Η κρατική παρένθεση

Ν. Λυγερός

Η έλλειψη του βυζαντινού παραδείγματος στο νοητικό υπόβαθρο της έννοιας της αυτοκρατορίας μας εμποδίζει σοβαρά για να εξετάσουμε αντικειμενικά την εξέλιξη της Τουρκίας. 

Έχουμε την τάση να την ταυτίζουμε με ένα είδος Μεγάλης Ιδέας. Σε αυτό το πλαίσιο επιπλέον διαπράττουμε το στρατηγικό λάθος της ταύτισης του οράματος με το όνειρο. 

Η ανάλυσή μας έχει ως αποτέλεσμα τη θεώρηση της κρατικής οντότητας της Τουρκίας ως αλλαγή φάσης σε σχέση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Έτσι μας ενοχλεί η πραγματικότητα του νεοθωμανικού δόγματος, όχι ως στρατηγικό βάθος, διότι δεν πιστεύουμε στην ύπαρξή του, αλλά ως μορφή που αμφισβητεί το νοητικό μας μοντέλο. 

Στην καλύτερη περίπτωση θεωρούμε ότι η Τουρκία θα ήθελε να ξαναγίνει Αυτοκρατορία. Ποιος τολμά όμως να σκεφτεί και να πει ότι ουσιαστικά δεν έπαψε ποτέ να είναι μία Αυτοκρατορία; 

Αν εξετάζαμε πιο προσεχτικά το βυζαντινό παράδειγμα σε όλη τη διάρκεια του, θα είχαμε μεγάλες πρακτικές δυσκολίες για να υποστηρίξουμε ότι αποτελεί μία συνεχόμενη αυτοκρατορία. 

Οι εποχιακές εκπτώσεις δίνουν βέβαια ένα μοντέλο, το οποίο όμως δεν επαρκεί για να εξηγήσει την πραγματικότητα που εξελίσσεται. 

Στο πεδίο, δεν υπάρχει καμία έκπτωση. 

Η Τουρκία διαμορφώνει ένα συνεχόμενο χρονικό διάστημα, όπου η επικρατούσα στρατηγική είναι η ομαλότητα. 

Αποφεύγει τις κρίσεις που προκαλούν ριζικές αλλαγές. 

Ακόμα κι η ακολουθία των στρατιωτικών καθεστώτων δεν είναι παρά μία συνέχεια διορθωτικών κινήσεων προς την ίδια κατεύθυνση. Οι τροποποιήσεις της πορείας είναι ασήμαντες σε σχέση με τον όλο σχεδιασμό. 

Με αυτόν τον τρόπο κι εμείς δίνουμε σημασία σε λεπτομέρειες και δεν εξετάζουμε τις διαχρονικές τάσεις. Ενώ υπάρχει και το βυζαντινό αλλά και το ρωσικό παράδειγμα, το οποίο θα μας επέτρεπε να μην πέσουμε σε αυτή την νοητική παγίδα. Διότι ο στόχος μας δεν έχει αλλάξει σε βάθος χρόνου.

Δεν της επαρκεί η ιδιότητα της περιφερειακής δύναμης, θέλει να διατηρήσει την αποικιοκρατική της οντότητα κι όχι να την ξαναβρεί, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι από εμάς. Δεν αρκεί το θέλω, θέλει το είμαι. 

Και δεν πρόκειται να σταματήσει πάνω σε τοπικά εμπόδια και γι’ αυτό το λόγο θέλει μηδενικές τριβές. Κατά συνέπεια, είναι στο πλαίσιο απορρόφησης, δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση θα έχουμε τη δημιουργία buffer zones. 

Αν εξετάσουμε λοιπόν σοβαρά το όλο θέμα, θα καταλάβουμε επιτέλους ότι θέλει να κλείσει την κρατική παρένθεση για να έχει μία στρατηγική ανέλιξη κι ένα μέλλον, διότι χρησιμοποιεί αποτελεσματικά το παρελθόν της.

ΠΗΓΗ