Του Αντιστρατήγου Δικ. ε.α. Γ. Σπηλιόπουλου
Τέως Προέδρου Αναθεωρητικού Δικαστηρίου
LL Master University College London
1. Επί πολλές δεκαετίες οι ελληνο-τουρκικές διαφορές ταλανίζουν τις δύο χώρες και πρωτίστως τη Χώρα μας.
Και ενώ έχουν γίνει μέχρι σήμερα 50 περίπου «διερευνητικές επαφές» χωρίς αποτέλεσμα, τελευταία βλέπουμε εντατικοποίησή τους χωρίς να γνωρίζουμε τι και πως συζητείται για την επίτευξη δίκαιης συμφωνίας στη βάση του διεθνούς δικαίου.
2. Οι εξελίξεις όμως αυτές συμβαίνουν σε μια εποχή που η μεν Τουρκία αναπτύσσεται οικονομικά με αντίστοιχη αύξηση της αμυντικής της ισχύος και με το νέο-οθωμανικό δόγμα Νταβούτογλου με το οποίο προσπαθεί να εγκλωβίσει την Ελλάδα σε μια ιδιότυπη περιφερειακή δορυφοροποίηση, η δε Ελλάδα διέρχεται βαθειά οικονομική κρίση και όχι μόνο, με μοιραία συνέπεια την αντίστοιχη αμυντική εξασθένηση.
Έτσι αντί οι διερευνητικές επαφές να οδηγούν σε ελπιδοφόρο εφησυχασμό, επιβαρύνουν την καταθλιπτική κατάσταση με ανησυχία και προβληματισμό για την πορεία των εθνικών θεμάτων, αισθήματα που εντείνονται από την αντιστοιχία των εκατέρωθεν δηλώσεων και ενεργειών των δύο πλευρών.
3. Από την μία οι Τούρκοι εμφανίζονται μεν φιλικοί, φιλειρηνιστές και οραματιστές της συναδέλφωσης των δύο λαών, εμμένουν όμως :
α. Στις παράνομες διεκδικήσεις, προκλήσεις και παραβιάσεις, αποδίδοντάς τες ο μεν Ερντογάν «στην ευαισθησία των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων» ο δε Νταβούτογλου «στην ψυχολογική ανάγκη της τουρκικής κοινής γνώμης», εννοώντας προφανώς ότι λαός, στρατός και πολιτική ηγεσία, δηλαδή το Τουρκικό Έθνος τις εγκρίνει.
β. Στην διατήρηση του Casus Belli διευκρινίζοντας ότι θα μπορούσε να αρθεί με «την αμοιβαία άρση των αποφάσεων της Ελληνικής Βουλής για επέκταση της χωρικής θάλασσας στα 12 ν.μ. και της Τουρκικής Βουλής ότι μια τέτοια κίνηση αποτελεί Casus Belli (αιτία πολέμου)» και
γ. Στο ότι το διεθνές δίκαιο θαλάσσης δεν εφαρμόζεται στο Αιγαίο. Κοντολογίς, η Τουρκία «….παραμένει μια εχθρική δύναμη με επιθετικές βλέψεις προς την Χώρα μας….», όπως ορθώς υποστηρίζει ο διαπρεπής συμπατριώτης μας Β. Μαρκεζίνης.
Και από την άλλη πλευρά εμείς, δεχόμενοι αβασάνιστα ότι π.χ. ο Εθνικός Εναέριος Χώρος (Ε.Ε.Χ.), είναι παράνομος, ότι η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο, ότι η μόνη διαφορά μας είναι η Υφαλοκρηπίδα και δείχνοντας έναν ανεξήγητο φόβο που θυμίζει εποχή Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενδοτισμό και ατολμία ενισχύουμε τις τουρκικές απαιτήσεις και αποδυναμώνουμε τις θέσεις μας και την διάθεση αντίστασης.
4. Όλα τα παράκτια κράτη, με βάση τη νέα Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο Θαλάσσης του 1982 (νέα Σύμβαση) τις γεωλογικές συνθήκες της περιοχής τους και τα εθνικά τους συμφέροντα, είτε έχουν καθορίσει τις θαλάσσιες ζώνες τους, είτε έχουν διακηρύξει τις σχετικές διεκδικήσεις τους με στόχο τον οριστικό καθορισμό τους. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία του τελευταίου σχετικού πίνακα του ΟΗΕ έχουν καθορίσει ή διεκδικούν :
α. Χωρική Θάλασσα (Χ.Θ.) με δικαίωμα κυριαρχίας : 140 κράτη 12 ναυτικά μίλια (ν.μ.), 1 κράτος 30 ν.μ., 8 κράτη 200 ν.μ. και 2 κράτη (η Ελλάδα και η Τουρκία μερικώς) 6 ν.μ.
β. Συνορεύουσα Ζώνη (Σ.Ζ.) με τελωνειακές, οικονομικές, μεταναστευτικές και υγειονομικές δικαιοδοσίες : 87 κράτη από 14 έως 24 ν.μ. και 1 κράτος 50 ν.μ.
γ. Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (Α.Ο.Ζ.) με κυριαρχικά δικαιώματα για έρευνα και εκμετάλλευση ζώντων και μη φυσικών πόρων κ.λ.π. : 127 κράτη 200 ν.μ.
δ. Αποκλειστική Ζώνη Αλιείας (Α.Ζ.Α.) με αποκλειστικά δικαιώματα αλιείας: 5 κράτη 200 ν.μ.
ε. Υφαλοκρηπίδα (Υφαλ/δα) με κυριαρχικά δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων : 117 κράτη, βασικά 200 ν.μ.
στ.Ζώνη Προστασίας Περιβάλλοντος : 2 κράτη, ακαθόριστου εύρους. Επίσης, σύμφωνα με τη νέα Σύμβαση, για τη μέτρηση των θαλάσσιων ζωνών 92 κράτη έχουν νομοθετήσει ως γραμμή βάσης την μέθοδο των ευθείων γραμμών και περισσότερα από 40 την έχουν εφαρμόσει, ενώ 22 κράτη διεκδικούν την εφαρμογή του αρχιπελαγικού καθεστώτος και της μεθόδου της αρχιπελαγικής βάσης μέτρησης.
5. Τα παραπάνω στοιχεία αναφέρονται με επιφύλαξη καθόσον :
α. Ο Ο.Η.Ε. λαμβάνει τα στοιχεία αυτά από τις εσωτερικές νομοθεσίες των κρατών και τα κατατιθέμενα σε αυτόν έγγραφα στοιχεία σύμφωνα με τα άρθρα 16 § 2, 47 § 9, 75 § 2, 76 § 9 και 84 § 2 της νέας Σύμβασης χωρίς να τα σχολιάζει και
β. Η διαδικασία τελικού καθορισμού θαλάσσιων ζωνών είναι μακρά, υπόκεινται σε τροποποιήσεις και μπορεί να υπάρχουν ελλείψεις. Γι΄αυτό δεν συμφωνούν πλήρως με τα στοιχεία των συγγραφέων και αρθρογράφων και πρέπει να μελετώνται επισταμένως.
6. Ωστόσο προέρχονται από τον θεματοφύλακα της νέας Σύμβασης, δηλαδή τον Ο.Η.Ε., απεικονίζουν συνολικά την διεθνή κρατική πρακτική, από την οποία προκύπτουν χρήσιμες διαπιστώσεις, όπως :
α. Για τον καθορισμό των Θαλασσίων Ζωνών υπάρχει θεσμοθετημένη διεθνής διαδικασία την οποία οφείλουν να ακολουθούν τα κράτη ώστε να δεσμεύονται αμοιβαίως και να καταλήγουν σε θετικά αποτελέσματα.
β. Τη διαδικασία αυτή ακολουθεί το σύνολο των αναφερόμενων στον πίνακα του Ο.Η.Ε. κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας και έχουν μεν διατυπωθεί αμφισβητήσεις και διαμαρτυρίες, αλλά από όσα γνωρίζουμε, χωρίς να υπάρξει απειλή ή κήρυξη πολέμου. Πρόσφατο παράδειγμα η Ανατολική Μεσόγειος και κυρίως η Κύπρος.
γ. 64 κράτη έχουν καθορίσει ή διεκδικούν τις 4 από τις προβλεπόμενες 5 θαλάσσιες ζώνες, ενώ 6 κράτη, με χαρακτηριστικά όμοια με αυτά της Ελλάδας, και τις 5.
δ. Ορισμένα κράτη, για να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους, έχουν διακηρύξει μονομερώς τις διεκδικήσεις τους για Α.Ο.Ζ., Α.Ζ.Α. ή Υφαλ/δα, χωρίς συγκεκριμένο καθορισμό ή οριοθέτηση και με γνωστοποίηση της διάθεσής τους για διευθέτηση τυχόν διαφορών.
ε. Τα 8 κράτη που έχουν καθορίσει Χ.Θ. 200 ν.μ. είναι μικρά και αδύναμα και ενώ θίγονται συμφέροντα Μεγάλων Δυνάμεων, δεν δίστασαν αλλά ετόλμησαν και εξ όσων γνωρίζουμε, ούτε στις περιπτώσεις αυτές υπήρξε απειλή ή κήρυξη πολέμου.
στ. 15 περίπου κράτη ασκούν εξουσίες και για θέματα εθνικής ασφαλείας εντός των συνορευουσών ή ειδικών προς τούτο ζωνών, καίτοι δεν επιτρέπεται από το Δίκαιο Θαλάσσης.
ζ. 13 κράτη έχουν προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο ή σε διαιτησία για επίλυση διαφορών.
7. Από απλή γραμματική ερμηνεία των διατάξεων της νέας Σύμβασης, σε συνδυασμό με την διεθνή πρακτική, φαίνεται καθαρά ότι με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την γεωμορφολογία του Αιγαίου αυτά που διεκδικεί η Ελλάδα είναι δίκαια, λογικά και νόμιμα.
Την πραγματικότητα αυτή την γνωρίζει η Τουρκία και γι΄αυτό λυσσομανεί για να αρπάξει ότι μπορέσει και με απειλή βίας προσπαθεί αφ΄ενός μεν να κρατήσει την Ελλάδα μέσα στο καβούκι των 6 ν.μ.και αφ΄ετέρου να αλλάξει το Status Quo αφού δεν μπορεί να αλλάξει την Γεωγραφία.
Θα πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους ότι δεν αρκεί να έχουμε τα δικαιώματα αυτά, αλλά οφείλουμε και να τα διεκδικήσουμε έγκαιρα και έγκυρα, ότι έχουμε καθυστερήσει δραματικά, κυρίως στα ανατολικά σύνορα με την Τουρκία και ότι δεν ακολουθούμε σωστά την διεθνώς θεσμοθετημένη διαδικασία και την εφαρμοζόμενη διεθνή πρακτική με ορατό τον κίνδυνο βλάβης των εθνικών μας συμφερόντων.
8. Μια κλασσική θαλασσινή χώρα, ναυτική από την αρχαιότητα, με χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμών και χιλιάδες νησιά και νησίδες, μια παγκόσμια ναυτιλιακή δύναμη με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο, η χώρα των πέντε θαλασσών :
Δεν έπρεπε να είναι πρωτοπόρος και κεντρικό σημείο αναφοράς στα θέματα της διεθνούς ναυσιπλοΐας και των δράσεων για τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών στην περιοχή της Μεσογείου όπου όλα τα παράκτια κράτη τις έχουν καθορίσει ή δραστηριοποιούνται σχετικώς; Δυστυχώς λάμπουμε με εκκωφαντική απραξία.
9. Δεν εκμεταλλευτήκαμε τις ευκαιρίες, όπως την υπογραφή της νέας Σύμβασης το 1984, την επικύρωση από την χώρα μας και την έναρξη της ισχύος της το 1995 και κυρίως τη θέση μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), στην οποία η Τουρκία ζητάει την ένταξή της χωρίς να επικυρώνει την Σύμβαση που αποτελεί κεκτημένο της Ένωσης και χωρίς να συμμορφώνεται με τις συστάσεις για σχέσεις καλής γειτονίας και αποφυγή των προκλήσεων και απειλών.
Επί 40 και πλέον χρόνια στρουθοκαμηλίζουμε και διακηρύσσουμε με προχειρότητα ότι η μόνη διαφορά μας με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της Υφαλ/δας, διαμαρτυρόμενοι απλώς ότι την παραβιάζει. Πράγματι τα δικαιώματά μας στην Υφαλ/δα είναι αποκλειστικά, εξ υπαρχής και αυτοδίκαια και δεν χρειάζεται ρητή διακήρυξη.
Όταν όμως είναι μεταξύ δύο κρατών και υπάρχει διαφωνία και μάλιστα της μορφής του Αιγαίου, χρειάζονται διαπραγματεύσεις και σχετική συμφωνία οριοθέτησης, και εν αδυναμία συμφωνίας προσφυγή στις διεθνείς δικαιοδοτικές διαδικασίες.
Εφόσον συνεπώς δεν έχει γίνει οριοθέτηση, ποιο είναι το εύρος της ελληνικής Υφαλ/δας, αφού είναι η τελευταία κατά σειρά θαλάσσια ζώνη και δεν έχουν καθοριστεί ούτε η γραμμή βάσης από την οποία μετράται το σύνολο του εύρους της, ούτε η Χ.Θ. από το εξωτερικό άκρο της οποίας αρχίζει η εφαρμογή του καθεστώτος που την διέπει; Πως θα διεξαχθούν διαπραγματεύσεις κατ΄ευθείαν και μόνο για την Υφαλ/δα;
10. Η κακοδαιμονία στο Αιγαίο οφείλεται στην Τουρκία, η οποία χωρίς καμιά παράνομη ελληνική πρόκληση, αξιοποιώντας τις εξελίξεις της εποχής, ενεργώντας αποτρεπτικώς και προλαμβάνοντας την Ελλάδα, το 1973 αυθαίρετα και παράνομα διεκήρυξε επίσημα την διεκδίκηση της Υφαλ/δας του μισού Αιγαίου και χορήγησε άδειες ερευνών για πετρέλαιο.
Ουσιαστικά μετατόπισε τα ελληνοτουρκικά σύνορα στη μέση του Αιγαίου, ενέργεια με την οποία εγκλωβίζονται τα ελληνικά νησιά με τις δικαιούμενες θαλάσσιες ζώνες τους – επί των οποίων η Ελλάδα δικαιούται να ασκεί κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα – εντός της διεκδικούμενης δήθεν Τουρκικής Υφαλ/δας επί της οποίας θα ασκεί και αυτή κυριαρχικά δικαιώματα.
Ένα πρωτόγνωρο και περίπλοκο καθεστώς συγκυριαρχίας, που αφορά όχι απλώς και μόνο την Υφαλ/δα, αλλά πρωτίστως και κυρίως τα υπέρτατα και θεμελιώδη για την ύπαρξη ενός ελεύθερου ελληνικού κράτους δικαιώματα κυριαρχίας και εθνικής ανεξαρτησίας.
Τις γνωστές θέσεις περί μη αναγνώρισης του Εθνικού Εναέριου Χώρου, του δικαιώματος επέκτασης της Χ.Θ. την οποία θεωρεί Casus Belli και του δικαιώματος καθορισμού Α.Ο.Ζ. σε συνδυασμό με τις γκρίζες ζώνες και τις συναφείς προθέσεις της, τις επιβεβαίωσε και τις συνόψισε η Τουρκία με την δήλωση Νταβούτογλου ότι :
«Το Διεθνές Δίκαιο Θαλάσσης δεν έχει εφαρμογή στο Αιγαίο». Απαιτεί δηλαδή να μην εφαρμοστεί το Δίκαιο Θαλάσσης, όπως το συμφώνησε, το ερμηνεύει και το εφαρμόζει η διεθνής κοινωνία υπό την αιγίδα του Ο.Η.Ε., αλλά το δίκαιο που εξυπηρετεί τα συμφέροντά της, δηλαδή ο Νόμος της Ζούγκλας όπου επικρατεί το δίκαιο του ισχυρότερου.
Εδώ φαίνεται η αντιστοιχία μεταξύ των ελληνικών ζωτικών συμφερόντων και των δήθεν τουρκικών ζωτικών συμφερόντων, η αναγνώριση των οποίων ήταν ολέθρια γιατί άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για το αλώνισμα του Αιγαίου από την Τουρκία.
Ποια είναι τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο και ποιος θα τα κρίνει;
Ποιο καθεστώς διέπει την θαλάσσια περιοχή στα ΙΜΙΑ σε σχέση με την Χ.Θ., την Α.Ο.Ζ. και την Υφαλ/δα και ποια η σχέση τους με τα ζωτικά τουρκικά συμφέροντα; Εάν αφεθεί εκτός διαπραγματεύσεων η περιοχή των Ιμίων δεν σημαίνει De facto αναγνώριση ανύπαρκτων τουρκικών δικαιωμάτων και όχι μόνο;
11. Συνεπώς, υπάρχει σαφής αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση μεταξύ όλων των θαλασσίων ζωνών και των Ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο, και για λόγους τεχνικούς, νομικούς και διαπραγματευτικούς δεν μπορούμε να περιοριστούμε μόνο στο πρόβλημα της Υφαλ/δας ούτε να καθυστερούμε με διερευνητικές επαφές.
Έχει δημιουργηθεί μια πολυπλοκότητα τύπου «Γόρδιου Δεσμού», χρειάζονται επίσημες διαπραγματεύσεις με ελάχιστες, αν όχι ανύπαρκτες, πιθανότητες επιτυχίας και την ανυπαρξία ενός νέου Μεγ. Αλεξάνδρου, μόνο το Διεθνές Δικαστήριο μπορεί να αναπληρώσει.
12. Έχουμε δαιμονοποιήσει τις επίσημες διαπραγματεύσεις και καταφεύγουμε στις άτυπες, διερευνητικές επαφές, οι οποίες είναι ατελέσφορες και επιζήμιες.
Η αναβλητικότητα βολεύει βέβαια και τα δύο κράτη αλλά όχι για τους ίδιους λόγους και με τις ίδιες συνέπειες. Εμείς αποφεύγουμε μεν το πικρό ποτήρι του πολιτικού κόστους αλλά εις βάρος των εθνικών μας συμφερόντων, ενώ οι Τούρκοι εδραιώνουν τα τετελεσμένα και τα επιχειρήματά τους υπέρ των συμφερόντων τους.
Όσο θα καθυστερούμε με διερευνητικές επαφές, δείχνοντας υποχωρητικότητα, συμβιβαστική διάθεση, παραδοχή αντικανονικότητας του Ε.Ε.Χ. και αδιευκρίνιστων τουρκικών ζωτικών συμφερόντων και ανοχή γκρίζων ζωνών (ΙΜΙΑ), τόσο κινδυνεύουμε να έχουμε είτε οδυνηρότερο συμβιβασμό, σε περίπτωση επίλυσης με διαπραγματεύσεις είτε δυσμενή απόφαση σε περίπτωση δικαστικής επίλυσης.
Επιπλέον τα άλλα κράτη θα επιλύσουν τα σχετικά προβλήματα και θα είναι αδιάφορα για εμάς.
Με την προοπτική αυτή αξιοποιεί το χρόνο η Τουρκία και μηρυκάζει την εξωπραγματική ιδέα της συνεκμετάλλευσης.
13. Νόμιμα δικαιώματα στο Αιγαίο έχουμε και εμείς και οι Τούρκοι.
Όχι όμως τα ίδια δικαιώματα αλλά αυτά που δίνει το Διεθνές Δίκαιο και η γεωμορφολογία της περιοχής.
Τα δικαιώματα ναυσιπλοΐας και αεροπλοίας της Τουρκίας δια μέσω και υπεράνω των νομίμων ελληνικών θαλασσίων ζωνών και των Στενών διεθνούς ναυσιπλοΐας προς τα διεθνή ύδατα και το διεθνή εναέριο χώρο, καθώς και ο θαλάσσιος χώρος που της ανήκει, διασφαλίζονται από το δίκαιο θαλάσσης.
Τα δικαιώματα αυτά δεν αμφισβητούνται από την Ελλάδα και συνεπώς, αφού δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος αποκλεισμού από το Αιγαίο, δεν δικαιολογείται η Τουρκία να παραβιάζει τον ελληνικό χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο.
Το δικαίωμα δε αβλαβούς διέλευσης υπάρχει για συνεχή και ταχεία διέλευση και όχι για περίπατο προς επίδειξη της σημαίας και της ισχύος της Τουρκίας.
Με άλλα λόγια, οι ισχυρισμοί της Τουρκίας είναι αίολοι γιατί οι διατάξεις της νέας Σύμβασης αποτελούν διεθνείς εθιμικούς κανόνες στα θέματα που διαφωνούμε και δεσμεύουν και τα δύο κράτη.
14. Τα παράκτια κράτη δεν έχουν υποχρέωση αλλά δικαίωμα να καθορίζουν όποιες και όσες θαλάσσιες ζώνες, με την σειρά που θέλουν και όποτε θέλουν, όπως υπαγορεύουν τα εθνικά τους συμφέροντα.
Συνεπώς την εκτίμηση αυτή θα την κάνει η υπεύθυνη πολιτική ηγεσία της χώρας μας.
Με το παρόν σημείωμα επιδιώκεται, πέρα από τις διαπιστώσεις, η διατύπωση απόψεων περί του πρακτέου με βάση το διεθνές δίκαιο και την διεθνή πρακτική και με γνώμονα τα εθνικά μας συμφέροντα και όχι το βόλεμα και το πολιτικό κόστος.
15. Με βάση τα προλεγόμενα, νομίζω ότι τις ενδεικνυόμενες από τη χώρα μας ενέργειες πρέπει να τις διέπουν οι εξής κατευθυντήριες σκέψεις :
α. Καθορισμός της μεθόδου ευθειών γραμμών βάσης καθόσον :
(1) Η γραμμή βάσης αποτελεί κομβικό σημείο αναφοράς γιατί από αυτή μετρούνται όλες οι θαλάσσιες ζώνες.
(2) Η Ελλάδα λόγω της γεωμορφολογίας της, των εκτεταμένων και γεμάτων με κολπώσεις και εσοχές ακτών και των χιλιάδων νησιών της, η χώρα των πέντε θαλασσών, δεν ανήκει βέβαια στα αμιγώς νησιωτικά ή αρχιπελαγικά κράτη, ανήκει όμως στα λεγόμενα μεικτά νησιωτικά και αρχιπελαγικά κράτη και συνεπώς αποτελεί κλασσική περίπτωση παρακτίου κράτους που νομιμοποιείται απόλυτα να εφαρμόσει τη μέθοδο των ευθειών γραμμών βάσης.
Ειδικώτερα οι Κυκλάδες, η Δωδεκάνησος και τα Ιόνια νησιά αποτελούν συστάδες νησιών με σαφή τα αρχιπελαγικά χαρακτηριστικά και εμείς οριοθετήσαμε την Υφαλ/δα με Ιταλία και Αλβανία εφαρμόζοντας τη μέθοδο της φυσικής ακτογραμμικής βάσης. Την ίδια τραγελαφική ρύθμιση θα κάνουμε και στο Αιγαίο;
Τι άλλο θέλουμε από τη φύση και το δίκαιο για να εφαρμόσουμε τις ευθείες γραμμές βάσης; Πως θα μας πάρουν στα σοβαρά;
(3) 92 κράτη έχουν νομοθετήσει την μέθοδο αυτή και περισσότερα από 40 την έχουν εφαρμόσει και μάλιστα ορισμένα καταχρηστικά, γιατί δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, με πρώτη την Τουρκία.
(4) Πέρα από τη σαφήνεια των σχετικών διατάξεων της νέας Σύμβασης, η εφαρμογή της άρχισε από τα μέσα του 19ου αιώνα και αποτελεί κανόνα του διεθνούς εθιμικού δικαίου επιβεβαιωθέντα και από το Διεθνές Δικαστήριο.
(5) Αυξάνονται και τα εσωτερικά μας ύδατα και το εύρος των θαλασσίων ζωνών μας και
(6) Αποτελεί σοβαρό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα.
β. Αναφορικά με την Χ.Θ. :
Από τα 152 παράκτια κράτη : 140 έχουν Χ.Θ. 12 ν.μ. (τα 3 και με διαφοροποιημένο εύρος 3 ν.μ.), 1 έχει 30 ν.μ., 8 έχουν 200 ν.μ. και μόνο 2 έχουν 6 ν.μ. δηλαδή η Τουρκία μόνο στο Αιγαίο και η Ελλάδα σε όλη την ακτογραμμή της με το διαφοροποιημένο εύρος των 10 ν.μ. για θέματα αεροπορίας. Η Χ.Θ. των 10 ν.μ. με τον υπερκείμενο περίφημο Εθνικό Εναέριο Χώρο :
(1) Δεν αποτελεί μοναδική διεθνή πρωτοτυπία και
(2) Δεν συνιστά παράνομη ενέργεια γιατί καθορίστηκε σύμφωνα με τους ισχύοντες διαδικαστικούς και ουσιαστικούς κανόνες του εσωτερικού και του διεθνούς δικαίου, έχει αποτελέσει τοπικό διεθνή εθιμικό κανόνα, αποτελεί ελληνικό έδαφος και συνεπώς δεν μπορεί να καταργηθεί.
Η μόνη λύση είναι να ασκήσει πλήρως την προβλεπόμενη κυριαρχία της η Ελλάδα και στα υπόλοιπα 4 ν.μ. Επέκταση της Χ.Θ. στα 12 ν.μ. έπρεπε να έχει γίνει τουλάχιστον στη νοτιοδυτική ακτογραμμή, σε συνδυασμό με τις ευθείες γραμμές βάσης και μάλιστα πριν από την οριοθέτηση της Υφαλ/δας με Ιταλία και Αλβανία.
Είναι ανεξήγητη και αδικαιολόγητη η μίζερη αυτή τακτική μας. Επέκταση στα 12 ν.μ. ή με διαφοροποιημένο εύρος στο Αιγαίο μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμη σοβαρό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα.
γ. Αναφορικά με την Α.Ο.Ζ. και την Υφαλ/δα :
Η Α.Ο.Ζ. καίτοι επίσημα θεσμοθετήθηκε με τη νέα Σύμβαση του 1982, άρχισε να εφαρμόζεται από την δεκαετία του 1960, αρχικά ως Αποκλειστική Ζώνη Αλιείας. Γρήγορα αποτέλεσε διεθνή εθιμικό κανόνα και μέχρι τέλους της δεκαετίας του 1970 (πριν από τη νέα Σύμβαση) είχε καθοριστεί ήδη από 50 περίπου κράτη. Η Τουρκία καίτοι μη μέρος της Σύμβασης έσπευσε και το 1987 την οριοθέτησε με τη Ρωσία στον Εύξεινο Πόντο. Η Ελλάδα εθελοτυφλούσα και βολευόμενη με την ολέθρια «πάγια» πολιτική της :
(1) Υποβάθμισε τη σημασία της ζώνης αυτής και μάλιστα στο άρθρο δεύτερο του Ν.2321/95, με τον οποίο κυρώθηκε η νέα Σύμβαση, αναφέρονται ειδικώς όλες οι άλλες ζώνες πλην της Α.Ο.Ζ. και
(2) Απέφυγε να την αξιοποιήσει, καίτοι επηρέασε σημαντικά υπέρ της χώρας μας το καθεστώς της πέραν της Χ.Θ. θαλάσσιας έκτασης που προέβλεπε η Σύμβαση του 1958, δεδομένου ότι ο καθορισμός της γίνεται με βάση το κριτήριο της απόστασης και όχι με το γεωλογικό κριτήριο της φυσικής προέκτασης του χερσαίου εδάφους, όπως στην περίπτωση της Υφαλ/δας, επί του οποίου στηρίζει τον ισχυρισμό της η Τουρκία ότι τα ελληνικά νησιά επικάθονται στην Τουρκική Υφαλ/δα.
Η προτεραιότητα δόθηκε στην ΑΟΖ και σήμερα 127 κράτη την έχουν καθορίσει μόνο Υφαλ/δα. Δοθέντος ότι την δικαιούνται πλήρως τα νησιά, το εθνικό χρέος και συμφέρον επιβάλλουν όπως την διεκδικήσουμε.
δ. Το Καστελόριζο :
Έχει όλα τα δικαιώματα των νησιών και τόσο αυτό όσο και οι θαλάσσιες ζώνες και οι γραμμές βάσης που δικαιούται ανήκουν στην ενιαία, συνεχή και αδιαίρετη ελληνική επικράτεια, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση.
16. Πέραν λοιπόν και ανεξαρτήτως των διαφωνιών, είτε βολεύει και το θέλουμε είτε όχι, έχουμε όχι απλώς δικαίωμα, αλλά υποχρέωση, πρώτοι εμείς και μονομερώς αφού προηγουμένως προβούμε στις απαιτούμενες εσωτερικές νομοθετικές ρυθμίσεις, να διακηρύξουμε, σύμφωνα με την θεσμοθετημένη διεθνή διαδικασία, τις διεκδικούμενες θαλάσσιες ζώνες και τις ευθείες γραμμές βάσης που θέλουμε να καθορίσουμε.
Την τακτική αυτή ακολουθούν όλα τα κράτη και αυτή ακολούθησε και η Τουρκία κατά την διακήρυξη του 1973 και τον καθορισμό των ευθειών γραμμών βάσης, της Χ.Θ. και της Α.Ο.Ζ. στον Εύξεινο Πόντο με την Ρωσία. Από πουθενά δεν προβλέπεται υποχρέωση προηγούμενης ενημέρωσης της Τουρκίας ή άλλου κράτους. Με τον τρόπο αυτό :
α. Θα καταγράψουμε τις απολύτως νόμιμες διεκδικήσεις μας.
β. Θα αντιδράσουμε στην προσαρμοσμένη στις παράλογες και παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις διαπραγματευτική τακτική της Τουρκίας, θέτοντας τις διαπραγματεύσεις σε ένα ισορροπημένο και ισότιμο επίπεδο όπως αρμόζει σε ανεξάρτητα κράτη και
γ. Θα δείξουμε την σοβαρότητα και αποφασιστικότητα που χρειάζεται για να μας σεβαστούν, τόσο η Τουρκία όσο και τα άλλα κράτη και κυρίως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι τα σύνορα και οι θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας «ανήκουν» και σ΄αυτήν και ότι στο νοτιοανατολικό υπογάστριό τους κρύβονται, όπως φαίνεται, τεράστια αποθέματα ενεργειακού πλούτου.
17. Με τις ενέργειες αυτές δεν προβαίνουμε σε επέκταση της Χ.Θ. ενέργεια που η Τουρκία θεωρεί Casus Belli, ούτε καθορίζουμε κάποια θαλάσσια ζώνη. Διακηρύσσουμε απλώς τις διεκδικήσεις μας, θα ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις και αν χρειαστεί απόφαση διεθνούς δικαστηρίου και συνεπώς, ανεξάρτητα από την παραπλανητικότητα ή μη του Casus Belli, δεν συντρέχει ο λόγου υλοποίησής του.
Η διεθνής δικαστική οδός δεν είναι βέβαια πανάκεια. Νομίζω όμως ότι στην περίπτωσή μας είναι μονόδρομος. Άλλωστε, όπως προελέχθη, πολλά κράτη την ακολουθούν.
18. Την εποχή αυτή βιώνουμε μια διεθνή συγκυρία στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον αναβρασμό και τις κοσμογονικές εξελίξεις στον τομέα των θαλασσίων ζωνών.
Η Τουρκία δείχνοντας απέναντι στα εμπλεκόμενα κράτη την αλαζονική και αρπακτική συμπεριφορά της περιφερειακής υπερδύναμης και την προκλητική περιφρόνηση προς το διεθνές δίκαιο που δείχνει και έναντι της χώρας μας, προσπαθεί με πιέσεις, αποτρεπτικές παρεμβάσεις και απειλές να εκβιάσει τις συμφέρουσες γι΄αυτήν ρυθμίσεις.
Δεν είναι βέβαιο εάν θα υπάρξουν άλλες και τι είδους ευκαιρίες στο μέλλον που να προϊονίζονται την εκ μέρους άλλων κρατών κατανόηση των προβλημάτων μας και την ανάγκη αμοιβαίας συμπαράστασης και συνεργασίας.
19. Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι, αν όχι η τελευταία ευκαιρία, οπωσδήποτε όμως μια σωστή στιγμή για τη χώρα μας. Εφόσον οι εξελίξεις, εσωτερικές και εξωτερικές, το επιτρέψουν ή το επιβάλουν, να σταματήσουμε την κατηφόρα της φυγομαχίας και της αναβλητικότητας και ενεργούντες όπως προαναφέρεται (παρ. 16), να αποβάλουμε επιτέλους το φόβο του ραγιά και να διαπραγματευθούμε επίσημα με τόλμη και αποφασιστικότητα, πριν φθάσουμε στον πάτο.
Ναι, στην «αμοιβαιότητα» και στο δούναι και λαβείν, που επικαλούνται επίμονα οι Ερντογάν και Νταβούτογλου, αλλά στα πλαίσια των νόμιμων δικαιωμάτων της Τουρκίας και όχι του αποκλεισμού των δικαιωμάτων των νησιών και της συνδιοίκησης και συνεκμετάλλευσης θαλασσίων περιοχών και πόρων που ανήκουν στη χώρα μας.
Το μόνο αντάλλαγμα της Τουρκίας είναι το Casus Belli που είναι παράνομο. Και δεν μπορεί να είναι αντικείμενο ανταλλαγής με νόμιμα δικαιώματα.
20. Για την αποδοχή του αποτελέσματος, δηλαδή συμφωνίας ή παραπομπής στο Διεθνές Δικαστήριο, εάν δεν αρκεί η κοινοβουλευτική διαδικασία δηλαδή η Κυβέρνηση δια της Βουλής υπάρχει και η «λαϊκή» διαδικασία του Δημοψηφίσματος (αρ. 44 § 2 Συντάγματος).
Με τις ενέργειες αυτές, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, θα διαμορφωθεί η ζητούμενη επίσημη και πάγια πολιτική της χώρας η οποία, σε συνδυασμό με κάποια κόκκινη γραμμή, θα αποτελεί τον μπούσουλα των Κυβερνήσεών μας και θα εκπέμπει το απαραίτητο μήνυμα στην Τουρκία ότι είμαστε αποφασισμένοι να μην απεμπολήσουμε τα νομίμως κεκτημένα ή διεκδικούμενα δικαιώματά μας.
www.elesme.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου