Τέσσερις παραστάσεις για τα 2.500 χρόνια του Μαραθώνα
Σε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Λυρικής Σκηνής εξελίσσεται η πατριωτική όπερα του Παύλου Καρρέρ «Μαραθών - Σαλαμίς». Αυτήν την φορά η επί 115 χρόνια ξεχασμένη όπερα ανεβαίνει στις 29, 30, 31 Οκτωβρίου και 2 Νοεμβρίου στην Λυρική Σκηνή για να τιμηθεί η επέτειος των 2.500 χρόνων από τη μάχη του Μαραθώνα.
Ο Παύλος Καρρέρ γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1829. Το 1850 μεταβαίνει στο Μιλάνο και σπουδάζει μουσική, ενώ παράλληλα ανεβάζει τα πρώτα του μελοδράματα. Όμως, όταν η Σκάλα του Μιλάνο αρνηθεί να ανεβάσει μία του όπερα, αποφασίζει να επιστρέψει το 1857 στη Ζάκυνθο.
Πέρα όμως από τα πρώτα μελοδράματα, ο Καρρέρ θα γράψει το κλασικό δημώδες «Ο Γέρος Δήμος», σε στίχους Βαλαωρίτη. Όπως γράφει ο Κώστας Μυλωνάς στην «Ιστορία του Ελληνικού Τραγουδιού», αυτό το τραγούδι «φανερώνει πως οι "ιταλότροποι" συνθέτες κατάφεραν σε αρκετές περιπτώσεις να δώσουν σπάνια δείγματα αυθεντικής μουσικής, αυτόχρημα ελληνικής». Το 1858 πάει στην Αθήνα και ξεκινάει να γράφει μελοδράματα πατριωτικού περιεχομένου.
Το πρώτο έργο του ήταν ο «Μάρκος Μπότσαρης», το οποίο παρουσίασε στον ελληνολάτρη βασιλιά Όθωνα. Το έργο του θα παρουσιαστεί σε περιοδεία το 1864 στη Ζάκυνθο, όπου ξεσηκώνει πατριωτικό ενθουσιασμό και οι αγγλικές αρχές του απαγορεύουν την παρουσία του το νησί.
Παράλληλα, ο δήμαρχος της Πάτρας θα το απαγορεύσει, με το ραγιαδίστικο σκεπτικό του τι θα πουν οι Μεγάλες Δυνάμεις και η Τουρκία. Τα υπόλοιπα έργα του Καρρέρ περιλαμβάνουν την «Κυρά Φροσύνη» και τη «Δέσπω».
Όπως γράφει ο μουσικολόγος Λεοτσάκος για τις όπερες του Παύλου Καρρέρ, «οι περισσότερες θαρρείς και είναι έτοιμες να αρχίσουν πρόβες την ίδια στιγμή. Ύστερα τα λιμπρέτα του: είναι σύντομα, καλογραμμένα, από ανθρώπους που ξέρουν τη σκηνή και τα μυστικά της.
Το μουσικό του ύφος: εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι κινείται μεταξύ του Ντονιτσέτι και πρώιμου Βέρντι. Όσο όμως κανείς εξοικοιώνεται μαζί του, αποκομίζει την αίσθηση ενός γνώριμου ιδιώματος που ο Καρρέρ χρησιμοποιεί για να αρθρώσει τη δική του σκέψη, το δικό του λόγο».
"Δύο ιστορικοτάτας νίκας"
Όμως το πιο ολοκληρωμένο του έργο υπήρξε το «Μαραθών -Σαλαμίς», γραμμένο το 1888.
Ο ίδιος γράφει στα απομνημονεύματα του το πως εμπνεύστηκε το έργο: «Αναγιγνώσκων και μελετών πολλάς ημέρας την Αρχαίαν Ιστορίαν των Ελλήνων ενόμισα κατάλληλον δια μελόδραμα την εποχή την εγκλίουσα δύο εκ των περηφανεστάτων κατορθωμάτων και δηλαδή τας δύο ιστορικοτάτας νίκας των Ελλήνων εν Μαραθώνι και εν Σαλαμίνι».
Ο Καρρέρ έγραψε την υπόθεση σκηνή προς σκηνή και έδωσε το κείμενο στον Ζακυνθηνό ποιητή Αγαμέμνoνα Μαρτζόκη να γράψει το λιμπρέτο.
Η πλοκή του έργου έχει ως εξής: ο Αλέξανδρος, ένας Μακεδόνας στρατηγός που πολεμά με το μέρος των Περσών, έρχεται στην Αθήνα για να πείσει τους Αθηναίους να υπογράψουν μία αξιοπρεπή συνθήκη με τους Πέρσες γιατί δεν πρόκειται να υπάρξει δεύτερος Μαραθώνας, μιας και ο Περσικός στρατός είναι πολλαπλάσιος (στην πραγματικότητα πρόκειται για τον Αλέξανδρο τον Α' τον Περδίκα που προσπάθησε να πείσει τους Έλληνες μετά τη Σαλαμίνα).
Στο μεταξύ, στο σπίτι του Θεμιστοκλή δουλεύει η Περσίδα υπηρέτρια Φεντίμα, η οποία είχε δεσμό με τον Αλέξανδρο από τον οποίο απέκτησε ένα παιδί.
Στο μεταξύ η κόρη του Θεμιστοκλή, η Μύρτη, είναι και αυτή ερωτευμένη μαζί του. Όταν βρεθούν ο Αλέξανδρος με την Φεντίμα, εκείνος απορρίπτει την πρότασή της να αναγνωρίσει το παιδί και εκείνη ως δεύτερη Μήδεια, αποπειράται να το σκοτώσει μπροστά του.
Εκείνος θα το σώσει και θα δικαιολογηθεί στον Θεμιστοκλή και την οικογένεια που έρχονται από το διπλανό δωμάτιο, ότι η Φεντίμα έχασε συγγενή της στην μάχη.
Ο Θεμιστοκλής στέλνει απεσταλμένο στο μαντείο των Δελφών και η Πυθία του δίνει το διάσημο χρησμό για τα ξύλινα κάστρα. Η Φεντίμα μένει πιστή στον Θεμιστοκλή και αποφασίζει να πάει με καθοδήγηση του να πείσει τον Ξέρξη να επιτεθεί για να νικήσουν οι Έλληνες.
Ο Αλέξανδρος όμως την θεωρεί πράκτορα του Ξέρξη και την σκοτώνει.
Όταν καταλαβαίνει το λάθος του αρχίζει να κλαίει. Ακολουθεί η νικηφόρα ναυμαχία με τους Έλληνες να πανηγυρίζουν την νίκη τους.
Κράμα λυρικής και επικής μουσικής
Πρέπει να πούμε ότι ο πραγματικός λόγος που δεν ανέβηκε η όπερα στην εποχή της, ήταν ότι η Εκκλησία αντέδρασε στην σκηνή με το μαντείο των Δελφών γιατί δεν ανεχόταν να βλέπει επί σκηνής τους Έλληνες να λατρεύουν την προγονική τους θρησκεία.
Επίσης ο Λεοτσάκος θεωρεί ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε και το ιδεολόγημα της «καθ' ημάς Ανατολής», το οποίο μισούσε κάθε τι δυτικό και τροχοπέδησε κάθε προσπάθεια για εξέλιξη της ελληνικής έντεχνης μουσικής.
Όμως όπως λέει ο τενόρος Γιάννης Χριστόπουλος, η όπερα «Μαραθων -Σαλαμίς «είναι ένα κράμα επικής και λυρικής μουσικής που είναι τόσο υπέροχη που θα άξιζε να παιχθεί στο εξωτερικό».
Η όπερα «Μαραθών -Σαλαμίς» ανεβαίνει σε μουσική διεύθυνση Βύρωνα Φιδετζή, σκηνοθεσία Ισίδωρου Σιδέρη και σκηνικά Γιάννη Μετζικώφ. Στο ρόλο της Φεντίμα η Τσέλια Κοστέα (29 & 31/10) και η Σοφία Κυανίδου (30/10). Στο ρόλο του Θεμιστοκλή ο Τάσος Χριστογιαννόπουλος (29, 31/10) και ο Κύρος Πατσαλίδης.
Στο ρόλο του Αλέξανδρου ο Γιάννης Χριστόπουλος (29 και 31/10) και ο Αντώνης Κορωναίος. Στο ρόλο της Μυρτούς η Μαρίτα Παπαρίζου (21 και 31/10) και η Μαρισία Παπαλεξίου. Στο ρόλο του Ποιητή, η Μαργαρίτα Βαρλάμου. Στον ρόλο του Ξέρξη, ο Δημήτρης Κασιούμης. Στο ρόλο της Πυθίας η Άρτεμις Μπόγρη (29 &31/10) και η Ρόζα Πουλημένου.
Συμμετέχουν η Ορχήστρα και η Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και οι χορευτές του Μπαλέτου και της Σχολής Χορού της ΕΛΣ. Η χορογραφία είναι του Κυριάκου Κοσμίδη. Η διεύθυνση Μπάντας του Γιώργου Αραβίδη.
Γιώργος Πισσαλίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου