Απόρρητο έγγραφο με τίτλο "Απεικόνιση των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο" αποκαλύπτει τις τουρκικές απαιτήσεις για ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα και Καστελόριζο - Οι Ελληνικές θέσεις και τα σοβαρά λάθη της Αθήνας.
Σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο απ' ότι αναγνωρίζει δημοσίως η κυβέρνηση Παπανδρέου βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας-Τουρκίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο απ' ότι αναγνωρίζει δημοσίως η κυβέρνηση Παπανδρέου βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας-Τουρκίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από πρόσφατο (1η Νοεμβρίου) της Δ1 Διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών (ΟΗΕ, Διεθνείς Οργανισμοί και Διασκέψεις) τα κυριότερα αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύει σήμερα ο "Κόσμος του Επενδυτή".
Το έγγραφο με τίτλο "Απεικόνιση των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο" έχει αποδέκτη τον Α΄ Γενικό Διευθυντή (αρμόδιος για τις Πολιτικές Υποθέσεις) κ.Τρύφωνα Παρασκευόπουλο και κοινοποιείται στο γραφείο του υπουργού κ. Δημήτρη Δρούτσα. Συντάχθηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν εγερθεί στην πορεία των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών γεγονός πού επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη βάση και το περιεχόμενο των διμερών διαπραγματεύσεων.
Η πρώτη αποκάλυψη είναι ότι η τουρκική πλευρά απαιτεί η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο να είναι ξεχωριστή από τη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Δεν πρόκειται για διαδικαστικό ζήτημα. Ουσιαστικά, η Άγκυρα επιχειρεί να αποσυνδέσει το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα και να το εμφανίσει σαν αποκομμένες νησίδες, οι οποίες επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να αμφισβητήσει το νομικό δικαίωμα αυτών των νησιών να εχoυv δική τους υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Ας σημειωθεί ότι η γεωγραφική θέση του Καστελόριζου και της Στρογγύλης επηρεάζει καθοριστικά τα όρια της υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το έγγραφο με τίτλο "Απεικόνιση των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο" έχει αποδέκτη τον Α΄ Γενικό Διευθυντή (αρμόδιος για τις Πολιτικές Υποθέσεις) κ.Τρύφωνα Παρασκευόπουλο και κοινοποιείται στο γραφείο του υπουργού κ. Δημήτρη Δρούτσα. Συντάχθηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν εγερθεί στην πορεία των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών γεγονός πού επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη βάση και το περιεχόμενο των διμερών διαπραγματεύσεων.
Η πρώτη αποκάλυψη είναι ότι η τουρκική πλευρά απαιτεί η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο να είναι ξεχωριστή από τη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Δεν πρόκειται για διαδικαστικό ζήτημα. Ουσιαστικά, η Άγκυρα επιχειρεί να αποσυνδέσει το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα και να το εμφανίσει σαν αποκομμένες νησίδες, οι οποίες επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να αμφισβητήσει το νομικό δικαίωμα αυτών των νησιών να εχoυv δική τους υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Ας σημειωθεί ότι η γεωγραφική θέση του Καστελόριζου και της Στρογγύλης επηρεάζει καθοριστικά τα όρια της υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Για την ακρίβεια (όπως φαίνεται και στον συνημμένο χάρτη), επιτρέπει στην Ελλάδα να διεκδικήσει την εκμετάλλευση μια μεγάλης θαλάσσιας έκτασης, στο υπέδαφος της οποίας υπάρχουν σοβαρότατες ενδείξεις πως βρίσκονται πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου,
Υπηρεσιακό προηγούμενο
Το εν λόγω έγγραφο εκφράζει κατηγορηματική αντίθεση στο ενδεχόμενο ξεχωριστής διαπραγμάτευσης για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίoυ και της Ανατολικής Μεσογείου. Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν ισχυρίζονται ότι η κατηγορηματική αυτή θέση αλλά και μια σειρά ακόμα θέσεις που εκφράζονται στο έγγραφο έχoυv ενοχλήσει τον γενικό διευθυντή Πολιτικών Υποθέσεων και τον γενικό γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ιωάννη-Αλέξιο Ζέππο. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, οι δύο ανωτέρω αξιωματούχοι ήθελαν ανεπίσημες απαντήσεις κι όχι μια αναλυτική έγγραφη και τεκμηριωμένη απάντηση, η οποία εκ των πραγμάτων δημιουργεί υπηρεσιακό προηγούμενο. Αυτό δεν θα είχε σημασία εάν η ελληνική πλευρά ήταν αποφασισμένη να απορρίψει κατηγορηματικά την τουρκική απαίτηση για ξεχωριστή διαπραγμάτευση, όπως και άλλες απαιτήσεις. Καλό θα ήταν επ' αυτού να υπάρξει επίσημη απάντηση από το υπουργείο Εξωτερικών.
Από το κείμενο, εμμέσως πλην σαφώς, τεκμαίρεται ότι η όλη διαπραγμάτευση διεξάγεται επί της βασικής διεκδίκησης της Τουρκίας, που είναι η άρνηση αναγνώρισης του δικαιώματος των νησιών να έχουν υφαλοκρηπίδα/ ΑΟΖ. Η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει ως βάση της διαπραγμάτευσης την αρχή της «ευθυδικίας, η οποία παρακάμπτει τις γενικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Το έγγραφο δίνει τεκμηριωμένη απάντηση, επικαλούμενο την υφιστάμενη νομολογία και τις διαφοροποιήσεις που έχουν σημειωθεί στον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων ζητημάτων από το Διεθνές Δικαστήριο.
Το εθνικό συμφέρον
Μεγάλη εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι, ενώ η Τουρκία κινητοποιεί κάθε είδους πραγματικό, πολιτικό και νομικό όπλο, μεγιστοποιώντας τις διεκδικήσεις της, n ελληνική πλευρά συμπεριφέρεται με εγκληματική αμέλεια, αν πρόκειται μόνο για αμέλεια. Είναι απολύτως ενδεικτικό ότι δεν έχει περάσει στην ελληνική νομοθεσία τον σύγχρονο ορισμό της υφαλοκρηπίδας, που έχει προκύψει από την Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αν και έχει όχι μόνο εθνικό συμφέρον, αλλά και σχετική συμβατική υποχρέωση, διατηρεί μέχρι σήμερα τον πολύ πιο περιοριστικό ορισμό του 1958, ο οποίος περιορίζει την υφαλοκρηπίδα μέχρι το σημείο που το βάθος φθάνει τα 200 μέτρα. Ας σημειωθεί ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ.Θεόδωρος Πάγκαλος επικαλέσθηκε προσφάτως τον εθνικά ασύμφορο και νομικά ξεπερασμένο αυτόν ορισμό, γεγονός που εκ των πραγμάτων αποδυναμώνει την ελληνική διαπραγματευτική θέση.
Μία δεύτερη «αμέλεια» είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει χάρτες με τα υποθετικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ, παρ' ότι η Υδρογραφική Υπηρεσία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού έχει ετοιμάσει τέτοιους χάρτες. Έχει υποβάλει μόνο τις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αλβανία, οι οποίες αφορούν το Ιόνιο. Είναι αξιοσημείωτο ότι για τις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές υπάρχουν χάρτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Χάρτες τρίτων χωρών, οι οποίοι απεικονίζουν τα υποθετικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ, χρησιμοποιώντας την αρχή της μέσης γραμμής.
Στο έγγραφο διατυπώνεται η γενική εκτίμηση ότι η πάγια ελληνική θέση είναι νομικά ισχυρή. Το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ μόνο οι ακατοίκητοι «βράχοι». Σ' ορισμένες περιπτώσεις έχει υιοθετηθεί και η αρχή της αναλογικότητας, η οποία περιορίζει την υφαλοκρηπίδα απομονωμένων νησίδων, όταν η εφαρμογή του κανόνα της μέσης γραμμής προκαλεί μεγάλη δυσαναλογία στην κατανομή της υφαλοκρηπίδας μεταξύ μιας νησίδας και του παρακείμενου ηπειρωτικού κράτους.
Ήταν στοιχειώδεις η Ελλάδα να εισέλθει σ' αυτές τις διαπραγματεύσεις, διεκδικώντας όσα της εξασφαλίζει η ευνοϊκότερη ερμηνεία του Δικαίου της Θάλασσας. Αντ' αυτού, εισήλθε με μειωμένες απαιτήσεις. Γιατί έχει ουσιαστικά αποδεχθεί αιγιαλίτιδα ζώνη πολλαπλού εύρους και όχι 12 μιλίων, όπως της επιτρέπει το διεθνές δίκαιο; Γιατί διαπραγματεύεται περιορισμούς στην υφαλοκρηπίδα/ ΑΟΖ και δεν αφήνει το Διεθνές Δικαστήριο να προσαρμόσει τα όρια, εάν και όπου αυτό κρίνει αναγκαίο;
Ουσιαστικά, έτσι όπως διεξάγεται η διαπραγμάτευση, αφορά μόνο ελληνικά δικαιώματα και οδηγεί, σχεδόν αναπόφευκτα, σε απεμπόληση ενός μέρους τους. Για να έχει νόημα μια τέτοια διαπραγμάτευση, θα έπρεπε να έχει τεθεί ως προκαταρκτικός όρος η εγκατάλειψη εκ μέρους της Τουρκίας της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», με βάση την οποία όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σ' έναν απροσδιόριστο αριθμό νησίδων, αλλά και ορισμένες εξ αυτών τις χαρακτηρίζει ρητά τουρκικές (π.χ. το κατοικημένο Aγαθoνήσι). Εάν δεν ακυρωθεί η αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, είναι εθνικά βλαπτική και πρακτικά αδύνατη η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Τα καίρια αποσπάσματα του Ντοκουμέντου
Για το Καστελόριζο
«Στο πλαίσιο της oριoθέτησης των θαλάσσιων ζωνών με την Τουρκία, δεν είναι σκόπιμο να γίνεται διάκριση μεταξύ της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου, όπως επιδιώκεται από την τουρκική πλευρά ... Τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να ενταχθούν στη συνολική διαπραγμάτευση (ή δικαστική επίλυση της διαφοράς) με την Τουρκία. Ενδεχόμενη δε αποσπασματική εξέταση της υφαλοκρηπίδας του Καστελόριζου δεν θα είναι προς όφελος της Χώρας ... Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι σχεδόν βέβαιη η αναγνώριση "μειωμένης επήρειας" στο Καστελόριζο, ενώ θα έχει χαθεί το διαπραγματευτικό χαρτί των χωρικών υδάτων, αλλά και το ενδεχόμενο "συμψηφισμού" με τις διεκδικήσεις μας στο Αιγαίο».
Το ακριτικό Καστελόριζο. (Φωτογραφία του Δημήτρη Μακρινού)
«Το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου, το οποίο αποτελείται συνολικά από 13 νησιά, νησίδες και βράχους, δεν είναι απομονωμένο - γεωγραφικά και διοικητικά ανήκει στα Δωδεκάνησα. Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνεται στην οριοθετική γραμμή του ιταλοτουρκικού Πρακτικού του Δεκεμβρίου του 1932, το οποίο συμπληρώνει την ιταλοτουρκική συμφωνία της Άγκυρας της 4ης Ιανουαρίου 1932, οριοθετώντας τα χωρικά ύδατα της Δωδεκανήσου με τις απέναντι ακτές της Aνατoλίας».
«Για λόγους πρακτικούς, είναι ορθότερο να αντιμετωπίζονται ως ενιαίο σύνολο τα θαλάσσια όρια της Ελλάδας με την Τουρκία από τις εκβολές του Έβρου μέχρι το Καστελόριζο».
«Οσον αφορά τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο, όλο το ανατολικό όριο επηρεάζεται από την νήσο Στρογγυλη του συμπλέγματος του Καστελόριζου ... Η Ελλάδα και η Κύπρος θα έχουν κοινά όρια υφαλοκρηπίδας μόνον εάν η οριοθετική γραμμή της ελληνοτουρκικής υφαλοκρηπίδας χαραχθεί με βάση τη μέση γραμμή μεταξύ των τουρκικών ακτών και της νήσου Στρογγύλης.»
«Δεδομένης της γενικότητας της διατύπωσης του άρθρου 83 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και λόγω των διακυμάνσεων της νομολογίας και της αvτίληψης των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων ότι κάθε υπόθεση αποτελεί ένα unicum, δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί με ακρίβεια η επήρεια που θα απoδoθεί στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου σε ενδεχόμενη δικαστική επίλυση της διαφοράς oριoθέτησης με την Τουρκία».
Αιγιαλίτιδα ζώνη
«Το δικαίωμα στην αιγιαλίτιδα ζώνη υπερισχύει καταρχήν του δικαιώματος σε υφαλοκρηπίδα, έτσι ώστε να μην τίθεται ζήτημα περιορισμού της αιγιαλίτιδας ζώνης λόγω αλληλοεπικάλυψης με την υφαλοκρηπίδα γειτονικού κράτους, όπως υποστηρίζει η Τουρκία» (σ.σ. Η Τουρκία, δηλαδή, επιδιώκει να μειώσει την αιγιαλίτιδα ζώνη ελληνικών νησιών, με το επιχείρημα ότι επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα!)
Για την μεθοδολογία οριοθέτησης
«Έχει ενοποιηθεί το εθιμικό με το συμβατικό δίκαιο της oριoθέτησης της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ ...
Υπηρεσιακό προηγούμενο
Το εν λόγω έγγραφο εκφράζει κατηγορηματική αντίθεση στο ενδεχόμενο ξεχωριστής διαπραγμάτευσης για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίoυ και της Ανατολικής Μεσογείου. Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν ισχυρίζονται ότι η κατηγορηματική αυτή θέση αλλά και μια σειρά ακόμα θέσεις που εκφράζονται στο έγγραφο έχoυv ενοχλήσει τον γενικό διευθυντή Πολιτικών Υποθέσεων και τον γενικό γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ιωάννη-Αλέξιο Ζέππο. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, οι δύο ανωτέρω αξιωματούχοι ήθελαν ανεπίσημες απαντήσεις κι όχι μια αναλυτική έγγραφη και τεκμηριωμένη απάντηση, η οποία εκ των πραγμάτων δημιουργεί υπηρεσιακό προηγούμενο. Αυτό δεν θα είχε σημασία εάν η ελληνική πλευρά ήταν αποφασισμένη να απορρίψει κατηγορηματικά την τουρκική απαίτηση για ξεχωριστή διαπραγμάτευση, όπως και άλλες απαιτήσεις. Καλό θα ήταν επ' αυτού να υπάρξει επίσημη απάντηση από το υπουργείο Εξωτερικών.
Από το κείμενο, εμμέσως πλην σαφώς, τεκμαίρεται ότι η όλη διαπραγμάτευση διεξάγεται επί της βασικής διεκδίκησης της Τουρκίας, που είναι η άρνηση αναγνώρισης του δικαιώματος των νησιών να έχουν υφαλοκρηπίδα/ ΑΟΖ. Η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει ως βάση της διαπραγμάτευσης την αρχή της «ευθυδικίας, η οποία παρακάμπτει τις γενικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Το έγγραφο δίνει τεκμηριωμένη απάντηση, επικαλούμενο την υφιστάμενη νομολογία και τις διαφοροποιήσεις που έχουν σημειωθεί στον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων ζητημάτων από το Διεθνές Δικαστήριο.
Το εθνικό συμφέρον
Μεγάλη εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι, ενώ η Τουρκία κινητοποιεί κάθε είδους πραγματικό, πολιτικό και νομικό όπλο, μεγιστοποιώντας τις διεκδικήσεις της, n ελληνική πλευρά συμπεριφέρεται με εγκληματική αμέλεια, αν πρόκειται μόνο για αμέλεια. Είναι απολύτως ενδεικτικό ότι δεν έχει περάσει στην ελληνική νομοθεσία τον σύγχρονο ορισμό της υφαλοκρηπίδας, που έχει προκύψει από την Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αν και έχει όχι μόνο εθνικό συμφέρον, αλλά και σχετική συμβατική υποχρέωση, διατηρεί μέχρι σήμερα τον πολύ πιο περιοριστικό ορισμό του 1958, ο οποίος περιορίζει την υφαλοκρηπίδα μέχρι το σημείο που το βάθος φθάνει τα 200 μέτρα. Ας σημειωθεί ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ.Θεόδωρος Πάγκαλος επικαλέσθηκε προσφάτως τον εθνικά ασύμφορο και νομικά ξεπερασμένο αυτόν ορισμό, γεγονός που εκ των πραγμάτων αποδυναμώνει την ελληνική διαπραγματευτική θέση.Μία δεύτερη «αμέλεια» είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει χάρτες με τα υποθετικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ, παρ' ότι η Υδρογραφική Υπηρεσία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού έχει ετοιμάσει τέτοιους χάρτες. Έχει υποβάλει μόνο τις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αλβανία, οι οποίες αφορούν το Ιόνιο. Είναι αξιοσημείωτο ότι για τις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές υπάρχουν χάρτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Χάρτες τρίτων χωρών, οι οποίοι απεικονίζουν τα υποθετικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ, χρησιμοποιώντας την αρχή της μέσης γραμμής.
Στο έγγραφο διατυπώνεται η γενική εκτίμηση ότι η πάγια ελληνική θέση είναι νομικά ισχυρή. Το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ μόνο οι ακατοίκητοι «βράχοι». Σ' ορισμένες περιπτώσεις έχει υιοθετηθεί και η αρχή της αναλογικότητας, η οποία περιορίζει την υφαλοκρηπίδα απομονωμένων νησίδων, όταν η εφαρμογή του κανόνα της μέσης γραμμής προκαλεί μεγάλη δυσαναλογία στην κατανομή της υφαλοκρηπίδας μεταξύ μιας νησίδας και του παρακείμενου ηπειρωτικού κράτους.
Ήταν στοιχειώδεις η Ελλάδα να εισέλθει σ' αυτές τις διαπραγματεύσεις, διεκδικώντας όσα της εξασφαλίζει η ευνοϊκότερη ερμηνεία του Δικαίου της Θάλασσας. Αντ' αυτού, εισήλθε με μειωμένες απαιτήσεις. Γιατί έχει ουσιαστικά αποδεχθεί αιγιαλίτιδα ζώνη πολλαπλού εύρους και όχι 12 μιλίων, όπως της επιτρέπει το διεθνές δίκαιο; Γιατί διαπραγματεύεται περιορισμούς στην υφαλοκρηπίδα/ ΑΟΖ και δεν αφήνει το Διεθνές Δικαστήριο να προσαρμόσει τα όρια, εάν και όπου αυτό κρίνει αναγκαίο;
Ουσιαστικά, έτσι όπως διεξάγεται η διαπραγμάτευση, αφορά μόνο ελληνικά δικαιώματα και οδηγεί, σχεδόν αναπόφευκτα, σε απεμπόληση ενός μέρους τους. Για να έχει νόημα μια τέτοια διαπραγμάτευση, θα έπρεπε να έχει τεθεί ως προκαταρκτικός όρος η εγκατάλειψη εκ μέρους της Τουρκίας της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», με βάση την οποία όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σ' έναν απροσδιόριστο αριθμό νησίδων, αλλά και ορισμένες εξ αυτών τις χαρακτηρίζει ρητά τουρκικές (π.χ. το κατοικημένο Aγαθoνήσι). Εάν δεν ακυρωθεί η αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, είναι εθνικά βλαπτική και πρακτικά αδύνατη η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Τα καίρια αποσπάσματα του Ντοκουμέντου
Για το Καστελόριζο
«Στο πλαίσιο της oριoθέτησης των θαλάσσιων ζωνών με την Τουρκία, δεν είναι σκόπιμο να γίνεται διάκριση μεταξύ της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου, όπως επιδιώκεται από την τουρκική πλευρά ... Τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να ενταχθούν στη συνολική διαπραγμάτευση (ή δικαστική επίλυση της διαφοράς) με την Τουρκία. Ενδεχόμενη δε αποσπασματική εξέταση της υφαλοκρηπίδας του Καστελόριζου δεν θα είναι προς όφελος της Χώρας ... Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι σχεδόν βέβαιη η αναγνώριση "μειωμένης επήρειας" στο Καστελόριζο, ενώ θα έχει χαθεί το διαπραγματευτικό χαρτί των χωρικών υδάτων, αλλά και το ενδεχόμενο "συμψηφισμού" με τις διεκδικήσεις μας στο Αιγαίο».
Το ακριτικό Καστελόριζο. (Φωτογραφία του Δημήτρη Μακρινού)«Το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου, το οποίο αποτελείται συνολικά από 13 νησιά, νησίδες και βράχους, δεν είναι απομονωμένο - γεωγραφικά και διοικητικά ανήκει στα Δωδεκάνησα. Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνεται στην οριοθετική γραμμή του ιταλοτουρκικού Πρακτικού του Δεκεμβρίου του 1932, το οποίο συμπληρώνει την ιταλοτουρκική συμφωνία της Άγκυρας της 4ης Ιανουαρίου 1932, οριοθετώντας τα χωρικά ύδατα της Δωδεκανήσου με τις απέναντι ακτές της Aνατoλίας».
«Για λόγους πρακτικούς, είναι ορθότερο να αντιμετωπίζονται ως ενιαίο σύνολο τα θαλάσσια όρια της Ελλάδας με την Τουρκία από τις εκβολές του Έβρου μέχρι το Καστελόριζο».
«Οσον αφορά τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο, όλο το ανατολικό όριο επηρεάζεται από την νήσο Στρογγυλη του συμπλέγματος του Καστελόριζου ... Η Ελλάδα και η Κύπρος θα έχουν κοινά όρια υφαλοκρηπίδας μόνον εάν η οριοθετική γραμμή της ελληνοτουρκικής υφαλοκρηπίδας χαραχθεί με βάση τη μέση γραμμή μεταξύ των τουρκικών ακτών και της νήσου Στρογγύλης.»
«Δεδομένης της γενικότητας της διατύπωσης του άρθρου 83 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και λόγω των διακυμάνσεων της νομολογίας και της αvτίληψης των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων ότι κάθε υπόθεση αποτελεί ένα unicum, δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί με ακρίβεια η επήρεια που θα απoδoθεί στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου σε ενδεχόμενη δικαστική επίλυση της διαφοράς oριoθέτησης με την Τουρκία».
Αιγιαλίτιδα ζώνη
«Το δικαίωμα στην αιγιαλίτιδα ζώνη υπερισχύει καταρχήν του δικαιώματος σε υφαλοκρηπίδα, έτσι ώστε να μην τίθεται ζήτημα περιορισμού της αιγιαλίτιδας ζώνης λόγω αλληλοεπικάλυψης με την υφαλοκρηπίδα γειτονικού κράτους, όπως υποστηρίζει η Τουρκία» (σ.σ. Η Τουρκία, δηλαδή, επιδιώκει να μειώσει την αιγιαλίτιδα ζώνη ελληνικών νησιών, με το επιχείρημα ότι επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα!)
Για την μεθοδολογία οριοθέτησης
«Έχει ενοποιηθεί το εθιμικό με το συμβατικό δίκαιο της oριoθέτησης της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ ...
Η έννοια των "σχετικών περιστάσεων" (που δικαιολογούν την εφαρμογή της αρχnς της ευθυδικίας) λειτουργεί ως εξαίρεση στην αρχή της ίσης απόστασης (μέσης Γραμμής), που έχει καθιερωθεί πλέον ως κλασική μέθοδος oριoθέτησης».
«'Εχει απoκρυσταλλωθεί η μεθοδολογία oριoθέτησης. Σε πρώτο στάδιο χαράσσεται προσωρινά η γραμμή της ίσης απόστασης και στην συνέχεια εξετάζεται η ύπαρξη τυχόν περιστάσεων που επιβάλλουν τη μετατόπιση της γραμμής, προκειμένου να επιτευχθεί ένα δίκαιο αποτέλεσμα.
Ειδικότερα ως προς τις περιπτώσεις κρατών με αντικείμενες ακτές, το Διεθνές Δικαστήριο έχει αποδεχθεί ήδη από το 1985 στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Λιβύης - Μάλτας ότι η χάραξη της μέσης γραμμής αποτελεί καταρχήν τη δίκαιη λύση.
Ωστόσο, στην πρόσφατη απόφασή του στην υπόθεση Θαλάσσιας Οριοθέτησης στην Μαύρη Θάλασσα, το Δικαστήριο προσέθεσε ένα τρίτο στάδιο στη διαδικασία oριoθέτησης, στο πλαίσιο του οποίου απέδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην έννοια της "αναλογικότητας", δηλαδή της αναλογίας μεταξύ του μήκoυς των ακτών και της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ που αντιστοιχεί σε κάθε κράτος ... Η εν λόγω αναβάθμιση του κριτηρίου της αναλογικότητας δημιουργεί προβλnματισμό, ενώ μειώνει ακόμα περισσότερο τον βαθμό προβλεψιμότnτας».
«Περισσότερο από το 1/3 των εθνικών νομοθεσιών σχετικά με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ προβλέπουν ότι, εκκρεμούσης της oριoθέτησης, τα εξωτερικά όρια των εν λόγω ζωνών προσδιορίζονται βάσει της αρχής της ίσnς απόστασης».
Για τις «αμέλειες» των ελληνικών κυβερνήσεων
«Η ελληνική υφαλοκρηπίδα στο σύνολό της έχει απεικονισθεί χαρτογραφικά σε θεματικούς χάρτες μελετών της Υδρογραφικής Yπnρεσίας του ΓΕΝ, όπως αυτά καθορίζονται βάσει της αρχής της ίσης απόστασnς ...
«Περισσότερο από το 1/3 των εθνικών νομοθεσιών σχετικά με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ προβλέπουν ότι, εκκρεμούσης της oριoθέτησης, τα εξωτερικά όρια των εν λόγω ζωνών προσδιορίζονται βάσει της αρχής της ίσnς απόστασης».
Για τις «αμέλειες» των ελληνικών κυβερνήσεων
«Η ελληνική υφαλοκρηπίδα στο σύνολό της έχει απεικονισθεί χαρτογραφικά σε θεματικούς χάρτες μελετών της Υδρογραφικής Yπnρεσίας του ΓΕΝ, όπως αυτά καθορίζονται βάσει της αρχής της ίσης απόστασnς ...
Με εξαίρεση την οριοθετική γραμμή της υφαλοκρηπίδας του Ιονίου βάση της ελληνοιταλικής συμφωνίας του 1977, δεν έχουν κατατεθεί τα όρια της ελληνικής υφαλoκρηπίδας σε διεθνείς οργανισμούς. Το ίδιο ισχύει και για τα όρια των ελληνικών χωρικών υδάτων, τα οποία, ωστόσο, αποτυπόνωνται από το 2006 και εφεξής σε επίσημoυς ελληνικούς ναυτικούς χάρτες».
«Σύμφωνα με το άρθρο 16(1) της Σύμβασnς για το Δίκαιο της θάλασσας, τα παράκτια κράτη οφείλουν να απεικονίζουν σε ναυτικoύς χάρτες μεγάλης κλίμακας, αφενός τις ευθείες γραμμές βάσnς και τις ειδικές περιπτώσεις παρέκλισης από την "κανονική γραμμή βάσης" (όπως κλείσιμο των κόλπων) για μέτρηση του εύρους της αιγιαλίτηδας ζώνης και τα όρια που προκύπτουν από αυτές και, αφετέρoυ, τη χάραξn της οριοθετικής γραμμής της αιγιαλίτιδας ζώνης με γειτονικά κράτη.
«Σύμφωνα με το άρθρο 16(1) της Σύμβασnς για το Δίκαιο της θάλασσας, τα παράκτια κράτη οφείλουν να απεικονίζουν σε ναυτικoύς χάρτες μεγάλης κλίμακας, αφενός τις ευθείες γραμμές βάσnς και τις ειδικές περιπτώσεις παρέκλισης από την "κανονική γραμμή βάσης" (όπως κλείσιμο των κόλπων) για μέτρηση του εύρους της αιγιαλίτηδας ζώνης και τα όρια που προκύπτουν από αυτές και, αφετέρoυ, τη χάραξn της οριοθετικής γραμμής της αιγιαλίτιδας ζώνης με γειτονικά κράτη.
Τα παράκτια κράτη υποχρεούνται να προσδώσουν επαρκή δnμoσιότητα στους εν λόγω χάρτες και να καταθέσουν αντίγραφό τους n πίνακα των σχετικών γεωγραφικών συντεταγμένων στον γενικό γραμματέα των Η.Ε. Η Ελλάδα δεν έχει υιοθετήσει σύστημα ευθειών βάσnς, παρά το γεγονός οτι οι όροι που ισχύουν εθιμικά από το 1951 και ενσωματώθηκαν στη Σύμβασn συvτρέχoυν σε πολλές περιοχές της Χώρας ...
Aντίστοιχη υπoχρέωσn προβλέπεται στο άρθρο 84 της Σύμβασnς σχετικά με την απεικόvιση εξωτερικού ορίου και τη χάραξη της oριoθετικής γραμμής της υφαλοκρηπίδας ... Θα πρέπει να σημειωθεί οτι στο άρθρο 75 της Σύμβασnς πρoβλέπεται αντίστoιχη ρύθμισn για το εξωτερικό όριο και την οριοθέτηση της ΑΟΖ».
«Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν κατατεθεί επίσημα στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, οι γεωγραφικές συντεταγμένες του ανατολικού ορίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν γνωστοποιηθεί στη νορβηγική και τηv αμερικανική πλευρά στο πλαίσιο διαμαρτυριών μας για τη διενέργεια θαλασσίων ερευνών στην περιοχή. Έχουν εγχειρισθεί σχετικοί χάρτες και γεωγραφικές συvτεταγμένες στην Αίγυπτο και στη Λιβυή, αντιστοίχως στο πλαίσιο των διμερών διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνώv».
Το κριτήριο της απόστασης
«Η ελληνική νομοθεσία εξακολουθεί να αναφέρεται στα κριτήρια της Σύμβασης της Γεvεύης για τηv υφαλοκρηπίδα (1958), δnλαδί το κριτήριο του ισοβαθούς των 200 μέτρων και το κριτήριο της εκμετάλευσης για τον προσδιορισμό του εξωτερικού ορίου της υφαλoκρηπίδας.
«Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν κατατεθεί επίσημα στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, οι γεωγραφικές συντεταγμένες του ανατολικού ορίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν γνωστοποιηθεί στη νορβηγική και τηv αμερικανική πλευρά στο πλαίσιο διαμαρτυριών μας για τη διενέργεια θαλασσίων ερευνών στην περιοχή. Έχουν εγχειρισθεί σχετικοί χάρτες και γεωγραφικές συvτεταγμένες στην Αίγυπτο και στη Λιβυή, αντιστοίχως στο πλαίσιο των διμερών διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνώv».
Το κριτήριο της απόστασης
«Η ελληνική νομοθεσία εξακολουθεί να αναφέρεται στα κριτήρια της Σύμβασης της Γεvεύης για τηv υφαλοκρηπίδα (1958), δnλαδί το κριτήριο του ισοβαθούς των 200 μέτρων και το κριτήριο της εκμετάλευσης για τον προσδιορισμό του εξωτερικού ορίου της υφαλoκρηπίδας.
Αντίθετα, n Σύμβασn, η οποία σύμφωνα με τη ρητή διάταξη του άρθρου 311(1) "υπερισχύει των Συμβάσεων της Γενεύnς της 29nς Απριλίου του 1958 για το Δίκαιο της Θάλασσας", προβλέπει ότι νομικός τίτλος,επί της υφαλoκρηπίδας εντός του ορίου των 200 ν. μιλiων είναι το κριτήριο της απόστασnς. Την εθιμική υπόστασn του εν λόγω κανόνα έχει αποδεχθεί n διεθνής νομολογία ήδη από τη δεκαετία του 1980 ...
Θα ήταν σκόπιμo να εναρμονισθεί n ελληνική νομοθεσία με τις διατάξεις (της Σύμβασnς), υιoθετώντας τον ευμενέστερο για τα ελληνικά συμφέροντα ορισμό mς υφαλοκρηπίδας βάσει του κριτηρίου της απόστασnς. Το ίδιο ισχύει και για τηv οριοθέτηση της υφαλoκρnπίδας, εφόσοv n ελληνική νομοθεσία απλώς παραπέμπει στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, χωρίς ουδεμία αναφορά στην αρχή της ίσnς απόστασnς ...
Στην απόφασn Οριοθέτησnς μεταξύ των Μπαρμπάντος και του Τρινιντάντ και Τομπάγκο, το Διεθνές Δικαστήριο απέδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην εθνική νομοθεσία των διαδίκων κρατών στο πλαίσιo της απoσαφίνισnς των θέσεών τους ως προς τη μέθοδο οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ».
«Κατά τηv πρόσφατη ερευvnτική δραστηριότητα του αμερικανικού ωκεανογραφικού πλοίου R/V NAUTILUS, καταστήσαμε σαφές στην αμερικανική πλευρά οτι δεν δύναται να διενεργήσει έρευνες στα υποθαλάσσια όρη του Αναξίμανδρου χωρίς την άδεια των ελληνικών αρχών, εφόσον n προτεινόμενη περιοχή διεξαγωγής των ερευνών περιελάμβαvε και περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας ...
Η αμερικανική πλευρά επαναπροσδιόρισε τις περιοχές διεξαγωγής των ερευνών, γεγονός που επιβεβαίωσε n αμερικανική πρεσβεία με ρηματική διακοίνωση».
«Τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας βάσει της αρχής της ίσης απόστασης εμφανίζονται σε διεθνείς βάσεις δεδομένων στο Διαδίκτυο, αλλά και σε Χάρτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και της Εύρωπαϊκής Ένωσnς, ως υπoθετικά όρια ΑΟΖ, αναγνωρίζοντας πλήρη επήρεια σε όλα τα ελληνικά νησιά ...
«Τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας βάσει της αρχής της ίσης απόστασης εμφανίζονται σε διεθνείς βάσεις δεδομένων στο Διαδίκτυο, αλλά και σε Χάρτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και της Εύρωπαϊκής Ένωσnς, ως υπoθετικά όρια ΑΟΖ, αναγνωρίζοντας πλήρη επήρεια σε όλα τα ελληνικά νησιά ...
Μάλιστα, σε πρόσφατο χάρτη εργασίας του Δικτύου Natura 2000, πέραν του υφισταμένου ορίου των χωρικών υδάτων και των υπoθετικών ορίων ΑΟΖ, απεικoνίζεται με διακεκομμένη γραμμή και το όριο των ελληνικών χωρικών υδάτων με 12 ν.μ.».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κόσμος του Επενδυτή.
πηγη
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κόσμος του Επενδυτή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου