Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2011

Τουρκία: Η επιλογή της εγκατάλειψης της ευρωπαϊκής της πορείας

 

Με τον Νικόλα Ιωάννου

Το τελευταίο διάστημα όλο και πιο συχνά η Τουρκία δηλώνει ότι η πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δεν είναι μονόδρομος, προειδοποιώντας και απειλώντας τόσο την ίδια την ΕΕ όσο και άλλους ενδιαφερόμενους, ανάμεσά τους ασφαλώς και η Κύπρος. 

Το νέο δόγμα που ακολουθείται επιμελώς στην εξωτερική πολιτική της Άγκυρας, πολιτική μηδενικών προβλημάτων με τα γειτονικά κράτη και ανοίγματος προς τη Μέση Ανατολή, σηματοδοτεί για πολλούς αναλυτές στροφή στην εξωτερική της πολιτική ως απάντηση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην πορεία της προς την ΕΕ, λόγω κυρίως του μπλοκαρίσματος πολλών ενταξιακών κεφαλαίων. 


Η πολιτική στροφή της Τουρκίας προς τη Μέση Ανατολή είναι μια πραγματικότητα η οποία πηγάζει αφενός από τους γεωστρατηγικούς της στόχους, την αναβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή αυτή, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα, αφετέρου δε από την έμφυτη ιδεολογική στροφή του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΔΑ) προς την Ανατολή, λόγω της ισλαμικής-θρησκευτικής του ταυτότητας. 

Το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, είναι κατά πόσον η στροφή αυτή μπορεί να αντικαταστήσει την πορεία της προς την Ευρώπη και αν οι απειλές της Τουρκίας για εθελούσια εγκατάλειψη της ευρωπαϊκής της πορείας αποτελούν πραγματικές και ειλικρινείς προθέσεις. 

Αναλύοντας κάποιος τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία από την άνοδο του ΚΔΑ στην εξουσία και κυρίως από το 2004 και μετά, μπορεί εύκολα να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ΚΔΑ αποτελεί το πρώτο ισλαμικό κόμμα που καταφέρνει να επιβιώσει για τόσο μακρό χρονικό διάστημα όντας στην εξουσία, ξεπερνώντας επιτυχώς αλλεπάλληλες προσπάθειες πραξικοπημάτων από το κεμαλικό κατεστημένο. 

Πού οφείλεται αυτή η αντοχή του ΚΔΑ; Προφανώς υπάρχουν πολλοί λόγοι, ανάλογα και με την οπτική γωνία που αναλύει κάποιος το ζήτημα. 

Ο κυριότερος ίσως από αυτούς είναι η πορεία προς την ΕΕ και οι αλλαγές που αυτή επιβάλλει και επιφέρει ή που απλά γίνονται στο όνομά της. 

Το ΚΔΑ προχώρησε την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση, τόλμησε και προώθησε δημοκρατικά ανοίγματα και μεταρρυθμίσεις αξιοσημείωτες για τα δεδομένα της Τουρκίας, οι οποίες πολλές φορές έρχονται σε αντίθεση με το συντηρητικό και ισλαμικό του χαρακτήρα, ως το μοναδικό τρόπο πολιτικής του επιβίωσης και αντίστασης στα στρατιωτικά και δικαστικά πραξικοπήματα.

Από την άλλη, οι κεμαλιστές και ο στρατός οι οποίοι θα ανέμενε κανείς ότι -ως συνεχιστές των ιδεών του Μουσταφά Κεμάλ, ως επιτηρητές της κοσμικότητας του κράτους και του δυτικού προσανατολισμού του- θα προωθούσαν πιο έντονα την πορεία της χώρας προς την Ευρώπη, δεν το έπραξαν φοβούμενοι ότι η εκδημοκρατικοποίηση θα οδηγούσε σε αλλαγή πλεύσης της χώρας και επιστροφή στο οθωμανικό παρελθόν. 

Η πιο πάνω ιδιομορφία που παρουσιάζει η πολιτική σκηνή της Τουρκίας δεν τεκμηριώνει πολιτικά τις απειλές για εθελούσια διακοπή της ενταξιακής της πορείας. 

Η διατήρηση της Τουρκίας σε ευρωπαϊκή τροχιά εγγυάται σε μεγάλο βαθμό τη διατήρηση του ΚΔΑ στο πολιτικό σκηνικό και συνεπώς αποτελεί μονόδρομο για το κόμμα του Ερντογάν. Εθελούσια διακοπή της ευρωπαϊκής πορείας θα αποτελούσε πολιτική αυτοκτονία και δώρο προς τους κεμαλιστές.

Οι κεμαλιστές, από την άλλη, δεν είναι σε θέση να σταματήσουν τις αναγκαίες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, καθώς ανακοπή της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας θα αυτοκαταργούσε το ρόλο τους ως φορέων εκσυγχρονισμού και εκδυτικισμού.

Οι δύο κύριες πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία σήμερα φαίνεται να είναι, για διαφορετικούς λόγους, αυτοεγκλωβισμένες στη συνέχιση της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας. 

ΝΙΚΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
Οικονομολόγος / Τουρκολόγος
sigmalive.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: