Για το νέο Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ

Γράφει ο
Ιωάννης Παρίσης

Στις 20 Νοεμβρίου ολοκληρώθηκε η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα, κατά την οποία λήφθηκαν αποφάσεις για βαθιές αλλαγές στη Συμμαχία, ώστε αυτή να καταστεί περισσότερο αποτελεσματική και ικανή να εμπλέκεται σε καταστάσεις κρίσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Κατά την διήμερη συνάντησή τους, οι Σύμμαχοι αποφάσισαν να απλοποιήσουν την δομή διοίκησης και να αναπτύξουν νέες δυνατότητες που απαιτούνται για την άμυνα έναντι των σύγχρονων απειλών, όπως είναι οι βαλλιστικοί πύραυλοι και ο κυβερνοπόλεμος. 

Επίσης οι σχέσεις με τη Ρωσία και άλλους στρατηγικούς εταίρους σε όλο τον κόσμο απασχόλησαν τη σύνοδο.

Σημαντικό στοιχείο της εν λόγω Συνόδου Κορυφής ήταν η έγκριση του νέου Στρατηγικού Δόγματος ή καλύτερα Στρατηγικής Αντίληψης (Strategic Concept) της Συμμαχίας, που θα αποτελέσει τον κατευθυντήριο οδηγό για την επόμενη φάση της εξέλιξης του ΝΑΤΟ. 

Στο σχετικό κείμενο που εγκρίθηκε, υπό τον τίτλο «Ενεργητική Εμπλοκή, Σύγχρονη Άμυνα» (Active Engagement, Modern Defence)  αναφέρεται ότι το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να παίζει μοναδικό και ουσιαστικό ρόλο στην εξασφάλιση της κοινής άμυνας και ασφάλειας σε έναν κόσμο που αλλάζει, έναντι νέων απειλών, με νέες δυνατότητες και μαζί με νέους εταίρους. 

Κύριος στόχος του ΝΑΤΟ θεωρείται η εξασφάλιση της ελευθερίας και ασφάλειας των μελών του με πολιτικά και στρατιωτικά μέσα. 

Αναγνωρίζονται οι αρχές και οι σκοποί του ΟΗΕ, καθώς και ότι η κύρια αρμοδιότητα για τη  διατήρηση της διεθνούς ειρήνης ανήκει στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Καθορίζονται τρεις κύριες αποστολές για το ΝΑΤΟ: η συλλογική άμυνα, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Σύμφωνου, η διαχείριση κρίσεων, και η ασφάλεια μέσω συνεργασιών και συμπράξεων με εταίρους (χώρες και οργανισμούς). 

Επίσης οι Σύμμαχοι συμφώνησαν ότι η προαγωγή της Ευρω-Ατλαντικής ασφάλειας θα εξασφαλισθεί καλύτερα μέσω συνεργασιών και συμπράξεων με ένα δίκτυο εταίρων, χωρών και οργανισμών, παγκοσμίως, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διατυπώνεται η άποψη ότι η πιθανότητα για μια συμβατική επίθεση εναντίον του ΝΑΤΟ είναι πολύ μικρή. Ωστόσο δεν μπορεί να αποκλεισθεί απόλυτα. 

Ως προς τις σημερινές απειλές, αναφέρονται οι χώρες που έχουν αποκτήσει σύγχρονες στρατιωτικές δυνατότητες αλλά παράλληλα έχουν απρόβλεπτες αντιδράσεις. 

Επίσης, οι βαλλιστικοί πύραυλοι, η διάδοση πυρηνικών και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής,  η τρομοκρατία, ειδικά λόγω της δυνατότητας των τρομοκρατικών οργανώσεων να πλήξουν με πυρηνικά, χημικά και βιολογικά όπλα.

Το θέμα της άμυνας στον κυβερνοχώρο ως γενική υπόθεση ασφαλείας θεωρείται ένα σοβαρό ζήτημα υψίστης σημασίας.

Επιπλέον, οι κίνδυνοι για τη δημοσία υγεία, η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη υδατίνων πόρων και οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες μπορούν να αποτελέσουν πηγές απειλών κατά της ασφάλειας.

Η αποτροπή παραμένει ο πυρήνας της συνολικής στρατηγικής της Συμμαχίας, βασισμένη στην χρήση τόσο πυρηνικών όσο και συμβατικών δυνατοτήτων. 

Σχετικά με τη διεύρυνση, θεωρείται ότι αυτή έχει συνεισφέρει ουσιαστικά στην ασφάλεια των Συμμάχων, ενώ αφήνεται ανοικτή η προοπτική μιας περαιτέρω διεύρυνσης προς όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που αποδέχονται τις ίδιες αρχές και αξίες με τη Συμμαχία ενώ είναι πρόθυμες να αναλάβουν τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις ενός μέλους.

Ειδική μνεία γίνεται για τη σχέση με τη Ρωσία, η συνεργασία με την οποία θεωρείται στρατηγικής σημασίας. 

Γίνεται επίσης αναφορά στον Μεσογειακό Διάλογο (σ.σ. μια πρωτοβουλία συνεργασίας του ΝΑΤΟ, από το 1997, με χώρες της Μεσογείου) και στην πρόθεση  περαιτέρω ανάπτυξής του καθώς και της επέκτασης της συνεργασίας με τις χώρες του Περσικού Κόλπου.

  --Ο κ. Ιωάννης Παρίσης είναι Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης - Διεθνών Σχέσεων, αναλυτής θεμάτων αμυντικής πολιτικής & στρατηγικής

πηγη