεδιαζόταν πολύ πριν και η ανατροπή Μακάριου ήταν η αφορμή και η ευκαιρία...
Κυρίως όμως ευκαιρία ήταν ο διχασμός των ελληνικών δυνάμεων...
(Σήμερα άραγε πόσοι Τούρκοι, Αλβανοί ή άλλοι (τουρίστες) κατάσκοποι να κάνουν το ίδιο, για λογαριασμό της Τουρκίας;)
Τρίτη 30 Ιουλίου 1974
Η διάσκεψη της Γενεύης διακόπτει τις εργασίες της για να τις επαναλάβει στις 8 Αυγούστου.
Αποφασίζεται απο τους τρεις υπουργούς εξωτερικών (Ελλάδος, Τουρκίας, Βρεττανίας) η δημιουργία ζώνης ασφαλείας στα όρια των κατεχομένων, η ανταλλαγή αιχμαλώτων και η εκκένωση των θυλάκων που είχε καταλάβει η Εθνοφρουρά.
Κυρίως όμως ότι δεν θα επεκταθούν οι περιοχές οι ελεγχόμενες από τις αντίπαλες δυνάμεις.
Την ίδια όμως μέρα η Τουρκία μέσω της 28ης μεραρχίας, αποφάσιζε την επέκταση σε Λάπηθο και Καραβά!
Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας τοποθέτησε αρχηγό ΓΕΕΦ τον υποστράτηγο Ευθ. Καραγιάννη, έναν στρατιωτικό με εμπειρία απο Κύπρο και αποφασιστικό.
Οι "Τζώνηδες" παρακωλύουν την μεταφορά του στην Κύπρο...
Τετάρτη 31 Ιουλίου 1974
Οι κάτοικοι του Καραβά και της Λαπήθου, που μετά την εισβολή είχαν καταφύγει στη Μόρφου, επέστρεφαν στα σπίτια τους με λεωφορεία.
Οι Τούρκοι μόλις είδαν από το Πενταδάκτυλο την επιστροφή των προσφύγων, άρχισαν να προσβάλουν με πυρά πυροβολικού!
Η Εθνοφρουρά δεν απάντησε στην πρόκληση.
Από τις επόμενες μέρες όμως και ενώ είχαν συμφωνηθεί στη Γενεύη τα όρια των κατεχομένων, θα άρχιζε το μαρτύριο Λαπήθου - Καραβά, δείχνοντας ότι ο Τούρκος δεν τηρεί καμία συμφωνία...
Τετάρτη 31 Ιουλίου 1974
Τα σχέδια της 28ης Μεραρχίας των Τούρκων - παρά την ανακωχή - είναι να καταλάβουν τα δυτικά υψώματα του Πενταδάκτυλου για να προσβάλουν εύκολα Λάπηθο και Καραβά..
Πέμπτη 1η Αυγούστου 1974
Η 28η τουρκική Μεραρχία απωθεί το 316 ΤΕ απο την δυτική πλευρά του Πενταδάκτυλου και το ύψωμα 1024( Κυπαρασσόβουνο), πάνω απο Λάπηθο - Καραβά, σύμφωνα με τα σχέδια εξάπλωσης δυτικά απο την Κηρύνεια και παρά την ανακωχή.
Τη νύχτα όμως ο 2ος λόχος της 31 Μοίρας Καταδρομών με αιφνιδιαστική επίθεση το ανακαταλαμβάνει.
Οι Τούρκοι είναι ευάλωτοι τη νύχτα...
Παρασκευή 2 Αυγούστου 1974
Ο 2ος λόχος της 31ΜΚ δέχεται επίθεση τούρκων καταδρομέων το πρωϊ και την αποκρούει.
Ακολούθησαν κι άλλες προσπάθειες των τούρκων που αποκρούστηκαν.
Το μεσημέρι η 28η τουρκική Μεραρχία με ισχυρή πίεση απωθεί τον 2ο λόχο της 31ΜΚ από το ύψωμα 1024...
Παρασκευή 2 Αυγούστου 1974
Οι Τούρκοι κινούνται κάτω του 1024 υψώματος με άρματα Μ47 και τεθωρακισμένα οχήματα Μ113 κατά του υψώματος Κόρνος, που υπερασπίζεται το 316 ΤΕ.
Το 316ΤΕ εξουδετερώνει με βολή ΠΑΟ το προπορευόμενο άρμα και ένα Μ113 που αναφλέγεται...
Στον πανικό εγκαταλείπονται απο τα τουρκικά πληρώματα 1 ακόμη Μ47 και 2Μ113 τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν απο την Εθνοφρουρά...
Οι Τούρκοι επέστρεψαν αμέσως στο ύψωμα 1024, θεωρώντας ότι το 316ΤΕ είχε πλήρη αντιαρματική υποστήριξη!!!
Που να είχε κιόλας... πράγματι...
Τριμερής επιτροπή αξιωματικών (Ελλάδος - Τουρκίας - Βρεττανίας) αδυνατεί να χαράξει επι χάρτου τη γραμμή ανακωχής γιατί οι Τούρκοι... δεν είχαν ακόμα καταλάβει τα εδάφη που απαιτούσε το αρχικό σχέδιο εισβολής...
Στην Αθήνα ο ταξίαρχος Ιωαννίδης τέθηκε σε διαθεσιμότητα.
Σάββατο 3 Αυγούστου 1974
Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός Καραμανλής συγκαλεί σύσκεψη για την στρατιωτική κατάσταση Ελλάδος - Κύπρου...
Δίνει εντολή στους Αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων να ετοιμάσουν μια Μεραρχία για αποστολή στην Κύπρο...
Εκείνοι ζητούν διορία 6-10 ημερών!!! να την ετοιμάσουν, παρά το ότι η χώρα είναι σε κατάσταση πολέμου... και παρά το ότι ερωτώμενοι γιατί ήδη δεν την έστειλαν (πρακτικά φακέλλου Κύπρου) απάντησαν ότι την είχαν ήδη έτοιμη, αλλά... κινδύνευε στη διαδρομή για Κύπρο και δεν ρίσκαραν...
(Υπενθυμίζουμε ότι η στρατιωτική ηγεσία δεν είχε αντικατασταθεί απο τον υπ. αμ. Αβέρωφ)
Στις 3/8 ο λόχος μου (1ος ΕΛΔΥΚ) πήρε διαταγή μετάβασης στον Καραβά και ενίσχυσης της εκεί άμυνας...
Ήμασταν μαζί με το 316ΤΕ, το 256ΤΕ, έναν εφεδρικό λόχο και το 321 ΤΕ, έναντι της τουρκικής 28ης Μεραρχίας, των τεθωρακισμένων της και της Ταξιαρχίας αλεξιπτωτιστών-καταδρομέων, να προετοιμάσουμε την άμυνα Λαπήθου - Καραβά, στρώνοντας ναρκοπέδια ή ότι άλλο...
Ούτε την γραμμή εξάπλωσης της Μεραρχίας δεν μπορούσαμε να καλύψουμε, αφού είμασταν τόσο λιγότεροι, αλλά θα τους περιμέναμε...
Είχαμε χάσει και το 1024 ύψωμα της Λαπήθου εκτεθειμένοι κυρίως στον πεδινό χώρο...
Στο 1024 ήταν η Ταξιαρχία τους, στα πλευρά μας και ψηλότερα...
Θά 'πρεπε δυό λόχοι κι ένας εφεδρικός να την κρατήσουμε αγνοώντας την γραμμή μετώπου των αρμάτων που περίμεναν...
Κυριακή 4 Αυγούστου 1974
Στον βόρειο Έβρο ένας ουλαμός αρμάτων Μ48 πήρε διαταγή (άγνωστο από που) να επιτεθεί στην Τουρκία τα χαράματα της επομένης, περνώντας τον Έβρο και καταλαμβάνοντας ύψωμα ανατολικά αυτού, με υποστήριξη του 30ΣΠ...
Ενώ προετοιμάστηκε η επίθεση, ακυρώθηκε με νέα διαταγή.
Ξεκομμένο από την ΧΙΙ Μεραρχία το 30ΣΠ, στα βόρεια του Έβρου και με διοικητή που πρόσκειτο στον Ιωαννίδη...
Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν έλεγχε ακόμη τον στρατό και δεν μπορούσε να επιβληθεί ευθέως φοβούμενη νέο πραξικόπημα...
Έτσι άλλοτε με συστάσεις και παραινέσεις στους αρχηγούς, άλλοτε με αργές κινήσεις απομάκρυνε τμήματα στρατού απο την Αττική, που θεωρούσε επικίνδυνα...
Λειψανδρία ηγετών και στρουθοκαμηλισμός!!!
Η αποκατάσταση του πολιτεύματος μπορούσε να περιμένει αφού η χώρα ήταν σε κατάσταση πολέμου και οι αρχηγοί έπρεπε να ξηλωθούν αμέσως λόγω ανικανότητας....
Σχόλια
Η διαίρεση στην πολιτική και στο στράτευμα κυριαρχούσε και στην Ελλάδα, όχι μόνον την Κύπρο...
Αναποφασιστικότητα και μια στρατιωτική ηγεσία κατώτερη των περιστάσεων, την στιγμή που ο Ετσεβίτ φοβόταν πολύ έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο, γιατί με βάση τον συσχετισμό δυνάμεων -και παρά την ποσοτική υπεροχή της Τουρκίας- θα κρινόταν στον αέρα και τη θάλασσα, που η Ελλάδα είχε συντριπτική ποιοτική υπεροχή με 60 σύγχρονα αεροσκάφη F4 - E, πυραύλους Χώκ , υποβρύχια τύπου 209 και τορπιλακάτους, έναντι ΚΑΝΕΝΟΣ αντίστοιχου ποιοτικά όπλου της Τουρκίας...
Ταυτόχρονα η άμυνα των νήσων του Αιγαίου κρινόταν ισχυρή και η στένωση της Θράκης δεν ευνοούσε την υπεροχή σε άρματα της Τουρκίας...
Ακόμη η Ελλάδα είχε Μοίρες εξειδικευμένων Καταδρομέων τη στιγμή που η Τουρκία είχε μια Ταξιαρχία αλεξιπτωτιστών - καταδρομέων σταλμένη στην Κύπρο και βασιζόταν στο απειροπόλεμο πεζικό της...
Το αξιόμαχο του πεζικού της όμως φάνηκε οικτρά από την στιγμή της απόβασης, καθηλωμένο στην άμμο από δυο λόχους πεζικού του 316ΤΕ...
Για μια ακόμη φορά η Τουρκία ήταν η τυχερή της Ιστορίας και η Ελλάδα η αδικαιολογήτως ταπεινωμένη, λόγω διχασμού και εξωτερικής παρέμβασης...
Το καθεστώς Παπαδόπουλου -πέραν των άλλων- είχε εξοπλίσει με σύγχρονα όπλα τον στρατό διαβλέποντας την ελληνοτουρκική σύγκρουση, που είχε γίνει ορατή από το '64...
Αυτό δεν άρεσε στον Κίσινγκερ (που ουσιαστικά αντικαθιστούσε τον Νίξον) και έπρεπε να ανατραπεί από έναν Ιωαννίδη και δυό - τρεις αρχηγούς ΕΔ που θα χάριζαν στην Τουρκία ότι οι Σάξονες επέβαλλαν για την αποκατάσταση της "ισορροπίας"...
Δευτέρα 5 Αυγούστου 1974
Ο αρχηγός της τουρκικής αεροπορίας Αλπ καγιά δηλώνει ότι η αεροπορία έσωσε την εισβολή και ότι χωρίς αυτήν οι απώλειες θα ήταν μεγάλες...
Την ίδια μέρα ξεσπά σφοδρή ανταλλαγή πυρών μεταξύ του τουρκοκυπριακού θύλακα της Αμμοχώστου και της Εθνοφρουράς που τον πολιορκούσε...
Οι Τουρκοκύπριοι ήθελαν να επισπεύσουν την άφιξη των τουρκικών Μεραρχιών στην Αμμόχωστο με τον Αττίλα ΙΙ.
Τρίτη 6 Αυγούστου 1974
Έτσι ήμασταν παραταγμένοι από το Βαβυλά μέχρι τον Καραβά σε έναν πεδινό χώρο που εύκολα ελεγχόταν από το Πενταδάκτυλο (υψ.1024) και σε ένα επικλινές έδαφος προς τη θάλασσα που μας άφηνε ακάλυπτους στις βολές του στόλου τους...
Η άμυνα ήταν σε απελπιστική θέση, αλλά έπρεπε να υπάρξει άμυνα...
Τρίτη 6 Αυγούστου '74 - ώρα 05:45
Η επίθεση της 28ης άρχισε την 05:45 ώρα, με καταιγιστικά πυρά πυροβολικού και όλμων.
Τα αντιτορπιλικά τους έβαλαν στα μετόπισθεν της γραμμής μας μακριά από τη γραμμή μετώπου, που ήταν σ' επαφή με το 256ΤΕ.
Ταυτόχρονα με τα πυρά υποστήριξης, άρματα και πεζοναύτες κινήθηκαν δυτικά κατά του Καραβά σε πυκνούς σχηματισμούς, ενώ πάνω μας από τα πλάγια του Πενταδάκτυλου κινήθηκε η Ταξιαρχία των καταδρομέων τους, μαζί με ένα σύνταγμα πεζικού το 61 νομίζω...
Μια έκταση τεράστια από τον Καραβά και την Λάπηθο μέχρι τη Βασίλεια και τον Βαβυλά είχε σηκωθεί στον αέρα από τη δύναμη πυρός...
Περιμέναμε την Ταξιαρχία τους που κατέβαινε σε πυκνή γραμμή από το Πενταδάκτυλο...
Έξω από τη Λάπηθο στο Κεφαλόβρυσο την προσβάλαμε βοηθούμενοι από πυρά όλμων μιας διμοιρίας ΒΟ και της προκαλέσαμε σοβαρές απώλειες...
Αναδιπλώθηκαν τα μεχμετζίκ και αντεπιτέθηκαν πολλές φορές, αλλά τους αποκρούαμε μέχρι το μεσημέρι, παρά τα πυρά πυροβολικού που έπεφταν αδιάκοπα στις θέσεις μας...
Το μεσημέρι πήραμε εντολή ανασχηματισμού στη γραμμή Βαβυλά - Βασιλείας, προς την οποία κινούνταν πια όλες οι δυνάμεις μας, μέσα σ' αυτή την κόλαση...
Στην οπισθοχώρηση του 256ΤΕ τουρκικές δυνάμεις που είχαν αποβιβαστεί στις πλάτες τους, τους έκλειναν το δρόμο αποδεκατίζοντάς όσους γλίτωναν από τα πυρά υποστήριξης των Τούρκων...
Ήταν σφαγή για τις δυνάμεις μας αλλά είχαμε προκαλέσει μεγάλη ζημιά στην Μεραρχία τους...
Κινηθήκαμε δυτικά προς τη διάβαση Βασιλείας που ήταν κοντά μας μέσα σε μια κόλαση πυρός που δεν ξεχώριζες πια δυνάμεις και θέσεις αντιπάλων...
Πέσαμε αποκλεισμένοι από πυρά κάπου στη διάβαση Βασιλείας σε ένα χαράκωμα και πήραμε θέσεις μάχης...
Σε λίγο τα πρώτα πεζοπόρα τμήματά τους έπεφταν πάνω μας χτυπημένα από μας, αλλά και από δικά τους πυρά πυροβολικού(!!!) που έριχναν πλέον ανεξέλεγκτα αφού τα μέτωπα ήταν θολά και δυσδιάκριτα...
Πίσω μας καταιγισμός πυροβολικού και πιθανές ενέδρες, μπροστά μας η Μεραρχία, νότια η Ταξιαρχία τους και σαρωτικές βολές ψηλότερα στον Πενταδάκτυλο, βόρεια και δίπλα μας η θάλασσα και τα αντιτορπιλικά τους...
Είμασταν εντελώς αποκλεισμένοι... πόσο θα αντέχαμε...
- Σήμερα είναι η τελευταία μας μέραα! ακούω κάποιον να φωνάζει δίπλα μου...
- Μη φοβάσαι ρε, το πολύ-πολύ να μαας κάνουν και ήρωα στα χωριά μας! του φωνάζω χωρίς να πολυκαταλαβαίνω τι έλεγα και σίγουρος πια ότι θα σκοτωθούμε απόψε...
Δεν είδα καν ποιος ήταν, χρόνια μετά συναντηθήκαμε σε τιμητική εκδήλωση στην Κύπρο και μου το θύμισε...
Μια σειρά εφτά - οχτώ πολυβόλα τους κρατάγαμε όλο το απόγευμα σε κείνο το μικρό πέρασμα μέχρι που νύχτωσε...
Στον Καραβά μέσα ακούγονται σποραδικά πυρά πλέον... Οι διμοιρίες μας εκεί είχαν σφαγιαστεί...
Τη νύχτα ένας από μας είπε φωναχτά την ιδέα του στο σκοτάδι.
Να πέσουμε λέει στη θάλασσα και κολυμπώντας δυτικά να παρακάμψουμε τη γραμμή πυρός τους και τις ενέδρες τους...
Έτσι κι έγινε...
Βγήκαμε κάπου στο Βαβυλά συναντώντας σκόρπιους δικούς μας που πέρασαν την κόλαση...
Εκεί Βαβυλά - Βασίλεια, μαζευτήκαμε όσες δυνάμεις είχαμε απομείνει για ανασύνταξη...
Τετάρτη 7 Αυγούστου 74
Μας χτυπούν με πυρά καμπύλης τροχιάς.
Δεν επιτέθηκαν με πεζοπόρα τμήματα σήμερα.
Αρα έχει κι η Μεραρχία τους μεγάλη ζημιά...
Πέμπτη 8 και Παρασκευή 9 Αυγούστου
Η τουρκική αεροπορία βομβαρδίζει θέσεις της Εθνοφρουράς κοντά σε τουρκοκυπριακούς θύλακες Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο...
Παραιτήθηκε ο Νίξον στην Αμερική και ανέλαβε ο Φόρντ.
Η διάσκεψη της Γενεύης ναυάγησε στην τουρκική αδιαλλαξία που θεωρεί τον εαυτό της νικητή, βλέποντας ότι η Ελλάδα αναζητεί πολιτική λύση...
Σάββατο 10 -Τρίτη 13 Αυγούστου 74
Η Ελλάδα ενώ αναζητά τρόπο αναχαίτησης της τουρκικής προέλασης στην Κύπρο που απειλείται, μετά το ναυάγιο των συνομιλιών της Γενεύης, διαπιστώνει δια στόματος ΑΕΔ ότι δεν μπορεί να βοηθήσει στρατιωτικά την Κύπρο!!!
Ούτε καν με σώματα εφοδιασμένα με αντιαρματικό εξοπλισμό που θα ανέκοπταν τα τουρκικά άρματα και θα αναπτέρωναν το ηθικό των αμυνομένων...
Αυτή ήταν η στρατιωτική ηγεσία της Ελλάδος τότε...
Ο Καραμανλής απαντώντας σε υποκριτική επιστολή Κίσινγκερ, του λέει ότι η Ελλάδα αν βρεθεί προ δεινής καταστάσεως -αφου η Αμερική δεν συνετίζει την Τουρκία - θα κάνει πόλεμο υπέρ πάντων...
Οι Τούρκοι ετοιμάζουν τον Αττίλα ΙΙ σε τριπλό μέτωπο...
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - Τετάρτη 14 Αυγούστου 74
Την αυγή της 14ης Αυγούστου και ώρα 05:00 άρχισε και πάλι τη δράση της η τουρκική αεροπορία, προετοιμάζοντας την τριπλή επίθεση του Αττίλα 2, προς Μόρφου, προς Αμμόχωστο και προς Λευκωσία - στρατόπεδο ΕΛΔΥΚ.
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - 14/8 Ανατολικό μέτωπο
Η κύρια αμυντική δύναμη ήταν ΒΑ της Λευκωσίας στην θέση Μια Μηλιά.
Όταν διασπάστηκε αυτή η θέση άμυνας, τα τουρκικά άρματα προέλασαν στον κάμπο της Μεσσαορείας με κατεύθυνση την Αμμόχωστο, ενώ οι δυνάμεις της Εθνοφρουράς αναδιπλώνονταν στη γραμμή Λευκωσία - Λάρνακα, ενώ άλλες υποχωρούσαν ανατολικά προς Αμμόχωστο.
Πολλοί εθνοφρουροί υποχωρούντες ανατολικά εγκλωβίστηκαν και σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν.
Καταγγέλθηκαν περιπτώσεις τραυματιών, που όταν τα τουρκικά άρματα τους εντόπιζαν να προσπαθούν να διαφύγουν πληγωμένοι περνούσαν πάνω τους...
Από νωρίς το πρωί από όλα τα χωριά της Μεσσαορείας καραβάνια προσφύγων γέμιζαν τους δρόμους για Λάρνακα, υπό τα πυρά του τουρκικού πυροβολικού και των προωθημένων μονάδων.
Η τουρκική προέλαση ανακόπηκε από το ανασυνταχθέν 256ΤΠ στη γραμμή Τύμβου - Λευκόνοικου -Παλαίκυθρου.
Οι δυνάμεις του Πενταδάκτυλου (κυρίως η 32 ΜΚ) άρχισαν να κινούνται στην κορυφογραμμή του ανατολικά, για την τελική άμυνα της Αμμοχώστου...
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - 14/8 Δυτικό μέτωπο
Το Δυτικό μέτωπο άνοιξε το απόγευμα της 14ης Αυγούστου, με προέλαση των τουρκικών δυνάμεων προς Μόρφου.
Καταλήφθηκε το ύψωμα Άσπρος από τους Τούρκους, χωρίς καμιά προσπάθεια ανακατάληψης από την Εθνοφρουρά και η προέλαση σταμάτησε εκεί...
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - 14/8 Κεντρικό μέτωπο
Η μάχη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ
Το πρωί της 14ης Αυγούστου, μας βρήκε σε γραμμή άμυνας στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ σε θέσεις διασποράς που είχαμε ανακατασκευάσει...
Στην άμυνα του στρατοπέδου ήμασταν όσοι μείναμε από τον Καραβά (από τον ηρωικό 1ο λόχο που δεν υπήρχε πια ), είχαμε συμπτυχθεί σε διλοχία με υπολλείματα του 6ου λόχου του 2ΤΠ, υπο τον ταγματάρχη Στεργιόπουλο.
Οι υπόλοιποι ήταν, ο 2ος με διοικητή τον υπολοχαγό Κωσταντούλα, ο 4ος με τον Κύπριο λοχαγό Ιωαννίδη, ο λόχος διοικήσεως της ΕΛΔΥΚ με διοικητή τον ταγματάρχη Δελή, μια διμοιρία μηχανικού με διοικητή τον λοχαγό Σταυριανάκο και άλλα μικρά τμήματα εφέδρων Κυπρίων σε διμοιρίες τυφεκιοφόρων.
Διοικητής όλων αυτών ο αντ/χης Σταυρουλόπουλος.
Ήμασταν (η διλοχία) παραταγμένη στο αριστερό άκρο της γραμμής άμυνας του στρατοπέδου...
Από το πρωί που ξεκίνησε ο Αττίλας 2 άρχισαν να μας χτυπούν με πυρά πυροβολικού και αεροπορίας...
Στις 10:00 εκδηλώθηκε η πρώτη επίθεση πεζικού την οποία αποκρούσαμε.
Έρχονταν σαν κοπάδι, ακάλυπτοι με το αριστερό χέρι να κρύβει τα μάτια οι περισσότεροι..
Τους αφήναμε να πλησιάσουν και στη διαταγή του λοχαγού για πυρ, τους ανακόπταμε εύκολα και υποχωρούσαν....
Είχαμε βέβαια κάποια πυρά υποστήριξης πυροβολικού που με διορθώσεις δεξιά - αριστερά έκαναν θραύση στους πυκνούς σχηματισμούς, μαζί με τους όλμους...
Σε λίγο έβγαιναν δυο -τρία φορτηγά με ένα θωρακισμένο όχημα μεταφοράς για συνοδεία και πλησίαζαν στο πεδίο μάχης σχηματίζοντας ημικύκλιο...
Ήμασταν έτοιμοι για πυρ, αλλά η διαταγή του λοχαγού ήταν ξακάθαρη:
- Μην ανοίξετε πυρ! Αφήστε τους να μαζέψουν τους νεκρούς τους...
Ετσι κι έγινε...
Στις 11:00 δεύτερη προσπάθεια πεζικού και αρμάτων αποκρούστηκε πάλι.
Την ίδια τύχη είχε και επίθεση των Τούρκων στις 15:00.
Σε όλη αυτή τη διάρκεια η αεροπορία τους μας χτυπούσε κατά διαστήματα.
Υπήρχαν κενά διαστήματα που έβγαιναν πάλι με φορτηγά σε τελικό ημικυκλικό σχηματισμό και μάζευαν νεκρούς ανενόχλητοι...
Η άμυνα του στρατοπέδου από την ΕΛΔΥΚ αποδεικνυόταν η αποτελεσματικότερη των δυνάμεών μας γιατί με Σίγκερ και ΠΑΟ δεν τολμούσαν να προελάσουν τα άρματά τους...
Ένα αν χτύπαγες τά αλλα υποχωρούσαν...
Το πεζικό τους ήταν πιο εύκολη υπόθεση...
Νύχτωσε, αλλά ξέραμε ότι το πρωί θάρθουν περισσότεροι...
Θα τους περιμέναμε, με τονωμένο το ηθικό απο τη νίκη...
Εμείς δεν είμασταν "εθνοφυλακή" κι οι διαφορές μας απο Λάπηθο - Καραβά - Βασίλεια μας έκαναν να ξεχνάμε και πείνα και κούραση...
Τα μάτια μας λες κι ήταν καρφωμένα ανοιχτά κι αγριεμένα σα διαβόλου...
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ, Πέμπτη 15 Αυγούστου 1974
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ, 15/8 Ανατολικό μέτωπο
Τη 15η Αυγούστου η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε την Αμμόχωστο προς ανακούφιση των πολιορκούμενων στο κάστρο τουρκοκυπρίων...
Με τους βομβαρδισμούς το 201ΤΠ άρχισε να παίρνει θέσεις πιο μακριά από τον χώρο πολιορκίας.
Η 32ΜΚ που απο χτες κινούνταν για Αμμόχωστο στην κορυφογραμμή του Πενταδάκτυλου, πήρε διαταγή να προσπεράσει την γραμμή προώθησης των Τούρκων και να συμπτηχθεί στην γραμμή Λευκωσίας - Λάρνακας!
Μετά τις 14:00 που τα τουρκικά άρματα πλησίαζαν στην πόλη επιφυλακτικά, το 341ΤΕ και η Ι ΑΔΤ χωρίς μεταξύ τους συνεννόηση αποχώρησαν από την Αμμόχωστο προς τη Λάρνακα αφήνοντας την πόλη της Αμμοχώστου (τον τουρκοκυπριακό τομέα) στα χέρια των εισβολέων στις 17:30...
Οι αργές και προσεκτικές κινήσεις των Τούρκων έδειχναν ότι δεν είχαν διαταγή κατάληψης της νέας πόλης.
Την ίδια μέρα, την εγκατάλειψη του χωριού Τρούλοι βορείως της Λάρνακας που εγκατέλειψε τμήμα του 6ου ΤΠ, επάνδρωσε εθελοντικά ο ταγ/χης Διονυσιάδης και 20 εθελοντές, έτσι ώστε να κρατά επαφή με τον εχθρό στον οποίο με εναλλαγές θέσεων και πυρά έδινε την εντύπωση μεγάλης δύναμης, που κάλυπτε τον διάδρομο προς Λάρνακα...
Το παράδειγμα του Διονυσιάδη δυστυχώς δεν ακολούθησαν οι μονάδες υπεράσπισης της Αμμοχώστου παρά την γνώριμη πλέον διστακτικότητα στις κινήσεις των Τούρκων και παρά τις διαταγές καθυστέρησης του εχθρού...
Η έλλειψη σε άρματα και αντιαρματικά όπλα της Εθνοφρουράς, έκανε τις ίλες του εχθρού να κάνουν περίπατο...
Κι αυτόν αργά και προσεκτικά...
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ, 15/8 Δυτικό μέτωπο
Στο δυτικό μέτωπο οι Τούρκοι προώθησαν 2 έως 6 χιλιόμετρα μια ίλη αρμάτων προς τη Μόρφου, αφού χτυπήθηκαν απο κοντά σε ενέδρα με ΠΑΟ από 2 θωρακισμένα οχήματα αναγνώρισης της εθνοφρουράς έξω απο τη Βασίλεια χάνοντας δυο Μ47.
Στην προσπάθεια να τα εγκλωβίσουν, τα Μ113 διέφυγαν στη Μόρφου.
Πέρα απο το σημείο αυτό, ο χώρος για τα τουρκικά άρματα της 28ης ήταν πεδινός και εύκολος για την επόμενη μέρα ...
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ, 15/8 Κεντρικό μέτωπο
Η μάχη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ (συνέχεια)
15η Αυγούστου
Από το πρωί ξανάρχισαν με πυρά πυροβολικού και αεροπορίας αδιάκοπα...
Δεν τόλμησαν καμία επίθεση πεζικού και αρμάτων στις 15.
Η χτεσινή ήττα τους αποθάρρυνε...
Ο διοικητής ζήτησε αντιαρματική υποστήριξη και μεγαλύτερη υποστήριξη πυρών πυροβολικού, αλλά αντί γι' αυτό μας έστειλαν τρία θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς...
Να κάνουν τι αυτά; Τη νύχτα τα έδιωξε...
Θα έπρεπε να τους περιμένουμε με ότι είχαμε γνωρίζοντας ότι θα έστελναν μεγαλύτερη δύναμη πυρός.
Ας είναι. Το ηθικό μας ήταν ακμαίο από χτες.
Πυρά καμπύλης τροχιάς και ναπάλμ τάχαμε... συνηθίσει.
Τις ταξιαρχίες τους θέλαμε για να ξεπλύνουμε τη σφαγή του Καραβά των δικών μας.
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - Παρασκευή 16 Αυγούστου 1974
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - 16/8 Δυτικό μέτωπο
Στις 16 Αυγούστου οι μονάδες της 28ης Μεραρχίας συνέχισαν πολύ αργά την προέλασή τους στην πεδιάδα της Μόρφου, παρότι δεν συναντούσαν αντίσταση.
Στις 09:00 κατέλαβαν την έρημη Μόρφου, στις 12:00 έφτασαν στον Κορμακίτη, στη Λεύκα και στη Φιλιά.
Ο εφεδρικός λόχος του 281ΤΠ που παρέμεινε στην περιοχή, κυκλώθηκε από τον εχθρό και παρά την αντίστασή του οι μισοί άντρες του σκοτώθηκαν και οι άλλοι μισοί αιχμαλωτίστηκαν.
Στις 18:00 που ίσχυσε η νέα κατάπαυση πυρός οι μονάδες των Τούρκων ανέκοψαν την προέλαση, για να συνεχίσουν αργότερα μέχρι το όρος Τρόοδος που απέκτησαν επαφή με δυνάμεις της εθνοφρουράς.
ΑΤΤΙΛΑΣ ΙΙ - 16/8 Κεντρικό μέτωπο
Η μάχη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ
Κρατήσαμε ήδη δυο μέρες σε θέσεις μάχης που ήταν γεμάτες κρατήρες απο βόμβες 1.000lb και τα πάντα γκρεμισμένα και καμένα, όπως τα δέντρα του στρατοπέδου...
Στις 08:30 το πρωί άρχισε να μας προσβάλει και πάλι η αεροπορία τους και συγχρόνως άρχισαν να κινούνται προς το στρατόπεδο και τον Αγ. Παύλο δυο σχηματισμοί...
Μια ίλη αρμάτων με τάγματα πεζικού που ακολουθούσαν, υποστηριζόμενα από πυρά πυροβολικού έρχονταν από το Κιόνελι πάνω μας και μια παρόμοια δεύτερη δύναμη από το Γερόλακο προς τη θέση του 4ου και του λόχου διοικήσεως...
Τους αποκρούαμε μέχρι το μεσημέρι...όπου έφτασαν στα 100μ από τις τελευταίες μας αριστερά... δεν τελειώνανε... είμασταν εκ του συστάδην... θα μπαίνανε...
Τα πυρά υποστήριξαν του πυροβολικού μας έκοψαν ισχύ και τα άρματά τους σε λίγο θάμπαιναν στις θέσεις του 4ου λόχου...
Ήταν 13:00 και διατάχτηκε απαγκίστρωση...
Πως διάβολε με πλάτες ακάλυπτες και έδαφος επικλινές;
Προσπάθησαν τα πρώτα τμήματα μέχρι που άρματα και πεζικό έπεσαν στις γραμμές μας...
Μπλέξαμε σε μάχη σώμα με σώμα και κει θολώνει το μυαλό και τι να θυμηθείς...
Σκοτώνεις μ' ότι έχεις ή σκοτώνεσαι δίχως δεύτερη σκέψη...
Ήταν λιγότεροι σ'εμάς στ' αριστερά και καθαρίσαμε, στο κέντρο όμως είχαν μπεί οι περισσότεροι κι είχαν και τα άρματα μέσα...
Κινηθήκαμε προς τα πίσω πριν μας πάρουν οι εφεδρείες τους και ξαφνικά μια ομάδα πολυβόλων άνοιγε το κεντρικό μέτωπο του πεζικού τους σα βεντάλια μέχρι που το τράβηξε πάνω της...
Εκεί μας δόθηκε ο χρόνος και απαγκιστρωθήκαμε προς τον Αγ. Παύλο...
Μάθαμε αργότερα ότι ήταν ομάδα του λοχία Κώστα Κέντρα, του ήρωα που έμεινε μόνος με το πολυβόλο του τελικά και σκοτώθηκε για να γλιτώσει όλους εμάς τους υπόλοιπους...
Δεν βρέθηκε ποτέ ούτε το κουφάρι του ήρωα...
Οι Τούρκοι στη μανία τους για την ΕΛΔΥΚ που αντιστάθηκε ηρωικά, μάζεψαν τους νεκρούς μας μπροστά από το στρατόπεδο και αφού τους απογύμνωναν, τους έκοβαν τα κεφάλια και τους φωτογράφιζαν...
Σωτ. Σταυριανάκος - ο τελευταίος ήρωας της ΕΛΔΥΚ
Ο λοχαγός του μηχανικού Σωτήρης Σταυριανάκος, σε μάχη σώμα με σώμα στο κέντρο της παράταξης, έχασε 25 απο τους 30 άντρες του...
Κράτησε τη θέση του και μαχόμενος όρθιος δέχτηκε βολή απο πυροβόλο άρματος από κοντινή θέση...
Χρειάστηκαν βολή άρματος για να σταματήσουν τον τελευταίο μας ήρωα...
Σάββατο 17 Αυγούστου 1974
Παρότι απο χτές το απόγευμα, μετά την πτώση του στρατοπέδου είχε συμφωνηθεί και πάλι κατάπαυση πυρός, αποκρούσαμε και σήμερα με επιτυχία επιθέσεις τους στον Αγ.Παύλο, μαζί με τους κύπριους εθελοντές απο την Αμμόχωστο που πολέμησαν ηρωικά στο πλευρό μας.
Ήταν οι τελευταίες συμπλοκές.
ΚΥΠΡΟΣ '74 - Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
Δεν θυμάμαι πόσες, αλλά λίγες μέρες μετά μας διώξανε ξαφνικά απο το νησί, με το ίδιο οχηματαγωγό που είχαμε πάει...
Στην Αθήνα μας είπαν ότι είμαστε ελεύθεροι να πάμε στα σπίτια μας!
Αλλά πως να πάμε;
Χωρίς ένα πεντόλιρο στην τσέπη, με μια φόρμα που της έλειπε ένα μπαντζάκι και λερωμένη με ξεραμένο αίμα, με ένα άρβυλο που έχασκε και άπλυτοι ακόμη απο τη μαυρίλα...
Εγώ κι ένας φίλος απο Τρίπολη κάναμε ωτοστόπ.
Μας πήρε ένα φορτηγό καρότσα μέχρι την Τρίπολη.
Μετά συνέχισα μόνος πάλι με ωτοστόπ μέχρι...
Κατέβηκα στην πλατεία απέναντι απ' το πρακτορείο που θα έβγαζα εισητήριο για το χωριό...
Ξαφνικά μου την πέφτει δίπλα μου ένας χωροφύλακας, βρίζοντάς με "αλήτη"! και σπρώχνοντας..
Θόλωσα...
Τον άρπαξα και τον έβαλα κάτω να τον πνίξω, μέχρι που πέσανε πάνω μας και με τράβηξαν...
Ήταν τυχερός που δεν είχα ούτε μαχαίρι πάνω μου...
Θα τον έσφαζα σίγουρα...
Κάποιος συγχωριανός που με γνώρισε με κάθησε σ'ένα τραπέζι να πιω να ηρεμήσω...
Κάποιος με ρώτησε αν θέλω εισιτήριο...
"Ναι, ένα εισιτήριο για Νικόσια...." φώναζα βρίζοντας για ώρα...
Αυτή ήταν η πατρίδα.
Δεν με πειράζει ούτε μένα, ούτε τ' άλλα παιδιά που μείναμε και πολεμήσαμε μόνοι και άοπλοι σχεδόν, τον Τούρκο...
Μας πειράζει όμως πολύ, που μέχρι σήμερα δεν μας το αναγνωρίζει και μας λέει χουντικούς...
Γι' αυτούς μπορεί να ήταν ένα "επεισόδιο", για μας ήταν ένας ακόμη ελληνοτουρκικός πόλεμος...
Και θά 'μαστε περήφανοι που σταθήκαμε αντρίκια σ' αυτές τις Θερμοπύλες...
Περήφανοι...
ΤΕΛΟΣ
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου