Τεράστιας αξίας τα κοιτάσματα στο Καστελλόριζο

Έχουν ήδη οικοπεδοποιήσει την ΑΟΖ του Καστελλόριζου και έχουν ήδη προγραμματίσει να πάρει η Τουρκία ένα από τα πέντε οικόπεδα!

Γράφει ο Γεωργίου Μιχαήλ 
Πηγή "Ας Μιλήσουμε Επιτέλους!" 

Πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται τι ακριβώς σημαίνει το Καστελλόριζο και για ποιόν λόγο η Τουρκία επιμένει στο να το θεωρεί «επιπλέον» νησί, χωρίς υφαλοκρηπίδα, άρα και χωρίς δικαίωμα στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ.

Σε μία σειρά από δημοσιεύματα του Μανώλη Κοττάκη καθίσταται σαφές πως το Καστελλόριζο (και η ΑΟΖ που οριοθετείται από αυτό) βρίσκεται στο επίκεντρο του ενεργειακού ενδιαφέροντος όχι μόνο της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και ολόκληρου του πλανήτη.

Πριν από 2 χρόνια είχαμε δημοσιεύσει την άκρως μυστική επίσκεψη της κυρίας Κλίντον στην περιοχή, συνοδεία αμερικανών εμπειρογνωμόνων. Μάλιστα, η συγκεκριμένη επίσκεψη (της τότε ΥΠΕΞ των ΗΠΑ) έγινε με την κάλυψη της Σούδας και δύο πλοίων του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Το ενδιαφέρον των αμερικανών εμπειρογνωμόνων δεν ήταν στο φυσικό αέριο ή στο πετρέλαιο της περιοχής αυτής, αλλά εστιαζόταν αποκλειστικά στους υδρίτες μεθανίου, τεράστια κοιτάσματα (μεγάλης ποσότητας και ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας) των οποίων υπάρχουν στην ΑΟΖ του Καστελλόριζου, με αποτέλεσμα να τραβήξουν το απόλυτο ενδιαφέρον των ΗΠΑ (και όχι μόνο)...

Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε ο κ. Κοττάκης, οι οποίες δεν επιδέχονται καμίας απολύτως αμφισβήτησης, τα κοιτάσματα του Καστελλόριζου έχουν εντοπιστεί μετά από έρευνες του Αμερικανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου και ξένης εταιρείας που συνέπραξε.

Τα ευρήματα της έρευνας είναι γνωστά στην ελληνική κυβέρνηση και αξιοποιήθηκαν κατά την πρόσφατη –προ έτους- επίσκεψη του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στις ΗΠΑ. Τα επικαλέστηκε σε κλειστές συναντήσεις ο σύμβουλος του κυρίου Σαμαρά σε αμερικανούς αξιωματούχους και όταν εκείνοι ρώτησαν συνεργάτες τους «αν είναι έτσι και από πότε το ξέρουμε αυτό», απάντησαν «for several years»…

Οι ΗΠΑ γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι υπάρχει άφθονο –στερεοποιημένο- σχιστολιθικό αέριο κάτω από το Καστελλόριζο. Αναφέρονται, μάλιστα, σε «πέντε οικόπεδα, εκ των οποίων τα τέσσερα θα μπορούσε να τα αξιοποιήσει η Ελλάδα και το ένα η Τουρκία», στο πλαίσιο μίας απόφασης Διεθνούς Δικαστηρίου στο οποίο θα προσφύγουν τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, «και ένα οικόπεδο σχιστολιθικού αερίου να δοθεί στην Τουρκία, αυτό αρκεί για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες και να κάνει και εξαγωγές σε χώρες της Ασίας».

Και η απολύτως λογική ερώτηση έρχεται αυθόρμητα: Τι κάνει η Ελληνική κυβέρνηση (ή κυβερνήσεις;) για το συγκεκριμένο θέμα;
Προφανώς οι κυβερνώντες δια της υπογείας οδού (γι αυτό ίσως ο αρμόδιος υπουργός κ. Μανιάτης, όσο και ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς θα κληθούν στο μέλλον να καταθέσουν τις ποινικές -και όχι πολιτικές- ευθύνες τους) ξεπουλάνε το φυσικό αέριο, για να επιτύχουν διαγραφή χρέους, προφανώς μέσω εμπράγματων εγγυήσεων.

Μόνο που η αξία των κοιτασμάτων είναι απροσδιόριστου μεγέθους, για την ακρίβεια τεράστιου οικονομικού μεγέθους, υπερπολλαπλάσια του χρέους της χώρας.

Για να πάμε, όμως, λίγο πίσω στον χρόνο…

Πριν το 2010, και πριν ο ΓΑΠ μας έβαλε τεχνηέντως και με φούσκωμα του ελλείμματος, στον δανεισμό και στην τρόικα…
Το χρέος της χώρας μας τότε ήταν ομολογιακό και διαχειρίσιμο…

Με την υπογραφή του προδοτικού μνημονίου έγιναν κατά κύριο λόγο τα εξής:
Διόγκωση του χρέους,

εκχώρηση ασυλίας και εθνικής κυριαρχίας και
μετατροπή του σε ενυπόθηκο (αγγλικό δίκαιο) με την άσκηση εγγυήσεων.

Τότε όπως θυμάστε ο ΓΑΠ μας έλεγε ότι πετρέλαια δεν υπάρχουν...

Τους τελευταίους μήνες ξαφνικά… και πετρέλαια βρήκαμε και συνεκμετάλλευση θα κάνουμε με τον Ολάντ και ΚΑΖΑΝ ΚΑΖΑΝ θα πορευτούμε με τους Τούρκους για την ΑΟΖ… και κύριος είδε με ποιόν άλλο θα «συνεργαστούν» οι «ταγοί» μας, ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΣΟΥΝ ΤΟ ΧΡΕΟΣ και όχι για να υπάρξει το μέγιστο της απόδοσης -υπέρ της Ελλάδας- των συγκεκριμένων κοιτασμάτων.
Εδώ βρίσκεται και το όλο θέμα, αφού τα κοιτάσματα της Ελλάδας ετοιμάζονται να τα παραδώσουν στους δανειστές αντί πινακίου φακής ή… αντί παράτασης των εξουσιαστών στην εξουσία...

Για, δε, την Ελλάδα, τα κοιτάσματα αυτά είναι ένα μεγάλο χαρτί για την ανάπτυξη και για την τελική ρύθμιση του οικονομικού της ζητήματος. Όπως έχει πει ο Χρύσανθος Λαζαρίδης, σε παλαιότερη συνέντευξή του, η Ελλάδα δεν θα βάλει τα κοιτάσματα στη συζήτηση για το χρέος γιατί «δεν θέλουμε να τα χαρίσουμε», αλλά θα επιδιώξει να το θέσουν άλλοι στο τραπέζι, για να το εκμεταλλευθούμε μελλοντικά.

Δείτε τώρα τι αποκάλυψε στο βίντεο που ακολουθεί ο κ. Κοττάκης στις 8/12/2012 σε συνέντευξη του βουλευτή Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας.
Δείτε στο βίντεο που ακολουθεί τι λέει για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου…
Του ξέφυγε του κυρίου Κοττάκη και το ξεφούρνισε το παραμύθι ή τόλμησε (από τους ελάχιστους) να φέρει στην επιφάνεια τα «μεγάλα καλά κρυμμένα μυστικά» των ελληνικών κυβερνήσεων;…

Λέει ο Κοττάκης: “η στρατηγική σας είναι, γινόμαστε αξιόπιστοι με τις μεταρυθμίσεις και να τους κάνετε αυτοί και να προκαλέσουν την διαγραφή του χρέους…. και να σας ζητήσουν την αξιοποίηση του φυσικού αερίου...”

Μήπως καταλάβαμε τώρα τι ακριβώς συμβαίνει…;

Σκοπός είναι να προκαλέσουν αυτοί… (δηλαδή η τρόικα) ακραίες οικονομικές καταστάσεις, να καταθέσουν προς την Ελλάδα παράλογες απαιτήσεις και στο τέλος να προχωρήσουν στην απομείωση (ή και την διαγραφή του χρέους) με αντάλλαγμα να δεχτούμε αυτό που θα μας ζητήσουν, δηλαδή την πλήρη και αποκλειστική (από εκείνους που θα ορίσει η τρόικα) αξιοποίηση του φυσικού αερίου… Θα επιχειρήσουν, δηλαδή, να ανταλλάξουν ένα άυλο χρέος (που όλως περιέργως δεν έχει ελεγχθεί, με ευθύνη των ελληνικών κυβερνήσεων) με ενέργεια απροσδιορίστου οικονομικού μεγέθους…!

Με απλά λόγια δηλαδή…

Ξεπουλάνε το φυσικό αέριο, για διαγραφή χρέους, προφανώς μέσω εμπράγματων εγγυήσεων λόγω του "βρετανικού δικαίου"... (θα τα τινάξουν όλα στον αέρα, για να εισπράξουν τις εγγυήσεις, δηλαδή, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο).

Και αυτή ακριβώς την εξέλιξη έχουμε αρχίσει να βιώνουμε το τελευταίο διάστημα…, κάτω από την απολύτως "βολική απειλή πολέμου" από την πλευρά της Τουρκίας, η οποία σαφέστατα ενδιαφέρεται για το οικόπεδο που της έχουν υποσχεθεί οι ΗΠΑ, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να κάνει οτιδήποτε εάν δεν το επιτρέψουν οι πέραν του Ατλαντικού προστάτες της...

Τι είναι όμως οι υδρίτες μεθανίου;
Σύμφωνα με μελέτη που παρουσίαστηκε πρόσφατα, οι υδρίτες μεθανίου αποτελούν το καύσιμο του μέλλοντος και κατέχουν ήδη το δικό τους ιδιαίτερο αποτύπωμα στον παγκόσμια ενεργειακό χάρτη, ικανοί να αλλάξουν τους παγκόσμιους συσχετισμούς.

Η ύπαρξη του ένυδρου μεθανίου έχει γίνει γνωστό από τη δεκαετία του 1930.Αλλά μόνο τα τελευταία 10 χρόνια έχει καταστεί ένα αντικείμενο σοβαρά υπόψη ως πιθανή πηγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα για το μέλλον. Είναι δυνατόν τώρα να υπολογίσουμε  τα διαθέσιμα συνολικά ποσά με κάποια εμπιστοσύνη. [1]

Εύφλεκτος πάγος από μεθάνιο και νερό

Πηγή: http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2292555/Japanese-breakthrough-country-extract-fuel-ice-reserves-locked-beneath-coast.html#ixzz2NSgeQfQe

Ένυδρο μεθάνιο σχηματίζεται όταν το νερό και το αέριο μεθάνιο συνδυάζονται σε θερμοκρασίες κάτω από 10 βαθμούς Κελσίου και πιέσεις μεγαλύτερες από 30 bar ή 30 φορές την κανονική ατμοσφαιρική πίεση.

Το μεθάνιο περιβάλλεται από τα μόρια του νερού και παγιδεύεται σε ένα μοριακό κλουβί.

Ως εκ τούτου, οι Χημικοί αποκαλούν αυτό το είδος της μοριακής δομής κλαθρικό (λατ. clatratus = με ράβδους, κλουβιά).

Οι υδρίτες μεθανίου αναπτύσσονται σε περιοχές με μόνιμο στρώμα πάγου στη γη ή κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.

Αυτοί συνήθως καλύπτονται από ένα στρώμα ιζημάτων.

Οι σχηματισμοί τους κάτω από το πυθμένα της θάλασσας απαιτούν ένα περιβάλλον με αρκετά υψηλή πίεση και χαμηλή θερμοκρασία.

Όσο πιο ζεστό το νερό είναι, τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η πίεση του νερού.

Έτσι, στην Αρκτική, οι υδρίτες μεθανίου μπορεί να βρεθούν κάτω από τα βάθη νερού της τάξης των 300 μέτρων, ενώ στις τροπικές περιοχές  μπορούν να βρεθούν  μόνο κάτω από τα 600 μέτρα.

Τα περισσότερα κοιτάσματα ένυδρου μεθανίου σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε βάθη νερού μεταξύ 500 και 3000 μέτρων. Τα ένυδρα άλατα είναι στερεά και άσπρα, παρόμοιο στην εμφάνιση με την κανονικό παγωμένο νερό. Όταν βγαίνουν από τον πυθμένα της θάλασσας αρχίζουν να σπάνε σιγά-σιγά. Αυτό απελευθερώνει το αέριο μεθάνιο το οποίο μπορεί στη συνέχεια να αναφλεγεί.[1]

Δείγματα θαλάσσιων ιζημάτων που περιέχουν υδρίτες. Αριστερά: Αν ειρηνικός, Δεξιά: Αν. Μεσόγειος (Όρη Αναξίμανδρου)
Πηγή: Ελληνική Γεώσφαιρα, Περιοδική έκδοση ΙΓΜΕ, Απρίλιος 2008,  ISSN: 1791-2210, Τόμος 2, Τεύχος 3

Πως εξορύσσεται;
Τρεις διαφορετικές διαδικασίες που εξετάζονται για την ανάκτηση του μεθανίου:
• Κυκλοφορία του νερού: Ζεστό νερό αντλείται μέσα στο κοίτασμα ένυδρου μεθανίου μέσω ενός πηγαδιού, αυξάνοντας τη θερμοκρασία μέχρι το σημείο όπου οι υδρίτες διασπώνται  και το μεθάνιο απελευθερώνεται.
• Αποσυμπίεση: Οι υψηλές πιέσεις κυριαρχούν στα στρώματα ένυδρου μεθανίου, λόγω των υπερκείμενων φορτίων  υδάτων και ιζημάτων. Γίνονται γεωτρήσεις στα κοιτάσματα από πάνω απελευθερώνοντας  την πίεση, όπως το τρύπημα του σωλήνα σε ένα λάστιχο ποδηλάτου. Με την πτώση της πίεσης οι υδρίτες διασπούνται  αργά και το μεθάνιο απελευθερώνεται.
• Ενέσεις με διοξείδιο του άνθρακα: Το μεθάνιο απελευθερώνεται από υδρίτες όταν είναι εμποτισμένο με ένα αέριο. Το διοξείδιο του άνθρακα εκτοπίζει το μεθάνιο στην ένωση εγκλεισμού, αντικαθιστώντας το στο μοριακό κλουβί. Ένα αποτέλεσμα αυτού είναι μια ισχυρότερη δέσμη του μορίου του νερού με το διοξείδιο του άνθρακα από ό, τι είχε με το μεθάνιο. Ο υδρίτης του  διοξείδιο του άνθρακα είναι έτσι σημαντικά πιο σταθερός από τον  υδρίτη μεθανίου. [1]

Αναπαράσταση των τριών μεθόδων εξόρυξης, Πηγή από την έκθεση που αναγράφεται στην παραπομπή [1]

Αποθέματα Υδριτών παγκοσμίως

(Methane Hydrates Reserves, Source: http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2292555/Japanese-breakthrough-country-extract-fuel-ice-reserves-locked-beneath-coast.html#ixzz2NSgeQfQe)

Εκτίμηση για τα αποθέματα δεν μπορεί να γίνει με ασφάλεια γιατί μιλάμε για μια καινούργια μορφή ενέργειας, το μόνο σίγουρο που μπορούμε να αναφέρουμε και αναφέρετε σε πολλές εκθέσεις  και από πολλούς ειδικούς είναι ότι ο πλανήτης μας περιέχει μεγάλες ποσότητες υδριτών μεθανίου. 

Παρακάτω παραθέτουμε 2 πηγές για τα αποθέματα.

‘Οι υδρίτες μεθανίου είναι μία από τις αναδυόμενες καθαρές πηγές ενέργειας του 21ου αιώνα. 

Τα πιθανά αποθέματα υδριτών   υπολογίζονται  21.000 σε τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τα οποία είναι περίπου 100 φορές τα συνολικά αποθέματα φυσικού αερίου παγκοσμίως μέχρι αυτήν την στιγμή. 

Υποθέτοντας το 10% του συνόλου των αποθεματικών ότι μπορούν να αξιοποιηθούν, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περίπου 600 χρόνια, όπως φαίνεται στους Πίνακες 9 και 10’.

(Source: A global survey of gas hydrate development and reserves :Specifically in the marine field Shyi-MinLu, Energy and Environment Research Laboratories ,Industrial Technology ResearchInstitute , Chutung ,Hsinchu310 ,Taiwan)

Η  πρώτη εκτίμηση είναι από έκθεση που κατέβηκε από την διεθνή επιστημονική βιβλιοθήκηhttp://www.sciencedirect.com/ , το όνομα και η προέλευση της παρατίθεται στις παραπομπές στο τέλος του άρθρου.[2]

Η δεύτερη εκτίμηση μας προέρχεται από την γερμανική ιστοσελίδα http://www.spiegel.de/από ένα άρθρο με τίτλο ‘Warning Signs on the Ocean Floor: China and India Exploit Icy Energy Reserves,By Gerald Traufetter’. Είναι παλιά η πηγή γιατί το άρθρο γράφτηκε το 2007, απλώς το παραθέτουμε για να τονίσουμε ότι πολλοί γεωπολιτικοί παγκόσμιοι δρώντες όπως η Γερμανία έχουν γνώση για τους υδρίτες μεθανίου εδώ και πολλά χρόνια.[3]

(Πηγή: http://www.spiegel.de/international/world/warning-signs-on-the-ocean-floor-china-and-india-exploit-icy-energy-reserves-a-523178.html)

Ιαπωνία η πρώτη χώρα που παράγει φυσικό αέριο από υδρίτες μεθανίου
Source: A global survey of gas hydrate development and reserves :Specifically in the marine field Shyi-MinLu, Energy and Environment Research Laboratories ,Industrial Technology ResearchInstitute , Chutung ,Hsinchu310 ,Taiwan

Ο Πρόεδρος Hirobumi Kawano της Ιαπωνική Κρατική Εταιρεία JOGMEG ανέφερε ότι  η εταιρεία έχει διεξάγει εργασίες προετοιμασίας για την πρώτη δοκιμή παραγωγής στην ανοικτή θάλασσα στα ανοικτά των ακτών της Ιαπωνίας στις χερσονήσους,  Atsumi και Shima, επίσης  η εταιρεία ξεκίνησε έναν έλεγχο ροής εφαρμόζοντας τη μέθοδο αποσυμπίεσης και επιβεβαίωσε την παραγωγή του αερίου μεθανίου από στρώματα υδριτών  μεθανίου στις 12 Μαρτίου, 2013.
Η  JOGMEC θα αρχίσει να αναλύει τα δεδομένα, ενώ συνεχίζει την εξέταση της ροής.[4]
Πιθανά κοιτάσματα υδριτών μεθανίου έχουν αναφερθεί σε θαλάσσια ιζήματα στο Nankai Trough από την ακτή του Ειρηνικού στην κεντρική Ιαπωνία, όπου το βάθος του νερού είναι πάνω από 500 μέτρα. Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα αποθέματα υδριτών μεθανίου αντιστοιχούν σε προμήθεια 100 χρόνων  φυσικού αερίου για την Ιαπωνία, καθιστώντας το μια σημαντική δυνητική πηγή ενέργειας.[5]

(Πηγή: http://www.jogmec.go.jp/english/oil/technology_015.html)

Ύπαρξη υδριτών μεθανίου στην Νοτιανατολική Μεσόγειο
Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενο άρθρο μας  (βλέπε εδώ) η ύπαρξη υδριτών μεθανίου ίσως είναι ο πραγματικός λόγος σύγκρουσης όλων των γεωπολιτικών δρώντων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και όχι τα συμβατικά αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Παρακάτω παραθέτουμε δύο φωτογραφίες που δείχνουνε τις πιθανές περιοχές ύπαρξης υδριτών μεθανίου στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Η πηγή των δύο φωτογραφιών είναι η εξής: Παρουσιάστηκε μία έκθεση  σε ένα συνέδριο εξειδικευμένο για υδρίτες μεθανίου με όνομα ΄Proceedings of the 7th International Conference on Gas Hydrates (ICGH 2011), Edinburgh, Scotland, United Kingdom, July 17-21, 2011’, το όνομα της έκθεσης είναι: ‘THE MEDITERRANEAN SEA: A NATURAL LABORATORY TO STUDY GAS HYDRATE DYNAMICS?’ από τους παρακάτω επιστήμονες;

• Daniel Praeg∗, Riccardo Geletti, Nigel Wardell Istituto Nazionale di Oceanografia e di Geofisica Sperimentale (OGS), Borgo Grotta Gigante 42C, Sgonico, 34010 Trieste, ITALY
• Vikram Unnithan Jacobs University Bremen, GERMANY
• Jean Mascle, Sebastien Migeon Géoazur, Villefranche-sur-Mer, FRANCE
• Angelo Camerlenghi Istitució Catalana de Recerca i Estudis Avançats (ICREA) c/o Universitat de Barcelona, SPAIN
Το γεωπολιτικό αποτύπωμα των υδριτών μεθανίου
Αν μέσα στα επόμενα 10 χρόνια και με ορίζοντα το 2020 η τεχνολογία εξόρυξης υδριτών μεθανίου καταστεί εμπορικά εκμεταλλεύσιμη και το κόστος εξόρυξης βιώσιμο οι γεωπολιτικές αλλαγές θα είναι τεκτονικές, κάποιες από αυτές θα είναι:
• Ολική απεξάρτηση της Ιαπωνίας από εισαγωγές φυσικού αερίου, μερική ίσως απεξάρτηση και της Κίνας.
• Σταδιακός παραγκωνισμός των χωρών παραγωγής συμβατικών μορφών υδρογονανθράκων όπως της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ, όχι όμως και της Ρωσίας η οποία έχει αρκετές πιθανές περιοχές ύπαρξης κοιτασμάτων υδριτών μεθανίου.
•  Μελλοντική τροφοδοσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε φυσικό αέριο από παραγωγή υδριτών μεθανίου από την Μαύρη θάλασσα και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
• Αύξηση της γεωπολιτικής σημασίας των παρακάτω περιοχών λόγω της ύπαρξης υδριτών μεθανίου: Νοτιανατολική Μεσόγειος, Νοτιοανατολική Ασία, Μαύρη Θάλασσα, Κασία Θάλασσα, Βόρεια θάλασσα και φυσικά οι θάλασσες γύρω από την Ινδία που φαίνεται να περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδριτών μεθανίου.

Από αυτά συνεπάγεται ότι η αμερικανική στροφή τα τελευταία χρόνια προς την Νοτιοανατολική Ασία ίσως δεν είναι μόνο η Κίνα αλλά ίσως και οι υδρίτες.

Τέλος θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι το ταξίδι τώρα ξεκινά και φαίνεται συναρπαστικό για αυτό δέστε τις ζώνες σας, η ιστορία των υδριτών μεθανίου τώρα ξεκίνησε και μπορεί να αλλάξει την ζωή πάνω στον πλανήτη μας όπως τον ξέρουμε μέχρι σήμερα.

* Αθανάσιος Πίτατζης, Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μεταπτυχιακός φοιτητής 2014-2015 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα) στο Μεταπτυχιακό Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου

[1] Μετάφραση κομματιών από τα αγγλικά από την έκθεση: world ocean review Marine  Resources –Opportunities  and Risks, ISBN 978-3-86648-221-0, Published by: maribus gGmbH, Pickhuben 2, D-20457 Hamburg, Germany, www.maribus.com, Chapter 3 Energy from burning ice

[2] Όλες οι πληροφορίες όπως και οι σχετικές εικόνες είναι από το άρθρο-έκθεση: A global survey of gas hydrate development and reserves :Specifically in the marine field Shyi-MinLu, Energy and Environment Research Laboratories ,Industrial Technology ResearchInstitute , Chutung ,Hsinchu310 ,Taiwan, http://www.sciencedirect.com/

[3] ‘Warning Signs on the Ocean Floor: China and India Exploit Icy Energy Reserves,By Gerald Traufetter’, : http://www.spiegel.de/international/world/warning-signs-on-the-ocean-floor-china-and-india-exploit-icy-energy-reserves-a-523178.html

[4] Μετάφραση από τα αγγλικά από την Ιστοσελίδα: http://www.jogmec.go.jp/english/news/release/release0110.html?recommend=1

[5] Μετάφραση από τα αγγλικά από την Ιστοσελίδα: http://www.jogmec.go.jp/english/oil/technology_015.html

πηγη