Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2010

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΠΠΟΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΠΠΟΣ

Το πρώτο λεύκωμα με θέμα τα περίπτερα της Αθήνας τη χρονική περίοδο 1943-1969 κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες από τις εκδόσεις Αλήθεια.
Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Θανάσης Κάππος μάς μιλάει για το μακροβιότερο επαγγελματικό κλάδο, τα περίπτερα, ενώ μέσα από το πολύτιμο φωτογραφικό υλικό που έχει συλλέξει παρουσιάζει την Αθήνα μιας άλλης εποχής…
Στην ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΑΜΠΡΟΥΛΗ
Πώς πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε με την ιστορία των περιπτέρων της Αθήνας;
Τα περίπτερα αποτελούν ένα κομμάτι της ιστορίας της Ελλάδας. Φανταστείτε πώς θα ήταν η Αθήνα χωρίς περίπτερα. Κάθε σημείο, κάθε γωνία, κάθε πόλη, κάθε χωριό έχει και από μια σειρά περίπτερα. Αποτελούν συνεκτικό ιστό μιας κοινωνίας παραπάνω από έναν αιώνα. Παράλληλα είδα ότι έλειπε από τα ελληνικά εκδοτικά δρώμενα. Είναι κάτι που αν το δει ο κόσμος και το αγκαλιάσει θα έχει και το ανάλογο αποτέλεσμα για να μάθει πώς ήταν ο μακροβιότερος επαγγελματικός κλάδος και πώς ήταν κατά τα άλλα η Αθήνα μιας άλλης εποχής.
Γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, 1943-1969;
Κατά τη δική μου γνώμη είναι η περίοδος που ο κλάδος των περιπτέρων αρχίζει να έχει τα πρώτα ψήγματα, τις πρώτες ικμάδες ανάπτυξης. Στα μέσα της δεκαετίας του ’40 ήρθαν τα πρώτα παγοκίνητα ψυγεία. Υπάρχει μια χαρακτηριστική σκηνή στην ταινία «Τζιπ, Περίπτερο και Αγάπη» στην οποία παρακολουθούμε τον Νίκο Σταυρίδη, στο ρόλο του περιπτερά να βγάζει μια γκαζόζα από το ψυγείο με πάγο και να την προσφέρει στον Δήμο Σταρένιο. Εκείνη την εποχή ήρθαν στα περίπτερα τα πρώτα προϊόντα της ΙΟΝ, οι τσίχλες μέντας, tutti frutti, οι πρώτες σοκολάτες αμυγδάλου. Ήταν η περίοδος που στα περίπτερα άρχισε να προστίθεται μια νέα γκάμα προϊόντων η οποία τα βοήθησε ώστε να έχουν τα πρώτα βήματα ανάπτυξης. Για να φανταστείτε, το περίπτερο ξεκίνησε ως μια κατασκευή μικρή, 0,70Χ0,70, στην οποία υπήρχαν μόνο εφημερίδες με ένα πανί από πάνω για προστασία από τον ήλιο. Σιγά σιγά προστέθηκαν προϊόντα, και φτάσαμε σήμερα μερικά από αυτά να χαρακτηρίζονται ως μικρά πολυκαταστήματα ή μίνι σουπερμάρκετ.
Πόσα περίπτερα είχε τότε η Αθήνα;
Την περίοδο της δικτατορίας ήταν αριθμημένα, δηλαδή υπήρχε περίπτερο στο κέντρο της Αθήνας, στο Μοναστηράκι, το οποίο είχε το νούμερο ένα. Απόλυτα νούμερα δεν υπάρχουν. Αυτό που μπορώ να σας πω με σαφήνεια είναι ότι τα πρώτα περίπτερα ήρθαν στην Ελλάδα το 1899, δύο χρόνια μετά τον άτυχο ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Αποτέλεσαν μια ανάγκη της πολιτείας να καλύψει κενά ανθρώπων που είχαν προσφέρει στην πατρίδα.
Άδεια λειτουργίας έπαιρναν μόνο οι ανάπηροι πολέμου;
Ναι. Με τα χρόνια έως και σήμερα προστέθηκαν και άλλες κοινωνικές ομάδες ανάλογα με τις διαθέσεις του κράτους, όπως αιχμάλωτοι πολέμου της Κύπρου, τα θύματα του εμφυλίου και οι συγγενείς τους κ.ά.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες διαφορές ανάμεσα στα περίπτερα του τότε και του σήμερα;
Σήμερα είναι καθαρά επιχειρήσεις, είναι ένα κουβούκλιο, στην ορολογία του περιπτέρου, το οποίο σε προσελκύει να έρθεις να ψωνίσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Είναι μια αξιοπρεπής επιχείρηση αν ο άνθρωπος που το διαχειρίζεται το προσέχει, γιατί υπάρχουν και περίπτερα που σε απωθούν να περάσεις και από δίπλα τους. Τότε, για μένα τουλάχιστον, ήταν σημείο αναφοράς, συνεκτικός ιστός σε μια πόλη, σε μια γειτονιά, σε μια πλατεία, σήμερα αποτελούν σημείο αναφοράς για την εξυπηρέτηση πολλαπλών καταναλωτικών αναγκών και αναγκών με κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Στο εισαγωγικό σημείωμα του λευκώματος ο Νικόλαος Βαφειάδης αναφέρει πως τα περίπτερα είναι μέρος της κουλτούρας μας. Ποια είναι η δική σας θέση;
Εκτιμώ πως τα περίπτερα είναι σημεία αναφοράς για την Ελλάδα για τους εξής λόγους: Είμαστε ίσως η μόνη χώρα που έχει τέτοιας έκτασης και τέτοιας υφής περίπτερα. Δηλαδή φανταστείτε έναν Αμερικανό που έρχεται στην Ελλάδα και θέλει το βράδυ να πάρει μια μπίρα. Είναι σίγουρος πως θα κατέβει κάτω από το ξενοδοχείο και σε κοντινή απόσταση θα βρει αυτό που θέλει. Από την άλλη, ο ξένος που θα έρθει στην Ελλάδα τι δεν θα ξεχάσει; Τον ήλιο, τα περίπτερα και τα σουβλάκια. Νομίζω πως είναι αναπόσπαστο μέρος της ελληνικής κουλτούρας. Εκείνο που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι πως τα περίπτερα θα μπορούσαν να είναι και καλύτερα αν υπήρχαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις από πλευράς πολιτείας και τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που δουλεύουν στα περίπτερα;
Οι άνθρωποι δουλεύουν 24 ώρες το 24ωρο σε πολύ δύσκολες συνθήκες με πρώτο και βασικό το ζήτημα της υγιεινής, είναι άνθρωποι που δεν μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες. Από την άλλη, όπως συμπέρανα από την έρευνα, έρχονται σε επαφή με μια πανσπερμία ανθρώπων και ομάδων από τους οποίους μπορούμε να κάνουμε ένα κοινωνικό ψυχογράφημα. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Υπάρχει ένας διευθυντής μεγάλης εφημερίδας ο οποίος σε καθημερινή βάση πριν πάει στη δουλειά του κατεβαίνει στο περίπτερο να μιλήσει με τον περιπτερά για να δει τι γίνεται, να κάνει το πρώτο γκάλοπ της ημέρας. Αν κάποιος κάτσει και τα αναλύσει θα δει μια άλλη Αθήνα.
Το λεύκωμά σας πού μπορούμε να το βρούμε;
Υπάρχει στον Ιανό. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που μου έδωσαν τις φωτογραφίες. Από το αρχείο Μεγαλοκονόμου η Νικία Μεγαλοκονόμου, ο Ν. Τόλης από τα αρχεία των Ηνωμένων Φωτορεπόρτερ, το αρχείο Τσάγκαρη και το αρχείο Θ. Ίωνα που αποτέλεσαν τον πυρήνα για να μπορέσει να ολοκληρωθεί το όλο εγχείρημα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: