ΑΠΟΣΤΟΛΗ – Στα ιπτάμενα ραντάρ της 380 Μοίρας ΑΣΕΠΕ

Πρόκειται για μια μοναδική στο είδος της μονάδα στην Πολεμική Αεροπορία που διαθέτει τα πλέον προηγμένα τεχνολογικά αεροσκάφη, με την ικανότητα άγρυπνης επιτήρησης του Ελληνικού Εναέριου Χώρου!

Η 380Μ ΑΣΕΠΕ (Αερομεταφερόμενων Συστημάτων Έγκαιρης Προειδοποίησης και Ελέγχου) «Ουρανός» που εδρεύει στην 112 Πτέρυγα Μάχης, είναι ο πολλαπλασιαστής ισχύος της ελληνικής αεράμυνας, παρέχοντας μοναδικές δυνατότητες για την διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων.

Γράφει ο Απόλλων Γ. Λεονταρίτης

Λίγοι ίσως μπορούν να αντιληφθούν τις πραγματικές διαστάσεις του έργου και των δυνατοτήτων της Μοίρας ΑΣΕΠΕ,  η οποία έχει στρατηγικό ρόλο για την Άμυνα της χώρας. Η πληροφορία είναι όπλο και στον αεροπορικό πόλεμο κερδίζει αυτός που έχει την συνολική εικόνα του πεδίου της μάχης!

Με έναν μεγάλο αριθμό έμπειρων χειριστών και πληρωμάτων για τα συστήματα αποστολής, η 380Μ ΑΣΕΠΕ είναι μια Μοίρα που αξιοποιεί τεχνολογία αιχμής επενδύοντας όμως στο πρωτίστως ανθρώπινο δυναμικό της.

Αυτοί είναι άλλωστε οι άνθρωποι που με τις ικανότητες τους είναι σε θέση να διευθύνουν πολύπλοκες αεροπορικές επιχειρήσεις και να μεταφέρουν την αεροπορική εικόνα σε Κέντρα Διοίκησης, ενώ στην διορατικότητα τους, έγκειται η πρόβλεψη για το πώς θα εξελιχθεί μια κατάσταση στον αέρα, καθώς το σύστημα Erieye δίνει την ικανότητα επιτήρησης σε πολύ μεγάλες αποστάσεις.

«Αποσαφηνισμένη»  αεροπορική εικόνα στο Αιγαίο

 Ενδεικτικό των ικανοτήτων της 380Μ ΑΣΕΠΕ, είναι ότι μπορεί ανα πάσα στιγμή με 2 μόνο από τα ιπτάμενα ραντάρ που διαθέτει, να θέσει υπό την πλήρη επιτήρηση της το σύνολο του ΕΕΧ, παρέχοντας πλήρη και το κυριότερο «αποσαφηνισμένη εικόνα» ,καλύπτοντας οποιαδήποτε κενό υπάρχει στην αεράμυνα σε περίοδο επιχειρήσεων.

Το πόσο σημαντικός παράγοντας είναι η «αποσαφηνισμένη» εικόνα του εναέριου χώρου αποτέλεσε ένα από τα ζητήματα που συζητήσαμε επισταμένα με τον Διοικητή και τον ΑΕ της Μοίρας, οι οποίοι  κατέστησαν σαφές ότι είναι τεράστιο το πλεονέκτημα να γνωρίζεις ποιος είναι φίλιος και εχθρός σε ένα κορεσμένο περιβάλλον όπως είναι αυτό του Αιγαίου.

Οι ετοιμότητες που υπάρχουν προβλέπουν εφόσον απαιτηθεί την απογείωση αεροσκάφους σε λιγότερο από μια ώρα, σε 24ωρη βάση 365μέρες το χρόνο – πέραν των καθημερινών πτήσεων που διεξάγονται για την εκπαίδευση των πληρωμάτων, μαζί με Μοίρες μαχητικών της ΠΑ σε Αιγαίο και Ιόνιο.

Την απαίτηση αυτή υλοποιούν οι υπόλογοι και τεχνικοί όλων των ειδικοτήτων της 380Μ ΑΣΕΠΕ, οι οποίοι σηκώνουν στους ώμους τους το δυσανάλογα μεγάλο έργο που τους αναλογεί προκειμένου τα αεροσκάφη να είναι έτοιμα να σηκωθούν στον αέρα όταν απαιτηθεί.

Κρίσιμος παράγοντας είναι η υψηλή κατάρτιση και εξειδίκευση που διαθέτουν σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση της ευελιξίας που προσφέρει το EMB-145H, αφού πρόκειται για ένα αεροσκάφος που βασίζεται σε πολιτικά πρότυπα και προσφέρει υψηλή διαθεσιμότητα και σχετικά μικρότερες απαιτήσεις συντήρησης από άλλους τύπους.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Μοίρα μπορεί να επιχειρήσει σχεδόν από οποιοδήποτε αεροδρόμιο πέραν της μητρικής βάσης με ελάχιστη υποστήριξη, γεγονός που συμβάλει καθοριστικά στις υψηλές διαθεσιμότητες που επιτυγχάνονται σε μόνιμη βάση!

Οι προηγμένες ικανότητες των ΕΜΒ-145H

Επιγραμματικά οι αποστολές που το EMB-145H, δύναται να εκτελέσει, είναι οι ακόλουθες:

•    Δημιουργία διευκρινισμένης εικόνας αέρος και επιφανείας.
•    Ανταλλαγή πληροφοριών (μέσω DATA LINK & VOICE) με Μονάδες Αεράμυνας και Μονάδες Επιφανείας.
•    Έλεγχος Α/Φ αεράμυνας και υποστήριξη επιθετικών επιχειρήσεων.
•    Υποστήριξη των διαδικασιών ελέγχου εκπομπών (Emission Control – EMCON)  των επιγείων Radars καθώς και των Μονάδων επιφανείας.
•    Συλλογή και καταγραφή ηλεκτρονικών πληροφοριών (ESΜ – ELINT). 
•    Παροχή αεροναυτιλιακής βοήθειας.
•    Υποστήριξη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης.

Οι βασικές διαφορές του ελληνικού συστήματος με αυτό που αξιοποιείται από την σουηδική πολεμική αεροπορία, εντοπίζονται στο ότι έχει ακόμη καλύτερες επιδόσεις (ακτίνα και ύψος έρευνας) επειδή χρησιμοποιεί ισχυρότερες μονάδες παροχής ισχύος αλλά και αναβαθμισμένο λογισμικό με 2,5 εκατομμύρια γραμμές κώδικα.

Το ελληνικό σύστημα επίσης διαφέρει ως προς το ότι μπορεί να εκτελέσει σάρωση υπό μορφή δέσμης εύρους μία μόλις μοίρας (beam sharpening) και μέσω της τεχνικής αυτής εξασφαλίζεται μεγαλύτερη αντοχή σε περίπτωση παρεμβολής ακόμη και από ισχυρά συστήματα αντιμέτρων…

Όσο για τον αριθμό των στόχων που μπορεί να ιχνηλατεί, το σύστημα, περιλαμβάνει εκατοντάδες στόχους στον αέρα και στην επιφάνεια της θάλασσας που μπορούν να παρακολουθούνται ταυτόχρονα!

Φυσικά η συνεργασία με το ΠΝ είναι μια σημαντική διάσταση των επιχειρήσεων του ΑΣΕΠΕ αφού μπορεί να ανταλλάσει εικόνα επιφανείας μέσω ζεύξης Link 11 προσδίδοντας τακτικό πλεονέκτημα σε επιχειρήσεις του ΠΝ. Πάντως σε κάθε περίπτωση δεν υποκαθιστά την ύπαρξη εξειδικευμένων ΑΦΝΣ που έχουν ειδικά προσανατολισμένο εξοπλισμό για κάλυψη επιχειρήσεων επίφανείας.

Οι εντυπώσεις από τις επιδόσεις των ERIEYE

Αναμφισβήτητα η εμπειρία των πληρωμάτων της 380Μ ΑΣΕΠΕ έχει φτάσει σε αξιοζήλευτα επίπεδα από τότε που η Ελλάδα εισήλθε στο ολιγομελές club των χωρών με αεροσκάφη AWACS, την 1η Ιουλίου του 1999, με την υπογραφή της σύμβασης για την αγορά τεσσάρων αεροσκαφών ΕΜΒ-145H ΑΕW&C.

Αρχικά προβλεπόταν η μίσθωση δύο αεροσκαφών Saab 340AEW&C (Argus 100B) από την ελληνική Π.Α ως ενδιάμεση λύση και η παράδοσή τους από την σουηδική πολεμική αεροπορία, έγινε σε διάστημα μόλις 12 και 18 μηνών από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης.

Παρά τις καθυστερήσεις στην εξέλιξη του χρονοδιαγράμματος παραδόσεων των EMB-145H Erieye, η 380Μ ΑΣΕΠΕ κατάφερε – όχι μόνο – να φέρει εις πέρας το τιτάνιο έργο πιστοποίησης της πολύπλοκης διαδικασίας διασύνδεσης των νέων συστημάτων αποστολής του αεροσκάφους, αλλά κατέστησε το στόλο πλήρως επιχειρησιακό.

Με τον τρόπο αυτό πέτυχε εν συνεχεία τη μέγιστη εκμετάλλευση δυνατοτήτων και κατά συνέπεια το άμεσο ποιοτικό πλεονέκτημα για την ΠΑ έναντι της Τουρκίας για περισσότερο από μια ολόκληρη δεκαετία μέχρι την ένταξη των Β-737 AEW&C MESA στην Τουρκική Αεροπορία !

Καθημερινά κάποιο από τα τέσσερα Erieye της 380Μ ΑΣΕΠΕ βρίσκεται στον αέρα, επιτηρώντας υπό το άγρυπνο βλέμμα του όχι μόνο τις φίλιες επιχειρήσεις αλλά τη δραστηριότητα των «απέναντι», καθιστώντας πλέον όλες τις κινήσεις τους προβλέψιμες.

Η συνεργασία είναι συχνή με όλες τις Μοίρες μαχητικών της ΠΑ, κατευθύνοντας πολλές φορές την εξέλιξη μιας αποστολής σε κρίσιμες φάσεις όπως σε σύνθετα σενάρια εκπαίδευσης σε εμπλοκές 2Vs2 και 2 Vs 4, που διεξάγονται στους ουρανούς του Αιγαίου.

Οι αποστολές των ΑΣΕΠΕ είναι ημερήσιες όσο και νυχτερινές υποστηρίζοντας αντίστοιχες εξόδους μαχητικών F-16C/D Block 30/50/52+/Advanced, Mirage 2000-5, Mirage 2000EGM και F-4E AUP από τις κύριες Πτέρυγες Μάχης και προκεχωρημένες Σμηναρχίες της ΠΑ που βρίσκονται διεσπαρμένες σε ολόκληρη την επικράτεια.

Σε πολύπλοκα σενάρια με μεγάλο αριθμό αεροσκαφών τα ΑΣΕΠΕ έχουν πάντα το προσδιορισμό High Value Asset και για το λόγο αυτό έχουν πάντα εξειδικευμένη συνοδεία μαχητικών ενώ αν απαιτηθεί έχουν το χρόνο και την ταχύτητα να απομακρυνθούν από επικίνδυνες περιοχές, παραμένοντας πρακτικά απρόσβλητα από εχθρικά μαχητικά.

Συνεργασία με Μοίρες μαχητικών

Όπως συμβαίνει σε καθημερινή βάση έτσι και την ημέρα της επίσκεψης μας, η 380Μ ΑΣΕΠΕ, είχε προγραμματισμένη συνεργασία με Μοίρες μαχητικών της ΠΑ, κατά τη διάρκεια πρωινής αλλά και νυχτερινής εξόδου.

Σε αυτές τις αποστολές το ΑΣΕΠΕ υποστηρίζει φίλια μαχητικά ακριβώς όπως γίνεται η αντίστοιχη διεξαγωγή επιχειρήσεων σε πραγματικές συνθήκες.

Η εκπαίδευση είναι αμοιβαία τόσο για τα πληρώματα της 380Μ ΑΣΕΠΕ όσο και τους χειριστές μαχητικών σε διαδικασίες αναχαίτισης ενώ εκτός του πλαισίου καθημερινής εκπαίδευσης, συνεργασία διεξάγεται κατά κόρον κατά τη διάρκεια των μεγάλων διακλαδικών ασκήσεων Δούρειος Ίππος, ΗΝΙΟΧΟΣ, ΣΑΡΙΣΣΑ, ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ κ.α, όπου εμπλέκεται μεγάλος αριθμός μέσων σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.

Είχαμε λοιπόν την σπάνια δυνατότητα να παρακολουθήσουμε ένα briefing αποστολής ΑΣΕΠΕ, όπου όλο το πλήρωμα, ενημερώνεται για το σκοπό της αποστολής, τις διαδικασίες προ πτήσεως και emergency, χρόνους απογείωσης και μετάβασης, συχνότητες επικοινωνίας και ζεύξεων δεδομένων καιρικές συνθήκες κα.

Πρακτικά αναλύεται κάθε παράμετρος της αποστολής σε μια «τελετουργία» όπου οι πάντες πρέπει να έχουν κατανοήσει το ρόλο τους και το τι ακριβώς θα πρέπει να γίνει.  Φυσικά οι περισσότερες λεπτομέρειες δεν μπορούν να αποδεσμευτούν για ευνόητους λόγους..

Πάντως στην συγκεκριμένη νυχτερινή έξοδο του ΑΣΕΠΕ, με κωδικό κλίσης «ΟΥΡΑΝΟΣ 12» προβλεπόταν η συνεργασία με μαχητικά F-16C/D Block 52+ της 337Μ «Φάντασμα», τα οποία αφού θα αναχωρούσαν από την 110ΠΜ, θα πέταγαν μέχρι μια προκαθορισμένη περιοχή στο Β. Αιγαίο, όπου και θα έρχονταν αντιμέτωπα μεταξύ τους σε σενάριο 2Vs4.

Με το πέρας των εμπλοκών ακολουθούσε η άφιξη στην περιοχή μαχητικών F-16C/D Block 30 της 330Μ «Κεραυνός» με έδρα εξόρμησης την 111ΠΜ, τα οποία θα είχαν συνεργασία με το ΑΣΕΠΕ με αντιπάλους μαχητικά F-16C/D Block 50 της 347Μ «Περσέας».

Πρακτικά το ΑΣΕΠΕ είχε υπό την επιτήρηση του, την εξέλιξη όλης της διαδικασίας που προέβλεπε εκπαίδευση σε αναχαιτίσεις, κατευθύνοντας και δίνοντας οδηγίες σε όλους τους εμπλεκόμενους, εξομοιώνοντας τακτικές και διαδικασίες που εφαρμόζονται σε πραγματικές συνθήκες.

Το briefing ολοκληρώθηκε έπειτα από 45 περίπου λεπτά και με την έναρξη φάσης προετοιμασίας το πλήρωμα πήρε τον εξοπλισμό του μεταβαίνοντας στο αεροσκάφος που περίμενε στην πίστα της 112ΠΜ.

Χρόνος απογείωσης είχε οριστεί στις 20:00 μετάβαση – περιπολία και επιστροφή στις 23:00 με το πλήρωμα εν συνεχεία να μεταβαίνει στην αίθουσα απενημέρωσης προκειμένου να αναλύσει τα τεκταινόμενα της αποστολής – τουλάχιστον μέχρι τα μεσάνυχτα! Μάλλον μακράν παράταιρο από το τυπικό ωράριο δημοσίου, κάτι που δεν φαίνεται δυστυχώς προς τα έξω αλλά καταδεικνύει τη διάσταση της κόπωσης και των απαιτήσεων για όλο το προσωπικό της ΠΑ που βρίσκεται αυτές τις ώρες μακριά από το σπίτι και τα αγαπημένα του πρόσωπα, για να κάνει απλώς τη «δουλειά» του..

Το πλήρωμα της αποστολής «ΟΥΡΑΝΟΣ 12″ που πέταξε την νυχτερινή έξοδο με το Α/Φ «374» κατά τη διάρκεια επίσκεψης μας στην 112ΠΜ.

Επιχειρησιακή δράση

Οι επιχειρήσεις στη Λιβύη αποτέλεσαν μια πολύτιμη ευκαιρία για διεξαγωγή συμπερασμάτων για τις δυνατότητες του συστήματος σε πραγματικές επιχειρήσεις. Τα EMB-145H εντάχτηκαν στα High Value Asset, μαζί με τα νατοϊκά, αμερικανικά και γαλλικά E-3A/F Sentry AWACS σε ρόλο Εναέριας Διοίκησης, Επιτήρησης και Ελέγχου AEW&C πάνω από τη Μεσόγειο και το Λιβυκό θέατρο επιχειρήσεων.

Η  συμβολή των πληρωμάτων της ΠΑ ήταν καθοριστική αφού επιτηρούσε πλήρως το ανατολικό τμήμα της περιοχής των επιχειρήσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της επιχείρησης «Unified Protector» περνώντας εξ ολοκλήρου διευκρινισμένη εικόνα σε πραγματικό χρόνο – όχι μόνο σε επιχειρησιακές μονάδες στο θέατρο επιχειρήσεων αλλά και στο Νατοϊκό αεροπορικό στρατηγείο (CAOC 5) που διεύθυνε ο Διοικητής Θεάτρου Επιχειρήσεων .

Για το σκοπό αυτό ένα Erieye μαζί με το πλήρωμα του μεταστάθμευσε στην 115ΠΜ στη Σούδα όπου δημιούργησε το κλιμάκιο επιχειρήσεων της 380Μ ΑΣΕΠΕ για την υποστήριξη επιχειρήσεων της «Unified Protector» επί 24ώρου βάσεως με πληρώματα που εναλλάσσονταν επί εβδομαδιαίας βάσης.

Το Ελληνικό ΑΣΕΠΕ έπρεπε σε κάθε αποστολή να ελέγχει και να κατευθύνει  πολυάριθμους σχηματισμούς μαχητικών, ιπτάμενων τάνκερ, αναγνωριστικών, αεροσκαφών ηλεκτρονικής παρακολούθησης, ναυτικής συνεργασίας και μη επανδρωμένα UAV με πορεία από και προς τη περιοχή επιχειρήσεων στον εναέριο χώρο της Λιβύης.

Σε όλα αυτά τα αεροσκάφη υπήρχαν προγραμματισμένα σχέδια πτήσεως τα οποία έπρεπε να είναι ανά πάσα στιγμή εν γνώση του πληρώματος αποστολής ενώ απαιτήθηκε πλήρης διασύνδεση μέσω ζεύξης δεδομένων Link 16 με μαχητικά α/φη, τα AWACS αλλά και με μονάδες επιφανείας.

Συμπεράσματα

Η συμμετοχή της 380Μ ΑΣΕΠΕ στην «Unified Protector» ήταν η πρώτη επιχειρησιακή χρήση του τύπου στο πλαίσιο νατοϊκών επιχειρήσεων, γεγονός που αποτέλεσε πρόκληση τόσο για τα ελληνικά πληρώματα όσο και για το ΝΑΤΟ που δεν είχε αναθέσει ξανά ανάλογο ρόλο στην ΠΑ!

Επίσης ήταν ουσιαστικά η πρώτη εμπλοκή ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών σε επιχειρήσεις από την εποχή του πολέμου της Κορέας!  

Η ιδιαιτερότητα όμως των επιχειρήσεων στο Αιγαίο και η ύπαρξη πραγματικής απειλής σε συνεχή βάση, έχει συμβάλει, ώστε ο επιχειρησιακός προσανατολισμός της 380Μ ΑΣΕΠΕ να διατηρείται μονίμως στην εκτέλεση επιχειρήσεων υψηλών απαιτήσεων.

Αυτός άλλωστε είναι ένας από τους λόγους που η ΠΑ παρά τις γενικότερες παροδικές δυσκολίες, διατηρείται σε υψηλή επιχειρησιακή ετοιμότητα και συνεχίζει να κατατάσσεται στις πλέον αξιόμαχες σε διεθνές επίπεδο.

Η διαβεβαίωση του Μοιράρχου της 380Μ ΑΣΕΠΕ ότι τα αεροσκάφη βρίσκονται πάντοτε σε ετοιμότητα, παρέχοντας στην ΠΑ τις ικανότητες που απαιτούν οι σύγχρονες αεροπορικές επιχειρήσεις, αντανακλούν την πραγματική διάσταση του ρόλου των Erieye, ως πολλαπλασιαστές ισχύος που επιτρέπουν την αντιμετώπιση οποιαδήποτε πρόκλησης!

πηγη