Το παρασκήνιο των ευρωτουρκικών σχέσεων

ΤΟΥ ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ, Aγκυρα 

Η εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας

Μία κατάσταση de facto ειδικών σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αυτό που αναδεικνύεται από το παρασκήνιο που υπάρχει την περίοδο αυτή στο πλαίσιο τόσο των ευρωτουρκικών σχέσεων όσο και των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ. 

Nα σημειωθεί ότι πλησιάζουν δύο σημαντικές ημερομηνίες: Πρώτον, η σύνοδος αρχηγών κρατών του ΝΑΤΟ που θα γίνει στις 20-21 Νοεμβρίου στη Λισαβόνα και, δεύτερον, η σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο τέλος του έτους.

Το ενδιαφέρον είναι ότι το όλο παρασκήνιο σχετίζεται και με σημαντικά ζητήματα τα οποία συνδέονται με μια σειρά από θέματα, όπως είναι το κατά πόσο θα εφαρμόσει η Τουρκία το Πρωτόκολλο της Άγκυρας. Αν, δηλαδή, θα ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της στα κυπριακά πλοία και αεροσκάφη. 

Οι παρασκηνιακές κινήσεις και το «παζάρι» που έχει στηθεί αυτή την περίοδο, εκτός από την εμπλοκή του ΝΑΤΟ, εξελίσσεται μέσω συγκεκριμένων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ κ. Άντερς Φογκ Ρασμούσεν στις 7 Οκτωβρίου επισκέφθηκε την Άγκυρα. Από την πρώτη στιγμή δήλωσε ότι στόχος του είναι η ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ. Ουσιαστικά πρόκειται για το «ξεμπλοκάρισμα» των σχέσεων αυτών. 

Η Άγκυρα, από το 2004 που εντάχθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ, ασκεί ως μέλος του ΝΑΤΟ βέτο στη «συνεργασία για την ειρήνη», δηλαδή τη χρησιμοποίηση νατοϊκών δυνάμεων για επιχειρήσεις της ΕΕ. Κι αυτό, λόγω παρουσίας της Κύπρου. Ταυτόχρονα, η Κύπρος ασκεί βέτο στη συμμετοχή της Τουρκίας στον Ευρωπαϊκό Αμυντικό Οργανισμό. 

Η φόρμουλα την οποία προωθεί ο κ. Ρασμούσεν είναι η υπογραφή συμφωνίας ασφαλείας μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ.
Ο γενικός γραμματέας προτείνει επίσης να υπογραφεί συμφωνία και μεταξύ της Τουρκίας και του Ευρωπαϊκού Αμυντικού Οργανισμού. 

Με τον τρόπο αυτό φιλοδοξεί ότι θα αρθούν αμοιβαίως τα δύο βέτο και θα προχωρήσουν οι σχέσεις ΝΑΤΟ – ΕΕ.

Ευρωτουρκικές σχέσεις

Η φόρμουλα αυτή παραμερίζει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, πράγμα το οποίο είναι στοιχείο και του παρασκηνίου στις ευρωτουρκικές σχέσεις. 

Την εβδομάδα που πέρασε, επισκέφθηκαν την Τουρκία δύο επίτροποι της ΕΕ. Η επί των Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας επίτροπος κυρία Μαρία Δαμανάκη και ο επί της Ενέργειας κ. Γκίντερ Έτινγκερ. Πρόκειται για δύο από τα κεφάλαια που έχουν «παγώσει». 

Σχετίζονται με την υπόθεση του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας. Ένας από τους δύο όρους που θέτουν οι χώρες-μέλη της ΕΕ για να ανοίξει το κεφάλαιο της αλιείας είναι να εφαρμόσει η Τουρκία το Πρωτόκολλο της Άγκυρας.

Το δεύτερο αφορά τη διοικητική εναρμόνιση.
Η κυρία Δαμανάκη επισκέφθηκε την Τουρκία για να προωθήσει την πρόταση της συνεργασίας ανεξάρτητα από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και το αν θα ανοίξουν ή όχι τα κεφάλαια. 

Συγκεκριμένα, πρότεινε τη σύσταση κοινής επιτροπής ΕΕ – Τουρκίας για την αλιεία, μέσω της οποίας η Τουρκία θα μετάσχει στον εποπτικό μηχανισμό της ΕΕ για την αλιεία στις ευρωπαϊκές θάλασσες. 

Η κυρία Δαμανάκη ελπίζει ότι η επιτροπή θα συσταθεί μέχρι το Δεκέμβριο, πράγμα που σημαίνει ότι, αν μη τι άλλο, είδε φως κατά τις συνομιλίες της στην Άγκυρα.
Ως προς την ενέργεια, δεν προέκυψε κάτι συγκεκριμένο, τουλάχιστον υπό μορφή ανακοίνωσης.

Το συμπέρασμα είναι ότι σε επιμέρους τομείς η ΕΕ προτείνει συνεργασία όχι μόνο με την έννοια της γενικής και αόριστης συνεργασίας σε ένα στενό πλαίσιο αμιγώς ευρωτουρκικής συνεργασίας, αλλά με τρόπο που θα εντάσσει την Τουρκία σε μηχανισμούς των Βρυξελλών.

Ελπίδες για άνοιγμα τριών κεφαλαίων στη διαπραγμάτευση άφησε πάντως ο υπουργός Εξωτερικών κ. Μπερνάρ Κουσνέρ που επισκέφθηκε την Άγκυρα, επαναλαμβάνοντας την πάγια θέση της Γαλλίας απέναντι στην τουρκική ένταξη. 

Όπως δήλωσε στον ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου, μπορούν να ανοίξουν τρία κεφάλαια: αυτό του ανταγωνισμού, της πολιτικής για την απασχόληση και της μεταρρύθμισης των δημοσίων έργων.

Για να ανοίξουν, ωστόσο, αυτά τα κεφάλαια, πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις, είπε, μην παραλείποντας να προσθέσει ότι η θέση της Γαλλίας (όπως και της Γερμανίας) είναι γνωστή για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.
ΠΗΓΗ