«Θρησκευτικοί εθνάρχες» οι Μούφτηδες

Στις εσωτερικές ισορροπίες της κυβέρνησης Παπαδήμου εναποτίθεται πλέον η προώθησπρος ψήφιση στη Βουλή του νομοσχεδίου που θα ρυθμίζει τον τρόπο ανάδειξης των μουφτήδων της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης.

Η διαμόρφωση του νέου θεσμικού πλαισίου είχε ξεκινήσει αμέσως μετά τις εκλογές του 2009 και αποσκοπούσε στην απόκρουση των πιέσεων που ασκεί η Τουρκία και οι ακραίοι κύκλοι της μειονότητας αναφορικά με το θέμα των μουφτήδων, αλλά, ταυτόχρονα, ανταποκρινόταν και στις απαιτήσεις μεγάλης μερίδας της μειονότητας, η οποία –όπως έχουν δείξει τουλάχιστον οι δύο τελευταίες εκλογικές διαδικασίες– έχει συμπαγώς μετακινηθεί προς το ΠΑΣΟΚ.

Σύμφωνα με απολύτως ασφαλείς πληροφορίες, η πρόταση νόμου, η οποία έχει διαμορφωθεί κατόπιν πλήθους διαβουλεύσεων και συναντήσεων, με πρωτοβουλία του γραφείου του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Θεόδωρου Πάγκαλου, εισηγείται ένα ανανεωμένο σύστημα ανάδειξης μουφτήδων στη Θράκη. 

Η συνήθης τουρκική προπαγάνδα, την οποία, δυστυχώς, συμμερίζονται και κορυφαία στελέχη της μειονότητας, υποστηρίζει πως οι μουφτήδες σε Ξάνθη, Κομοτηνή και Διδυμότειχο [Σ.Σ.: η Συνθήκη της Λοζάνης δεν αφορά στην Κω, όπου υπάρχει παρουσία Ελλήνων μουσουλμάνων, ή στην Αθήνα, όπου υπάρχει παρουσία μουσουλμάνων άλλων εθνικοτήτων] πρέπει να εκλέγονται.

Αυτό το αίτημα αποτελεί κατ’ ουσίαν το πρώτο σημαντικό βήμα για τη δημιουργία «θρησκευτικών εθναρχών», οι οποίοι, έχοντας ισχυρή θρησκευτική επιρροή, αποκτούν και «λαϊκή νομιμοποίηση» με τη διαδικασία της καθολικής εκλογής, υποκαθιστώντας έτσι κάθε άλλο πολιτικό παράγοντα –αιρετό ή μη– στην περιοχή.

Νομοσχέδιο

Το νέο νομοσχέδιο αναμένεται ότι θα προβλέπει τη διεύρυνση της Επιτροπής Θεολόγων που μέχρι τώρα εξέλεγε τον εκάστοτε μουφτή.

Με τον ισχύοντα νόμο, όταν εκλείπει ή παραιτείται ο μουφτής, η νομαρχία ορίζει τοποτηρητή, ο οποίος συγκαλεί κατόπιν μια επιτροπή δέκα εξεχουσών προσωπικοτήτων της μειονότητας, που τελικά αποφασίζουν ποιος ανάμεσα στους υποψηφίους θα είναι ο επόμενος μουφτής.

Στις μουσουλμανικές χώρες ακολουθείται διαφορετική πρακτική, καθώς εκεί συνέρχεται το Συμβούλιο των Ουλεμάδων –δηλαδή των θεολόγων–, που προτείνουν έναν υποψήφιο και αυτόν διορίζει –εφόσον δεν υπάρχει ένσταση– ο ανώτατος άρχοντας.

Η Ελλάδα προχωρά τώρα στη διεύρυνση του εκλεκτορικού σώματος, καθώς σε αυτό συμπεριλαμβάνει πλέον όχι μόνο τους θεολόγους, αλλά και τους εν ενεργεία ιμάμηδες, που, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, δεν ξεπερνούν τα εκατό άτομα. 

Η νέα διαδικασία προβλέπει ότι θα γίνεται κλήρωση, στην οποία δεν θα παρεμβάλλονται χριστιανοί, ώστε να επιλεγούν οι τριάντα που θα συγκροτήσουν και το τελικό εκλεκτορικό σώμα.

Η δε διαδικασία γίνεται σε χώρο που έχει ορίσει η Περιφέρεια, όπου και θα αναγιγνώσκονται τα ονόματα των υποψηφίων και κατόπιν θα αρχίζει η ψηφοφορία…

Στη διαδικασία αυτή, πάντως, η οποία επί του πρακτέου ανατρέπει κάθε πρότερο υπολογισμό, αντιδρά ήδη το τουρκικό προξενείο, καθώς αντιλαμβάνεται πως, λόγω της δυσκολίας των χειρισμών που μέχρι τώρα έχει συνηθίσει να κάνει, ενδέχεται να απωλέσει πλήρως τον έλεγχο των αιρετών στελεχών της μειονότητας και, μάλιστα, του πιο σημαντικού, του μουφτή.

Το νέο σύστημα ανάδειξης μουφτή ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στο αίτημα για ανοιχτή δια δικασία, χωρίς ανάμειξη μη μουσουλμάνων, αλλά, παρ’ όλα αυτά, κρύβει ορισμένους κινδύνους, λόγω της ιδιομορφίας της περιοχής και του τρόπου με τον οποίο τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να επεκτείνει την επιρροή του το τουρκικό προξενείο, χρησιμοποιώντας κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο και, φυσικά, πακτωλό χρημάτων.

Ακόμη και η διεύρυνση του εκλεκτορικού σώματος δεν εκμηδενίζει, εντούτοις, τη δυνατότητα του προξενείου να δώσει άτυπα το χρίσμα σε διαφορετικούς υποψηφίους, ώστε να μπορεί να αποκλείσει μη αρεστούς…

«Συμφέροντα» και θητεία

Συγχρόνως, ουδείς μπορεί να αποκλείσει τους μέχρι τώρα ψευδομουφτήδες Ιμπραήμ Σερίφ και Αχμέτ Μετέ –οι οποίοι κινούνται απροκάλυπτα ως συνήγοροι της τουρκικής πολιτικής στη Θράκη– να είναι υποψήφιοι σε αυτή τη δια δικασία, οπότε είναι προφανές το πρόβλημα που θα προκύψει στη διαχείριση καθημερινών θεμάτων της μειονότητας.

Παρά το γεγονός ότι το νέο νομοσχέδιο θα προβλέπει συγκεκριμένη θητεία, μικρότερη από τη δεκαετή που ισχύει σήμερα, δεν έχει διευκρινιστεί υπό ποίες προϋποθέσεις θα μπορεί να αποκλειστεί κάποια υποψηφιότητα, όπως προβλέπεται, δηλαδή, στις μουσουλμανικές χώρες.

Το γεγονός, πάντως, ότι διατηρείται η ιερονομική δικαιοδοσία των μουφτήδων, η οποία είναι ιδιαίτερα επικερδής –λόγω των γάμων, των διαζυγίων κ.ο.κ.–, θα αποτελεί κίνητρο και για προσωπικές επιδιώ ξεις και συμμαχίες, οι οποίες δεν συμβαδίζουν πάντοτε με τη «γραμμή» του προξενείου.

Ερώτημα αποτελεί η στάση που θα τηρήσουν οι δύο μειονοτικοί βουλευτές, ο Τσετίν Μάτατζη –ο οποίος, χωρίς συνέπειες από το κόμμα του, δεν έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Παπαδήμου, τη στιγμή, μάλιστα, που προπαγανδίζει και το κόμμα του Σαδίκ–, καθώς και ο έτερος βουλευτής, Αχμέτ Χατζηοσμάν, ο οποίος για μια ακόμη φορά προκαλεί ερωτήματα με τη στάση του, εμφανιζόμενος την περασμένη εβδομάδα στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να υποβάλει τα σέβη του στον Ταγίπ Ερντογάν –μετά την ανάρρωση του τελευταίου από την επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε– ως πρόεδρος της λεγόμενης «Συμβουλευτικής Επιτροπής Τουρκικής Μειονότητας Δυτικής Θράκης».

Η ισχύς της Σαρία

Ένα σημαντικό θέμα που αφορά στη μειονότητα είναι και οι επικρίσεις που ανά περιόδους δέχεται η χώρα μας ως προς την ισχύ της Σαρία από ευρωπαϊκές κυρίως χώρες, που δεν επιθυμούν να υπάρξει τέτοιου είδους πρότυπο και για τους χιλιάδες μουσουλμάνους πολίτες τους.

Η Ελλάδα δεν θα είχε, φυσικά, κανένα απολύτως πρόβλημα να καταργηθεί η ιερονομική δικαιοδοσία των μουφτήδων, αλλά υπενθυμίζει στους ξένους συνομιλητές πως δεν πρόκειται για εφαρμογή της Σαρία, αλλά για υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί με τη Συνθήκη της Λοζάνης και απαιτούν το σεβασμό των θρησκευτικών παραδόσεων της μειονότητας.

Μια τέτοια πρωτοβουλία από ελληνικής πλευράς στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία πιθανότατα να ερμηνευόταν με διαφορετικό τρόπο από τα ίδια τα μέλη της μειονότητας.

 Η Πολιτεία σε κάθε περίπτωση, πάντως, αναγνωρίζει και προστατεύει το δικαίωμα των μελών της μειονότητας να επιλέγουν τον πολιτικό γάμο ή και τη δικαστική λύση των γάμων, χωρίς να είναι υποχρεωτική η ανάμειξη του μουφτή.

Εξάλλου, και για λόγους πολιτικούς η διατήρηση και ο σεβασμός των θρησκευτικών αισθημάτων και παραδόσεων της μειονότητας αποτελούν συστατικό στοιχείο της συνολικής ελληνικής προσέγγισης στη βάση της Συνθήκης της Λοζάνης περί θρησκευτικής μειονότητας.

Επίκαιρα