Πεσόντες αεροπόροι

Την Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2010 πραγματοποιήθηκε η ετήσια τελετή επιμνημόσυνης δέησης υπέρ πεσόντων αεροπόρων στην πλατεία Καραϊσκάκη του Δήμου Αθηναίων. Στην τελετή παρέστη ο Υποπτέραρχος (Ι) Κωνσταντίνος Πριόνας, Διευθυντής Β' Κλάδου του ΓΕΑ. (Δελτίο Τύπου ΠΑ)

 Άποψη του μνημείου πεσόντων Αεροπόρων στην πλατεία Καραϊσκάκη του Δήμου Αθηναίων. (ΠΑ/Ασμίας ΤΜΑ Αντώνης Μενεξελής)

 

ΙΣΤΟΡΙΚΟ Π.Α
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ 1912 – 1913

• Η Αεροπορία μας άρχισε την πολεμική της δράση στις 5 Οκτωβρίου 1912 κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912 – 1913, με τον «Λόχο Αεροπόρων», από το πρώτο Αεροδρόμιο της Ελλάδας στη Λάρισα, για την απελευθέρωση των υπόδουλων, έως τότε περιοχών, από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στους βαλκανικούς πολέμους για την Ελευθερία των Ελληνικών εδαφών δυστυχώς έχουν καταγραφεί μόνον τρεις (3) ηρωικά πεσόντες Αεροπόροι.

Α’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1914 - 1918)

• Στην πρώτη Παγκόσμια σύρραξη (1914 - 1918), Η Ελληνική Αεροπορία, εντεταγμένη στο συμμαχικό συνασπισμό Αγγλίας – Γαλλίας, έδρασε αποτελεσματικά με εκσυγχρονισμένο το στόλο της. Οι νεκροί Έλληνες αεροπόροι του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανήλθαν στους δεκαεπτά (17). 

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (1919 - 1922)

• Κατά την Μικρασιατική εκστρατεία (1919 - 1922) για την απελευθέρωση των υποδούλων αδελφών και των Ελληνικών εδαφών, η Ελληνική Αεροπορία ύστερα από σκληρούς αγώνες υποχώρησε μεταξύ των τελευταίων από την Ιονική γη. Για την υλοποίηση «της Μεγάλης Ιδέας», 23 αθάνατοι Αεροπόροι, προσέφεραν τη ζωή τους, ως τίμημα.

Ας δούμε εν συντομία τις χρονολογίες σταθμό στην Ιστορία της Π.Α.

ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1923 - 1939

Μετά την λήξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ακολούθησε μακρά ειρηνική περίοδος, η Μεσοπολεμική, κατά την οποία η Π.Α ανασυγκροτήθηκε και εκσυγχρονίστηκε. 

• Το 1930 Ιδρύθηκε το Υπουργείο Αεροπορίας με ενοποιημένη πλέον την Πολεμική Αεροπορία, ως αυτοτελούς κλάδου των Ένοπλων Δυνάμεων. Πρώτος Υπουργός ήταν ο τότε Πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος.
• Το 1931, ιδρύθηκε στο Τατόι η Σχολή Αεροπορίας – μετέπειτα Σχολή Ικάρων, που υπήρξε το φυτώριο των νέων Ιπταμένων Αξιωματικών. 

• Το 1934, Ιδρύθηκε το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, ενώ στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού παρελήφθησαν αεροπλάνα νέων τύπων και εκτελέσθηκαν σημαντικά έργα υποδομής στα αεροδρόμια. 

• Το 1935, προβλέφθηκε από το ΓΕΑ η δημιουργία 22 Πολεμικών Μοιρών με 284 μαχητικά αεροσκάφη.
• Την Περίοδο 1936 – 1939, εν όψει του διαφαινόμενου Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καταρτίστηκε πενταετές πρόγραμμα το οποίο προέβλεπε την αγορά 275 πολεμικών αεροπλάνων, την κατασκευή αεροδρομίων και εγκαταστάσεων και την προμήθεια οπλισμού και πυρομαχικών.

ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1940 - 1941

• Στις 28 Οκτωβρίου 1940, με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, συνολικά 77 ελληνικά αεροπλάνα πρώτης γραμμής κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν 463 σύγχρονα ιταλικά. 

 

Παρά τη συντριπτική υπεροχή της Ιταλικής Αεροπορίας, η απαράμιλλη αυτοθυσία και ο ηρωισμός των πληρωμάτων και της θετικής υποστήριξης του υπόλοιπου προσωπικού εδάφους, ανέτρεψε από τις πρώτες ημέρες του πολέμου τα σχέδια των Ιταλών.

Το κατόρθωμα του Υποσμηναγού Ευάγγελου Γιάνναρη, του πρώτου Έλληνα αεροπόρου που έπεσε από τις ριπές των τεσσάρων ιταλικών καταδιωκτικών FIAT στις 30 Οκτωβρίου 1940 στη Βασιλειάδα Καστοριάς, το κατόρθωμα του Ανθυποσμηναγού Μαρίνου Μητραλέξη, στις 2 Νοεμβρίου του 1940, που «ροκάνισε» με την προπέλα του αεροπλάνου του PZL, το ιταλικό τρικινητήριο βομβαρδιστικό όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά του,το κατόρθωμα, την ίδια ημέρα, του πληρώματος του αεροπλάνου Breguet Bre 19 με πλήρωμα τον Ανθσγό Καρακίτσο και Σμια Κατσούλα, που εντόπισαν με χαμηλή πτήση την περίφημη ιταλική μεραρχία «Julia», τη στιγμή που είχε εισβάλει στην Πίνδο και κινούνταν μεταξύ Σαμαρίνας και Διστράτου για να καταλάβει το Μέτσοβο, ήταν σπουδαίο γεγονός που άλλαξε την έκβαση του πολέμου υπέρ της Ελλάδος. 

 

Όλα τα προαναφερθέντα κατορθώματα, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα ικανότητας, θάρρους και ηρωισμού, αλλά και βάλσαμο για τους 52 αθάνατους ήρωες αεροπόρους, που απέσπασαν το θαυμασμό των συμμάχων, αλλά και ταυτόχρονα των εχθρών της Ελλάδας.

Η ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΣΕ ΞΕΝΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ 1941 - 1944

 
Μετά την εαρινή επίθεση της πανίσχυρης Γερμανικής Πολεμικής μηχανής το 1941, η οποία ήταν συνέπεια της Ιταλικής ήττας, η Ελληνική Αεροπορία, με την τότε ονομασία Ελληνική Βασιλική Αεροπορία, έχασε σχεδόν όλο το αεροπορικό δυναμικό της, αλλά δεν υπέστειλε την ελληνική σημαία. 

 

Με την αιώνια ηρωική λεβεντιά που διακρίνει την ελληνική ψυχή και τον πόθο για ελευθερία, τα ελάχιστα εναπομείναντα, με τα ελληνικά χρώματα, αεροσκάφη και ο βασικός ανθρώπινος πυρήνας της, κατέφυγαν από τις 18 Απριλίου του 1941 στη Μέση Ανατολή για συνέχιση του αγώνα στο πλευρό των συμμάχων. 

Εννέα (9) αεροσκάφη και οι μαθητές της Σχολής Αεροπορίας με αρκετούς κυρίως Ιπταμένους Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς στις 23 Απριλίου 1941 κατόρθωσαν με πολλές δυσκολίες να καταφύγουν σε δύο αεροδρόμια, ένα της Αιγύπτου και ένα της Παλαιστίνης. 

 

Η Ελληνική Αεροπορική Δύναμη υπάγονταν στο Υπουργείο Αεροπορίας το οποίο έδρευε στο Κάιρο, αλλά υπό την επιχειρησιακή Διοίκηση των Συμμαχικών Αεροπορικών Δυνάμεων.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΜΟΙΡΩΝ ΣΤΗ Μ. ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΙΤΑΛΙΑ

 
Η Ελληνική Αεροπορία, άρχισε ταχεία εκπαίδευση, συγκροτώντας τρεις (3) Πολεμικές Μοίρες. Η εκπαίδευση Ιπταμένων και Τεχνικού προσωπικού πραγματοποιήθηκε στη Ροδεσία και την Ν. Αφρική.

 

Οι τρεις (3) Πολεμικές Μοίρες ήταν: η 13η ΜΕΒ, η 335 ΜΔ με Διοικητή τον συμπατριώτη μας Ι. Κέλλα, του οποίου η προτομή είναι στο βάθος μπροστά σας και η 336ΜΔ με Διοικητές τους Γ. Πάγγαλο πατέρα του πρώην Υπουργού και Γ. Δούκα πατέρα του νυν Υφυπουργού. 

Οι Θρυλικές Μοίρες της Ερήμου, εκτέλεσαν περισσότερες από 11.200 πολεμικές αποστολές που αντιστοιχούν σε 22.680 πολεμικές ώρες. 

 

Η 13η ΜΕΒ, εκτός των άλλων έριξε και 1300 τόνους βομβών. Στην Μέση Ανατολή, από τον Απρίλιο του 1941 έως τον Μάιο του 1944 και την Ιταλία, από τον Μάιο έως τον Νοέμβριο του 1944, έπεσαν στο βωμό του καθήκοντος, 70 Ιπτάμενοι και 10 επιπλέον Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί διαφόρων ειδικοτήτων οι οποίοι απεβίωσαν συνέπεια των κακουχιών του πολέμου στην καυτή έρημο. Επίσης άλλοι είκοσι (20) Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί εκτελέσθηκαν κατά τη Γερμανική κατοχή.

ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΣΠΑΡΑΓΜΟΣ 1946 - 1949

 
Μετά την απελευθέρωση το 1944, ακολουθεί ο άδικος αλληλοσπαραγμός της περιόδου 1946 – 1949. Η Π.Α είχε έντονη παρουσία εκτελώντας κυρίως αναγνωρίσεις και προσβολές στόχων, κατόπιν εντολής των προϊστάμενων κλιμακίων. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής έχασαν τη ζωή τους 71 Ιπτάμενοι.

ΚΟΡΕΑ 1950 - 1955

 
Το Νοέμβριο του 1950, μετά την λήξη των επιχειρήσεων του εμφυλίου πολέμου, θέλοντας η Ελλάδα να συνδράμει τον Ο.Η.Ε, απέστειλε στη Ν. Κορέα το 13ο Σμήνος Μεταφορών με αεροπλάνα C-47 (Dacota), μαζί με 67 Αξιωματικούς και οπλίτες. Μέχρι το 1955 το Σμήνος C-47 διακρίθηκε για την τόλμη και αποφασιστικότητα των πληρωμάτων της, πραγματοποίησε υπό δυσμενής συνθήκες 2916 πολεμικές αποστολές αερομεταφορών.
Δώδεκα (12) αξιωματικοί – υπαξιωματικοί και δύο αεροπλάνα δεν επέστρεψαν στα πάτρια εδάφη.

ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ Π.Α 1950 - 2008

 
Την δεκαετία του ΄50, με την είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ, τέθηκε σε εφαρμογή εκτεταμένο σχέδιο εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της ΠΑ, η οποία οργανώθηκε με τα Νατοϊκά πρότυπα και προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις των σύγχρονων εξελίξεων.
Στα πλαίσια αυτά, στις 30 Μαΐου 1952 συγκροτήθηκε η 110 Π.Μ στη Λάρισα. Στη νεοσυσταθείσα Πτέρυγα έγινε η υποδοχή των πρώτων μαχητικών αεριωθούμενων F-84G, με τα οποία εξοπλίσθηκε η πρώτη Πολεμική Μοίρα jet, η 337 Μοίρα Διώξεως Βομβαρδισμού.
Από το 1954 έως και σήμερα πραγματοποιήθηκε, σταδιακά, εκσυγχρονισμός της Π.Α με την αγορά μαχητικών Αεροσκαφών, radars και οπλικών συστημάτων πρώτης δεύτερης και τρίτης γενιάς, με τελευταία τα υπερσύγχρονα Mirage 2000-5, F-16 block 50 plus και πυραυλικά συστήματα εδάφους αέρους Patriot κλπ. 

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ 1974

 
Τον Ιούλιο του 1974, η 354 Μοίρα με αεροσκάφη Noratlas έγραψε λαμπρή ιστορία με την περίφημη επιχείρηση αερομεταφοράς των Ελλήνων καταδρομέων από την Κρήτη στην μαρτυρική Κύπρο. Παρά την παλαιότητα των αεροσκαφών Noratlas, τα οποία δεν έφεραν ουσιώδη για την νυχτερινή πτήση ραδιοναυτιλιακά βοηθήματα, τα πληρώματα των 12 από τα 15 αεροσκάφη προσγείωσαν τα Noratlas στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, κάτω από τα αντιαεροπορικά πυρά των φιλικών και εχθρικών στρατευμάτων. Η κατάρριψη ενός αεροσκάφους στοίχισε τη ζωή του ηρωικού πληρώματος τεσσάρων (4) Αξιωματικών και των 27 από τους 28 αλεξιπτωτιστές των καταδρομών του Στρατού Ξηράς.

Π.Α ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

 
Η Π.Α τα τελευταία 33 χρόνια βρίσκεται σε ετοιμότητα ολόκληρο το εικοσιτετράωρο και «οι άγρυπνοι φρουροί του Αιγαίου», οι αεροπόροι μας, με το υψηλό τους φρόνημα, χειρίζονται με δεξιότητα τα υπερσύγχρονα μαχητικά Mirage και F-16 σε κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας και είναι έτοιμοι για το υπέρτατο καθήκον, τη θυσία για την πατρίδα.
Τα ατρόμητα Ελληνόπουλα είναι η αιχμή του δόρατος, η αδιαπέραστη ασπίδα. Πετούν καθημερινά, πολεμούν στο Αιγαίο, ημέρα και νύχτα, ταγμένα να διαφυλάττουν Θερμοπύλες, χαράζοντας τον δρόμο της ειρήνης δια της αποτροπής. Ο καθημερινός «αεροπορικός πόλεμος» στο Αιγαίο, εκτός από το βαρύ τίμημα που προσθέτει στην εθνική οικονομία της χώρας, έχει και ένα βαρύτερο τίμημα: τα θανατηφόρα ατυχήματα των αεροπόρων κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της αποστολής. Η συνεχής επαγρύπνηση και ετοιμότητα, οι πιθανές απρόβλεπτες αστοχίες υλικών, η κούραση, η πίεση, πολλές φορές, για καλύτερα αποτελέσματα, και ο υπέρμετρος ζήλος των ιπταμένων για να νικήσουν τη μάχη, έστω και για εκπαιδευτικούς σκοπούς, συνθέτουν το ατύχημα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, τα τελευταία 20 έτη, 1987 – 2007, έπεσαν για την πατρίδα, 90 Αεροπόροι Αξιωματικοί. Συνολικά οι πεσόντες αεροπόροι στη «ειρηνική περίοδο» είναι περισσότεροι απ’ ότι στους δύο πολέμους 1912 - 13 και 1940 -41. Ο συνολικός αριθμός των υπέρ πατρίδος πεσόντων αεροπόρων μέχρι σήμερα ανέρχεται σε 672.
Όλα αυτά τα χρόνια δράσης της Π.Α διαπιστώθηκε ότι, σε κάποιους αεροπόρους μας, η τύχη ήταν περισσότερο σκληρή, διότι στέρησε σ’ αυτούς όχι μόνο τη ζωή αλλά και έναν απλό τάφο. Είναι και αυτό ένα χαρακτηριστικό των αεροπόρων. Εμείς οι σημερινοί Αεροπόροι, διατηρούμε αναλλοίωτη την εκτίμησή μας προς όλους τους τότε πολεμιστές και τους διαβεβαιώνουμε ότι, το παράδειγμά τους, θα μας συνοδεύει πάντα στην πορεία μας στην Πολεμική Αεροπορία και εκφράζουμε στους μεγάλους «Απόντες» τον θαυμασμό και τον σεβασμό μας.
Κύριε Υφυπουργέ, σας διαβεβαιώνουμε ότι, οι σύγχρονοι Ίκαροί μας, θα συνεχίζουν να πετούν ακούραστοι, με ζήλο και ενδιαφέρον, και θα αποτελούν αξιόπιστη δύναμη αποτροπής, απολύτως σύγχρονη και ικανή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου Αιώνα. Οι Αεροπόροι μας, δε θα διστάσουν να αποστείλουν σαφές μήνυμα και να θυμίσουν σε αυτούς που δεν έχουν μνήμη τις θυσίες των ηρωικά πεσόντων Αεροπόρων, στο Βαλκανικό μέτωπο, στα Δαρδανέλια, στη Μικρά Ασία, στην Πίνδο, στη Μέση Ανατολή και την Μαρτυρική Κύπρο.
Παράλληλα, ευχόμαστε και παρακαλούμε με ευλάβεια την Παναγία και τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ προστάτες της Π.Α, να βοηθήσουν να μην χαθούν άδικα άλλοι ήρωες: όπως ο Μπρίντακ, ο Σιαλμάς, ο Παρούσης, ο Ηλιάκης, το πλήρωμα των πεσόντων στις καλοκαιρινές πυρκαγιές Σμηναγός Στοϊλίδης Δ. και ο Υποσμηναγός Χατζούδης Ι. και του τελευταίου ήρωα νεκρού Σμηναγού Αθ. Μπατσαρά που έπεσε στο Β. Αιγαίο, στις 5 Δεκεμβρίου 2007, παραμονές των αναβληθέντων εγκαινίων του μνημείου αυτού που εγκαινιάζουμε τελικά σήμερα.
Ας είναι αιώνια η μνήμη όλων των 672 πεσόντων Αξιωματικών αεροπόρων, που θυσιάστηκαν για την πατρίδα και την αεροπορική ιδέα.

Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. Χρήστος Βάγιας  (25.05.2009)

ΠΗΓΗ