Με γεωπολιτικούς όρους, η Κύπρος ανήκει στη Μέση Ανατολή. Αυτή είναι μια πραγματικότητα, η οποία δεν μπορεί ν' αναιρεθεί.
Κάθε εξέλιξη ή μεταβολή σε αυτήν την περιοχή επηρεάζει την Κύπρο. Δεν χωράει καμιά αμφιβολία ότι σε πολιτισμικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, η Κύπρος ανήκει στην Ευρώπη.
Γεωστρατηγικά, όμως, η Κύπρος δεν μπορεί να αποφύγει το πεπρωμένο της, ούτε να το ξορκίσει.
Καλύτερα, λοιπόν, να το δεχθεί και να το αντιμετωπίσει.
Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. έδωσε μια ισχυρή ώθηση στον προσανατολισμό στην εξωτερική πολιτική. Πολύ ορθά το κυπριακό κράτος θέλει να επικεντρωθεί σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής.
Από την άλλη, η εξωτερική πολιτική πρέπει να είναι ισορροπημένη και να αντιμετωπίζει τα πραγματικά προβλήματα τη στιγμή που παρουσιάζονται.
Στην ουσία, αυτό που χρειάζεται να γίνει επιτέλους κατανοητό είναι ότι χωρίς ολοκληρωμένη στρατηγική αντίληψη του περιβάλλοντος χώρου και των ζητημάτων που αναδύονται σε αυτόν, δεν μπορεί να υπάρξει αξιόπιστη εξωτερική πολιτική.
Πέρα, όμως, από μια θεωρητική συζήτηση επί των αυτονόητων, δηλαδή της ανάγκης για μια εξωτερική πολιτική η οποία δεν θα να είναι δογματική, αλλά να αντιμετωπίζει τα πραγματικά προβλήματα, η συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί σε ουσιώδεις παρατηρήσεις και εισηγήσεις.
Η περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι σε μια μετάβαση. Αυτό που βιώνουμε αυτήν την περίοδο είναι ένας νέος κύκλος ανακατατάξεων.
Πέρα από τα πάγια ζητήματα που αφορούν τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους και την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια, υπάρχουν και κάποια πιο συγκεκριμένα ζητήματα.
Στον άμεσο περίγυρο της Κύπρου παρατηρείται η προσπάθεια της Τουρκίας να διευρύνει τη γεωπολιτική της επιρροή, με τρόπο που να καταστεί ένας περιφερειακός ηγεμόνας.
Αντιλαμβανόμενο την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, το Ισραήλ νιώθει άβολα.
Η στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία έχει φτάσει στα όριά της και βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία.
Οι Ισραηλινοί και άλλοι στρατηγικοί αναλυτές είναι ξεκάθαροι στις παρατηρήσεις τους: Χρειάζεται μια αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η επιρροή του κράτους.
Η Κύπρος αντιμετωπίζεται ως μια φιλική δίοδος προς τον κόσμο. Υπό τις περιστάσεις, δεν συμφέρει ο πλήρης γεωστρατηγικός έλεγχος της Κύπρου από την Τουρκία, διότι αυτό θα στερήσει από το Ισραήλ τη δυνατότητα θαλάσσιου στρατηγικού βάθους, το οποίο μπορεί να προσφέρει η Κύπρος (και η Ελλάδα).
Επίσης, το Ισραήλ χρειάζεται αξιόπιστους εταίρους στην εξόρυξη και μεταφορά των υποθαλάσσιων αποθεμάτων ενεργειακών πηγών. Και σε αυτόν τον τομέα η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να καταστεί αναντικατάστατος εταίρος.
Έχει δημιουργηθεί, λοιπόν, μια συγκυρία, η οποία προσφέρει προοπτικές -και άρα δυνατότητες- για μια στρατηγική συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ σε ζητήματα ασφάλειας και ενέργειας.
Είναι σε θέση η Κυπριακή Δημοκρατία να αξιοποιήσει αυτήν τη συγκυρία; Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών δείχνουν πάντως έναν (συγκρατημένο) ενθουσιασμό από μέρους των Ισραηλινών, σε κρατικό επίπεδο και σε επίπεδο διασποράς.
Οι συγκυρίες, φυσικά, έχουν ημερομηνία λήξης και άρα πρέπει οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται να είναι καλά δουλεμένες και να έχουν πρακτικό και υλοποιήσιμο περιεχόμενο.
* Φράση που αποδίδεται στον Ναπολέοντα.
Με μια εξαιρετική αφηγηματική ικανότητα, ο Λέων Τολστόι, στο περίφημο ιστορικό μυθιστόρημα «Πόλεμος και Ειρήνη», αναλύει τον τρόπο με τον οποίο ο ιμπεριαλιστής Γάλλος αυτοκράτορας κάνει κακό υπολογισμό του πεπρωμένου της γεωγραφίας σε μια μεταβατική περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της Ευρώπης.
Όπως, άλλωστε, έγραψε και ο Ηράκλειτος αιώνες πριν, ο πόλεμος (η σύγκρουση και η αντιθετική σχέση) είναι η κινητήριος δύναμη των κοσμοϊστορικών γεγονότων (ακριβέστερα, «πόλεμος πάντων μεν πατήρ έστι, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους»), αλλά η ανθρώπινη ιστορία και διανόηση είναι ρευστές («τα πάντα ρει, πάντα χωρεί και ουδέν μένει»).
** Επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Επιστημονικός συνεργάτης στο Κυπριακό Κέντρο
Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων
www.gkentas.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου